Σκηνοθετήθηκε από λάθος άνθρωπο, γυρίστηκε λάθος στιγμή, διανεμήθηκε λάθος εποχή και ασχολείται με λάθος πρόσωπο. Θα μπορούσε ποτέ μια ταινία για τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο να πετύχει σήμερα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ
Ολα δείχνουν ότι η αυριανή Δευτέρα θα σημάνει την έναρξη ενός ιδιαιτέρως θορυβώδους τριημέρου στο 49ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Φυσικό, αφού είναι η ημέρα άφιξης του Ολιβερ Στόουν, ενός από τους πιο θορυβώδεις αμερικανούς σκηνοθέτες των τελευταίων 30 χρόνων. Στη συνέντευξη Τύπου για την ανακοίνωση του προγράμματος του φεστιβάλ η Δέσποινα Μουζάκη, η καλλιτεχνική διευθύντριά του, είπε ότι ο Στόουν «ταίριαζε» στην εφετινή διοργάνωση. Το «ταίριαζε», φυσικά, οφείλεται στην τελευταία ταινία του. Το ήδη πολυσυζητημένο «W.» αναφέρεται στον πρόεδρο Τζορτζ Γουίλσον Μπους τον νεότερο (από το Wilson προέρχεται ο πρωτότυπος τίτλος «W.») ο οποίος τον ερχόμενο Ιανουάριο θα παραδώσει τη θέση του στον Μπαράκ Ομπάμα, θριαμβευτή των Δημοκρατικών στις τελευταίες προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών.
Βέβαια, η πρόσκληση Στόουν στη Θεσσαλονίκη προγραμματίστηκε την τελευταία στιγμή, ενώ ο ουσιαστικός λόγος της επίσκεψής του δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει ανακοινώσιμος. Ο Στόουν δεν έρχεται επειδή ξαφνικά μας αγάπησε, αλλά επειδή η Θεσσαλονίκη είναι απλώς ένας ακόμη σταθμός στην ευρωπαϊκή εκστρατεία του για την προώθηση μιας ταινίας η οποία δεν κινείται καθόλου καλά στην Αμερική και ποντάρει στις εισπράξεις του υπόλοιπου κόσμου. Τα αρνητικά δείγματα φάνηκαν από την πρώτη κιόλας εβδομάδα προβολής της. Το «W.» άνοιξε στις 17 Οκτωβρίου στις αμερικανικές αίθουσες και ως σήμερα τα έσοδά του δεν έχουν φθάσει καν στο 1/3 του μάλλον χαμηλού προϋπολογισμού της (30 εκατ. δολάρια). Ηδη θεωρείται αποτυχία· μία ακόμη αποτυχία στη φιλμογραφία του Ολιβερ Στόουν, και μάλιστα απανωτή μετά το φιάσκο των «Διδύμων Πύργων» (2004). Συνεπώς, λίγο μετά τη λονδρέζικη πρεμιέρα της η ταινία θα κάνει την πανελλήνια πρεμιέρα της την ερχόμενη Τετάρτη στο Ολύμπιον, προετοιμάζοντας το έδαφος για την εμπορική διανομή της στις ελληνικές αίθουσες στις 27 Νοεμβρίου.
Γιατί απέτυχε το «W.» στην Αμερική; Ο βασικότερος λόγος αποτυχίας φαίνεται να οφείλεται στη λάθος χρονική στιγμή ακόμη και για την ύπαρξη μιας τέτοιας ταινίας. Με δεδομένο ότι η πλειονότητα του αμερικανικού λαού έχει μπουχτίσει από τον Τζορτζ Μπους και την πολιτική του (κάτι που φάνηκε και στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, όπου οι Δημοκρατικοί του Ομπάμα ισοπέδωσαν τους Ρεπουμπλικανούς του Μακ Κέιν), το «W.» σε αυτή τη φάση της Ιστορίας έρχεται ή πολύ καθυστερημένα ή πολύ νωρίς. Πολύ καθυστερημένα για να επηρεάσει την κοινή γνώμη και πολύ νωρίς ως μια αποστασιοποιημένη απεικόνιση του προσώπου με το οποίο ασχολείται.
Αν η ίδια ταινία είχε γυριστεί κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπους ή πολλά χρόνια αργότερα, η αντιμετώπισή της πιθανόν να ήταν διαφορετική. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά το «κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπους» τον Στόουν, είχε προλάβει ο Μάικλ Μουρ με δύο διάσημα ντοκυμαντέρ («Ακήρυχτος πόλεμος» και «Φαρενάιτ 9/11») τα οποία στο κάτω κάτω παρουσίαζαν γνήσια τη βλακεία του προέδρου Μπους με πρωταγωνιστή τον ίδιο και όχι έναν ηθοποιό (αυτό δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ο Τζος Μπρόλιν του «W.» να προταθεί για Οσκαρ).
Ο αριστερός Στόουν αρκέστηκε στην παρουσίαση του Μπους ως κρετίνου, αδιαφορώντας για πολλά κεφαλαιώδη σημεία των δύο τετραετιών της θητείας του. Το κτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 ίσα που αναφέρεται, οι παραιτήσεις των Ντόναλντ Ράμσφελντ και Κόλιν Πάουελ δεν υπάρχουν (αν και ως ήρωες οι δύο πολιτικοί εμφανίζονται στην ταινία), όπως επίσης δεν υπάρχει υπόνοια για το σκάνδαλο της φερόμενης νοθείας των προεδρικών εκλογών του 2000.
Ενα μεγάλο μέρος της ταινίας αφορά τα νιάτα του Μπους, πολύ προτού αναλάβει τα ηνία της Αμερικής. Τι βλέπουμε; Εναν παντελώς άχρηστο, κακομαθημένο Τεξανό από πλούσια οικογένεια να τσακώνεται διαρκώς με τον μπαμπά του («με απογοητεύεις, τζούνιορ» του λέει και του ξαναλέει ο Μπους Σίνιορ), να μην μπορεί να στεριώσει σε καμία δουλειά (ούτε ως εργάτης), να κυκλοφορεί διαρκώς με ένα μπουκάλι μπίρα στο χέρι, να καπνίζει, να τρώει και να κάνει χαζά αστεία, μιλώντας με την ανυπόφορη προφορά των Νοτίων. Ο σκηνοθέτης δεν έφτιαξε μια βιογραφία του Μπους αλλά ένα υστερικό κολάζ από σημαντικές και ασήμαντες στιγμές στην οικογενειακή ζωή μιας... καρικατούρας.
Από μόνο του το θέμα του «W.» ήταν τόσο αυτοκαταστροφικό που θα μας έκανε εντύπωση αν η ταινία δεν έχανε θεατές. Από την μια έχουμε τους Δημοκρατικούς θεατές, οι οποίοι έδειξαν ότι θέλουν να ξεφύγουν από τον Μπους μια ώρα αρχύτερα και ούτε την εικόνα του πλέον δεν αντέχουν. Σιγά μην πληρώσουν κιόλας για να τη δουν. Από την άλλη έχουμε τους Ρεπουμπλικανούς θεατές, οι οποίοι θα έπρεπε να καταπιούν μια καρικατούρα του πρώην ηγέτη τους. Στη μέση οι αμιγώς κινηματογραφόφιλοι, οι οποίοι θα ήθελαν να δουν απλώς μια καλή ταινία, απελευθερωμένοι από πολιτικές σκοπιμότητες. Φαίνεται ότι η αποθέωση της ηλιθιότητας ενός προσώπου για το οποίο η κοινή γνώμη έχει ήδη σχηματίσει άποψη από τα δελτία ειδήσεων και τις εφημερίδες δεν ήταν το συστατικό μιας καλής ταινίας.
Δεν υπάρχει ασφαλώς αμφιβολία ότι η επιλογή του Ολιβερ Στόουν ήταν η ιδανική για μια ταινία με θέμα τον Τζορτζ Μπους. Προβοκάτορας, αντιδραστικός, λαοπλάνος, δημαγωγός, εκμεταλλευτής του ανθρώπινου πόνου· και ποιον, αλήθεια, αρνητικό χαρακτηρισμό δεν έχει αποσπάσει από κριτικούς κινηματογράφου, αρθρογράφους, σχολιαστές ή ακόμη και από τον ανώνυμο θεατή ο 63χρονος σκηνοθέτης, γνωστός για τις συχνές «επισκέψεις» του σε γεγονότα της πρόσφατης αμερικανικής Ιστορίας; Η θεματολογία του έχει καλύψει τον πόλεμο στο Βιετνάμ όπου πολέμησε ο ίδιος («Πλατούν», «Γεννημένος την 4η Ιουλίου»), διάσημες κρίσεις στον Λευκό Οίκο («JFK», «Νίξον») και το ανεπανάληπτο πλήγμα στην καρδιά της αμερικανικής κοινωνίας, το κτύπημα των Διδύμων Πύργων τον Σεπτέμβριο του 2001 («Δίδυμοι Πύργοι»). Ο Στόουν έχει αποκτήσει την ταμπέλα του «κακού παιδιού» τόσο για τις απίστευτες θεωρίες συνωμοσίας του (αρκεί να θυμηθούμε για λίγο το «JFK») όσο και για την πορνογραφική εικονογράφηση της βίας όπως είχε κάνει στους «Γεννημένους δολοφόνους». Συνεπώς, ακόμη και η ιδέα της ανάθεσης στον Στόουν μιας ταινίας για τον Τζορτζ Μπους είναι τόσο πονηρή που αυτομάτως γίνεται παράτολμη. Αν όμως ως σήμερα αυτό απλώς ενοχλούσε, η αποτυχία του «W.» μετά τους «Διδύμους Πύργους» δηλώνει ότι η «μέθοδος Στόουν» έχει γίνει πια τόσο εξεζητημένη και προβλέψιμη που καταντάει βαρετή.
Το ΒΗΜΑ, 16/11/2008
No comments:
Post a Comment