Συμφιλίωση με τον θάνατο

• «Θα ετοιμάσουμε την αποθανούσα για την αναχώρηση». Ο υπεύθυνος του γραφείου τελετών μαζί με τον βοηθό του ξεκινούν τη διαδικασία με ασκημένες, ελεγχόμενες κινήσεις. Οι οικείοι, φίλοι και συγγενείς, καθισμένοι στα γόνατα, παρακολουθούν. Το ιαπωνικό τελετουργικό απαιτεί να παρίστανται στην προετοιμασία του τελευταίου ταξιδιού όλα τα στενά πρόσωπα του εκλιπόντος. Το σώμα δεν εμφανίζεται ποτέ γυμνό σε κοινή θέα. Καλυμμένο με ένα ειδικό ρούχο, αφήνει περιθώριο στα έμπειρα χέρια να εργάζονται στα τυφλά. Με προσοχή, σεβασμό και τρυφερότητα.

• Οι «Αναχωρήσεις» του Ιάπωνα σκηνοθέτη Γιοχίρο Τακίτα θα είχαν αδικηθεί αν δεν αποσπούσαν το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, παρά το γεγονός ότι στην ίδια κατηγορία ήταν υποψήφιες ταινίες όπως το ισραηλινό «Bαλς με τον Μπασίρ» και το γαλλικό «Ανάμεσα στους τοίχους». Ο 54χρονος δημιουργός παρατηρεί, επανεξετάζει, διευθετεί σχέσεις και συναισθήματα μέσα από την απτή παρουσία του θανάτου. Με χειρουργική ακρίβεια, οι τομές του στις ζωές των ηρώων του. Με αποκαλυπτική οξύτητα, οι ανατροπές των ισορροπιών μπροστά στη σορό. Ο θάνατος, «ίσως είναι μια πόρτα εξόδου, μια πύλη». Οπως και η μουσική;

• Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας τσελίστας σε αδιέξοδο. Η ορχήστρα του διαλύεται και μαζί και η καριέρα που ονειρευόταν ως σολίστας. Αναζητώντας δουλειά, προσλαμβάνεται σε γραφείο τελετών. Ο νεαρός μουσικός δεν εξελίσσεται μόνο σε έναν συνεπή επαγγελματία. Τελειοποιεί την «τελετή». Αφιερώνεται με πάθος στη δουλειά του, ακόμη και αν χρειάζεται να πληρώσει το τίμημα: απομονώνεται από τη γυναίκα και τους φίλους του. Η ενασχόλησή του με τον θάνατο έχει στα μάτια τους κάτι βρώμικο και βδελυρό.

• Ο σκηνοθέτης κινείται αριστοτεχνικά. Η απώλεια, το πένθος, είναι συνθήκες εύθραυστες, που απελευθερώνουν άγνωστες δυνάμεις. Με την τελετουργική απόσταση και θεατρικότητα της ιαπωνικής παράδοσης, αφηγείται μέσα από τον θάνατο ιστορίες ζωής. Ιστορίες που μιλούν για τη συμφιλίωση, τη συγχώρεση, τις μικρές, ελάχιστες, πράξεις που κάνουν τη μεγάλη διαφορά. Και μια επισήμανση: είναι πολύ κρίμα που η ταινία αυτή εξορίστηκε, βιαστικά και άκριτα, τη δεύτερη εβδομάδα σε έναν μόνον περιφερειακό κινηματογράφο.

• Της Μαριας Κατσουνακη, Η Καθημερινή, Σάββατο, 21 Mαρτίου 2009