Το βάθος των απλών ανθρώπων

Η Κούλα και το τρανζιστοράκι της, στα παγκάκια του Εθνικού Κήπου

• «Ολα μου πάνε καλά. Καμιά φορά τον ευχαριστώ τον Θεό που έφτασα εδώ πέρα γιατί έγινα πιο καλός. Είδα πώς είναι η ζωή. Οσα πλούτη και να έχεις, άμα είσαι μακριά από τον Θεό σ' έχει φάει η μαρμάγκα», λέει ο Θόδωρος. Βάζει ένα φακελάκι καφέ σε ένα μπουκαλάκι νερό, το ανακινεί και τον πίνει στο παγκάκι του Εθνικού Κήπου. Αυτό είναι το σπίτι του. Και αυτός είναι ο καφές του, που τον εξασφαλίζει -μαζί με τα τσιγάρα του- κάνοντας οποιαδήποτε δουλειά βρει. Οπως το να γυμνώνει καλώδια και να πουλά το σύρμα τους. Λίγο πιο κάτω, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση του κήπου, ένας Βιρμανός μαζεύει σαλιγκάρια για να τα πουλήσει προς 8 ευρώ το κιλό. Τα χρήματα τα στέλνει στην πατρίδα του για να μεγαλώσει ο γιος του. «Σήμερα δεν έχει πολλή υγρασία. Οταν βρέχει εδώ, είναι γεμάτο», λέει.

• Αυτός είναι ο Εθνικός Κήπος, έτσι όπως δεν τον είχαμε ποτέ φανταστεί όσοι τον προσπερνάμε βιαστικοί καθημερινά. Ενας από αυτούς ήταν και ο ντοκιμενταρίστας Απόστολος Καρακάσης. Μέχρι τη στιγμή που μια τυχαία βόλτα του εκεί τον παρακίνησε να ασχοληθεί μαζί του. Οχι για να κάνει ακόμα μια ταινία τεκμηρίωσης. Αλλά για να αφηγηθεί τις ιστορίες των ανθρώπων που ζουν και αναπνέουν μέσα από τον Κήπο. Προέκυψε ο «Εθνικός Κήπος», που προβάλλεται απόψε στις 7.30 μ.μ. (Σταύρος Τορνές) στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

• Μοναχικοί ηλικιωμένοι, που κάνουν παρέα ο ένας στον άλλο διηγούμενοι ιστορίες από τα παλιά, ταΐζοντας περιστέρια, τραγουδώντας. Ερωτευμένα ζευγάρια. Δύο αθλητές που τρέχουν κρατώντας μια κλωστή, καθώς ο ένας αντιμετωπίζει προβλήματα όρασης. Ενας εργαζόμενος στον Κήπο τα τελευταία 22 χρόνια κι ένας Σουδανός που κοιμάται σε ένα από τα παγκάκια του χειμώνα-καλοκαίρι. Αυτό που λέμε «καθημερινές ιστορίες απλών ανθρώπων».

• «Δεν υπάρχουν απλοί άνθρωποι χωρίς βάθος, ούτε ζωή χωρίς εκπλήξεις», διαφωνεί όμως ο Απόστολος Καρακάσης. Και το αποδεικνύει μέσα από τα 72 λεπτά της ταινίας του. Αντιμετωπίζει τους ήρωές του με ευαισθησία και τρυφερότητα. Οπως ακριβώς τον πρωτογνωρίσαμε το 1999 με το θαυμάσιο ντοκιμαντέρ του «98 ετών».

• «Οι προσωπικότητες που τελικά βρήκα ήταν πολύ πιο πλούσιες από αυτές που θα μπορούσα να επινοήσω», λέει. Και πράγματι καταφέρνει να δημιουργήσει πορτρέτα με βάθος. Πράγμα που δεν θα μπορούσε να συμβεί αν πρώτα δεν είχε δημιουργήσει ανθρώπινες και ζεστές σχέσεις με όλους του τους ήρωες.

• Τα γυρίσματα ξεκίνησαν την άνοιξη του 2007 και ολοκληρώθηκαν τον Φεβρουάριο του 2008. «Τις πρώτες μέρες μαζί με τον ηχολήπτη απλά γυρνούσαμε στον χώρο προσπαθώντας να δούμε τι συμβαίνει. Δεν ήμασταν αρκετά παραγωγικοί. Το τελευταίο πράγμα που ήθελαν όσοι αναζητούσαν καταφύγιο πίσω από την πυκνή βλάστηση του κήπου ήταν να μιλήσουν σε μια κάμερα», λέει. Για να προσεγγίσει τους δύο δρομείς χρειάστηκε να τρέξει έξι χιλιόμετρα μαζί τους πιάνοντάς τους την κουβέντα.

• «Δεν έχεις το δικαίωμα να αναπαραστήσεις τη ζωή κάποιου αν δεν το κάνεις με αγάπη. Θα ήταν τολμηρό και επιλήψιμο», εξηγεί ο 39χρονος σκηνοθέτης. Είναι υπεύθυνος για τη φωτογραφία και το μοντάζ του φιλμ. Εχει σπουδάσει κινηματογράφο στην Αγγλία και έχει γυρίσει πολλά ντοκιμαντέρ, κυρίως για την κρατική τηλεόραση. Εδώ και τρία χρόνια διδάσκει στοΤμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ.

• Τον ρωτάμε τα συστατικά ενός καλού ντοκιμαντέρ. «Οφείλει να συγκινεί τον θεατή, να αποκαλύπτει το εξαιρετικό μέσα από το κοινότοπο. Να σε κάνει να παρατηρήσεις κάτι που συναντάς καθημερινά και δεν έχεις σταθεί ποτέ να το δεις συγκεντρωμένος».

* Επαναληπτική προβολή: Σάββατο, 8.30 μ.μ., ΙΕΚ Ακμή.

• Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 19/03/2009