cinema: ΝΙΚΟΛΑΪ ΛΕΜΠΕΝΤΕΦ: Το Αστέρι

Wednesday, March 18, 2009

Βρισκόμαστε στα 1944, στο μέτωπο της Πολωνίας. Μια ομάδα νεαρών Σοβιετικών ανιχνευτών παίρνει εντολή να διεισδύσει στις γραμμές των Γερμανών και με τον ασύρματο να στείλει χρήσιμες πληροφορίες. Στην ίδια αποστολή, δυο προηγούμενες ομάδες αποδεκατίστηκαν. Είναι σχεδόν βέβαιο πως και αυτή η ομάδα θα έχει το ίδιο τέλος. Ωστόσο, το πατριωτικό χρέος ξεπληρώνεται με θυσίες. Οι νεαροί ανιχνευτές θα χορέψουν και αυτοί το δικό τους χορό.

«Το Αστέρι», πέρα από το καθαρά κινηματογραφικό ενδιαφέρον του, το οποίο δεν είναι καθόλου αμελητέο, το αντίθετο μάλιστα, παρουσιάζει και ένα ειδικό πολιτικό ενδιαφέρον. Η ταινία γυρίστηκε το 2002, από τη νέα τάξη πραγμάτων της Ρωσίας, από το πασίγνωστο στούντιο «Μόσφιλμ», το οποίο είχε θριαμβεύσει στα παραγωγικά χρόνια του σοσιαλισμού, και αναφέρεται σε ένα αληθινό πολεμικό επεισόδιο στη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου. Και εκεί, ακριβώς, βρίσκεται το πολιτικό ενδιαφέρον. Στο γεγονός, δηλαδή, πως η σημερινή καπιταλιστική Ρωσία γυρίζει μια ταινία που αναφέρεται στα χρόνια του σοσιαλισμού, ενώ, παράλληλα, κάνει ό,τι μπορεί για να συκοφαντήσει το σοσιαλισμό.

Οι δηλώσεις, δε, του σκηνοθέτη της ταινίας έρχονται και περιπλέκουν ακόμα περισσότερο τα πράγματα. «Την τελευταία δεκαετία έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι δεν καταλάβαμε ποιος κέρδισε τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο», δηλώνει. «Στην Ευρώπη μαθαίνουν πως τον κέρδισαν οι Αμερικάνοι. Στη σημερινή Ρωσία, η νεολαία, επηρεασμένη από τις αμερικάνικες ταινίες που κατακλύζουν την αγορά μας, έχει μπερδευτεί, με αποτέλεσμα να αγνοεί το έργο των πατεράδων τους και τη μεγάλη νίκη».

Αποκαθιστά η ταινία τα πράγματα; Μερικώς! Ο κορμός της είναι ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός, οι θετικοί ήρωες, οι γεμάτες σεβασμό και αγάπη ανθρώπινες σχέσεις, ο αλτρουισμός, η αλληλεγγύη, ο πατριωτισμός. Μέχρις εκεί, όμως! Σε καμία στιγμή δε μας λέει τίνος πολιτικού συστήματος ήταν αυτοί οι άνθρωποι, που είχαν αυτές τις συμπεριφορές. Σχεδόν αποσιωπάται η σοσιαλιστική πατρίδα και ο ρόλος του κομμουνιστικού κόμματος της ΕΣΣΔ στην καθοδήγηση αυτού του πολέμου.

Αυτή η αποσιώπηση είναι μέσα στα γενικά σχέδια της σημερινής πολιτικής ηγεσίας της Ρωσίας ή στους συμβιβασμούς που υποχρεώθηκε να κάνει ο σκηνοθέτης για να γυρίσει την ταινία του; Αυτό θα το μάθουμε στην άλλη ζωή. Εκείνο, ωστόσο, που βγάζει η ίδια η ταινία, και ξεπερνάει τις όποιες ενδεχόμενες σκοπιμότητες, είναι ένας βαθύς ανθρωπισμός, μια αυταπάρνηση, μια απέραντη τρυφερότητα, μια μεγάλη διάθεση θυσίας. Είναι πολλές στιγμές μέσα στην ταινία, που αυθόρμητα σχηματίζεις την εντύπωση ότι παρακολουθείς μια παλιά σοβιετική ταινία, στην οποία ο έρωτας είναι έρωτας όμορφος και ολοκληρωμένος, η αυταπάρνηση των στρατιωτών στο ακέραιο. Η ταινία, λοιπόν, είναι θετική. Παίζουν: Ιγκόρ Πετρένκο, Εκατερίνα Βουλιτσένκο, Αλεξέι Πανίν, Αρτέμ Σεμακίν, κ.ά.