Υπερεκτιμημένη ταινία

• Πριν από λίγες εβδομάδες έγραφα από αυτή εδώ τη στήλη για την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Η σκόνη του χρόνου». Τότε εξέφραζα την άποψη ότι η ταινία αδικήθηκε από τους κριτικούς. Σήμερα, επιθυμώ να κάνω κάτι ανάλογο, αλλά από την ανάποδη, με άλλη ταινία: το «Gran Torino» του Κλιντ Ιστγουντ. Φιλμ που έτυχε θετικότατης υποδοχής από την κριτική. Δύο σχόλια προκαταβολικά: πρώτον, το ότι διαβάζω τους Ελληνες κριτικούς κινηματογράφου αποδεικνύει πώς, αν μη τι άλλο, εκτιμώ την άποψή τους, με ενδιαφέρει. Δεύτερον, εκτιμώ ιδιαιτέρως τον σκηνοθέτη Ιστγουντ. Το «Bird» ήταν σπουδαία ταινία, η διπλή «Ιβοτζίμα» είχε σπάνια δύναμη, το «Σκοτεινό ποτάμι» επίσης, για να μη μιλήσω για το «Million Dollar Baby». Ναι - λυπάμαι όμως αλλά το «Gran Torino» μου φάνηκε παιδαριώδες.

• Ας αφήσουμε στην άκρη την σχεδόν σαχλή αποτύπωση της αποξένωσης ανάμεσα στον πρωταγωνιστή και στα παιδιά και τα εγγόνια του. Ειδικά τα τελευταία εμφανίζονται σαν καρικατούρες ανθρώπων, μέσα από χιλιομασημένα στερεότυπα. Το χάσμα ανάμεσα στον Κοβάλσκι και την οικογένειά του αποτυπώνεται με απίστευτες σεναριακές ευκολίες και υπεραπλουστεύσεις. Απορώ, πως το φινάλε της ταινίας δεν χαρακτηρίστηκε σαν μια αναληθοφανή «αμερικανιά» επίσης εύκολου μελοδραματισμού - διότι, ταπεινή άποψη, αυτό είναι.

• Εχω την αίσθηση ότι η ταινία κρίθηκε στις προθέσεις της: πώς ένας ρατσιστής μπορεί να μεταμορφωθεί. Ευγενής στόχος, πλην όμως, το πέρασμα του Κοβάλσκι από τον φανατισμό στην ανθρωπιά, δίνεται απλοϊκά. Ο αγέλαστος Αμερικανός που φτύνει μόλις βλέπει «σχιστομάτη», την αμέσως επόμενη στιγμή αποδέχεται πρόσκληση για φαγητό. Εχει μεσολαβήσει μόνο ένα επεισόδιο με μια ομάδα νέγρων του δρόμου, από τα χέρια των οποίων ο Κοβάλσκι σώζει την κόρη της ασιατικής οικογένειας και γειτόνων του. Ούτε και αυτή του η κίνηση δικαιολογείται δραματουργικά. Υποτίθεται ότι ο Ιστγουντ αποδομεί τον «βρώμικο Χάρι» της νεανικής του ζωής - λυπάμαι, μα ως επιχείρημα για να αξιολογηθεί η ταινία δεν μου λέει απολύτως τίποτα.

• Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι η ταινία είναι πληκτική. Το μοναδικό ενδιαφέρον στοιχείο, τα προσωπικά του φαντάσματα από τον πόλεμο, περνάει ανεκμετάλλευτο. Απομένει μόνον η ίδια η μορφή του Ιστγουντ. Το «Gran Torino» δεν αλλάζει τη γενική άποψη: Respect.

Tου Ηλια Μαγκλινη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 04/03/2009