Το σχολικό πείραμα που οδηγεί στον φασισμό

Με βάση ένα αληθινό γεγονός, ο σκηνοθέτης Μάρτιν Γκάνσελ καταδεικνύει στο «Κύμα» την ευάλωτη ανθρώπινη φύση

ΤΟΥ Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ, ΤΟ ΒΗΜΑ, Πέμπτη, 13 Νοεμβρίου 2008

Ο δάσκαλος-ηγέτης (τον υποδύεται ο Γύργκεν Φόγκελ, με την πλάτη στην κάμερα) και τα «στρατιωτάκια» του. Σκηνή από το «Κύμα» του Μάρτιν Γκάνσελ, μια τεράστια επιτυχία του σύγχρονου γερμανικού κινηματογράφου, που βασίστηκε σε διήγημα του Γουίλιαμ Ρον Τζόουνς, ο οποίος μάλιστα κατέγραφε ένα αληθινό περιστατικό

Στο πλαίσιο του μαθήματος πολιτικής αγωγής ένας προοδευτικός γερμανός καθηγητής (πρώην αναρχικός) συσπειρώνει τους μαθητές του σε μια κλειστή ομάδα με ιδιαίτερα ιδεολογικά και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Αν και στόχος του καθηγητή (άψογος ο Γύργκεν Φόγκελ ) είναι η έμπρακτη απόδειξη των βλαβερών συνεπειών της απολυταρχίας, η πειθαρχία σε συνδυασμό με την οικειότητα και την επιμέλεια θα οδηγήσει το σχολικό πείραμα στον όλεθρο. Τεράστια επιτυχία του σύγχρονου γερμανικού κινηματογράφου, το «Κύμα» («Die Welle», 2008) στηρίχτηκε σε ένα διήγημα του Γουίλιαμ Ρον Τζόουνς, ο οποίος κατέγραψε τις προσωπικές εμπειρίες του γιατί αυτός ήταν ο δάσκαλος που πραγματοποίησε το παραπάνω πείραμα στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960.

Σε αντίθεση με τον καθηγητή της ιστορίας, ο σκηνοθέτης Μάρτιν Γκάνσελ ελέγχει απολύτως το θέμα του και παρ΄ ότι η δράση τοποθετείται ως επί το πλείστον στο κλειστό περιβάλλον της σχολικής τάξης, το φιλμ δεν χάνει ποτέ ούτε τον ρυθμό ούτε το σασπένς του. Οπως στο επίσης γερμανικό «Πείραμα» (2001) του Ολιβερ Χίρσμπιγκελ, το ουσιαστικό θέμα του «Κύματος» είναι το «ευάλωτο» της ανθρώπινης φύσης, η οποία ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία μπορεί να καθοδηγηθεί αναλόγως.

Απομονωμένοι στη Φλόριδα και Αντρεότι-καρτούν

▅ «Νύχτες στη Ροδάνθη» («Νights in Rodanthe», 2008, ΗΠΑ) του Τζορτζ Σ. Γουλφ. Ο Ρίτσαρντ Γκιρ και η Νταϊάν Λέιν (μαζί στη φωτογραφία) συμπρωταγωνιστούν σε αυτό το καλοφτιαγμένο, ήρεμο δράμα που αναφέρεται στον έρωτα που θα αναπτυχθεί απρόσμενα ανάμεσα σε μια σύζυγο στα πρόθυρα του χωρισμού και σε έναν χειρουργό που βασανίζεται από τις τύψεις για ένα επαγγελματικό λάθος. Στην τρίτη συνεργασία τους μετά το «Κότον Κλαμπ» και την «Απιστη», οι Γκιρ- Λέιν εξακολουθούν να γοητεύουν σε κάτι όχι σπουδαίοπάντως έντιμο. Μνεία θα πρέπει να γίνει και στο καταπληκτικό, απομονωμένο σπίτι στην παραλία της Φλόριδας όπου η ιστορία λαμβάνει χώρα. Ταιριάζει τόσο πολύ στην ατμόσφαιρα που σου δίνει την αίσθηση ενός τρίτου πρωταγωνιστή.

▅ «Ιl divo» του Πάολο Σορεντίνο. Αξιοπερίεργη αναδρομή πάνω στην πρόσφατη πολιτική ιστορία της Ιταλίας, με πυρήνα της τον Χριστιανοδημοκράτη Τζούλιο Αντρεότι ( Τόνι Σερβίλο - φωτογραφία), κυρίαρχο πρόσωπο στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας στην τελευταία πεντηκονταετία. Επτά φορές πρωθυπουργός της χώρας, ο Αντρεότι από το 1993 άρχισε να κατηγορείται για σχέσεις με την Κόζα Νόστρα. Ο Σορεντίνο είναι θαρραλέος και γενναιόδωρος στις αποκαλύψεις αλλά το όλο εγχείρημα κλονίζεται από την έλλειψη ραχοκοκαλιάς και δέχεται τον ανελέητο βομβαρδισμό από πρόσωπα και καταστάσεις που δύσκολα μπορεί να παρακολουθήσει κάποιος που δεν γνωρίζει καλά την ιστορία της Ιταλίας. Η ταινία είναι βυθισμένη σε μια μόνιμη υστερία που εν τέλει κουράζει.

ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ

▅ «Ο Ζακ και η Μίρι γυρίζουν πορνό» («Ζack and Μiri make a porno, 2008, ΗΠΑ) του Κέβιν Σμιθ. Χαβαλεδιάρικη «αμερικανιά» σύμφωνα με την οποία ένα πλατωνικό ζευγάρι ( Ελίζαμπεθ Μπανκς,Σεθ Ρόγκεν ) αποφασίζει να ξεφύγει από το οικονομικό αδιέξοδό του με το να γυρίσει ένα οικογενειακό πορνό. Η ταινία έχει την πλάκα της, αλλά αν με ρωτήσετε προτιμώ το μινιμαλιστικό και αποτελεσματικότερο χιούμορ του Κέβιν Σμιθ των «Υπαλλήλων», που παραμένει η καλύτερη δημιουργία του.

▅ «Ταξίδι στο Φεγγάρι» («Fly me to the moon», 2008, Βέλγιο) του Μπεν Στάσεν. Τρεις μύγες αποφασίζουν να ακολουθήσουν την πρώτη διαστημική αποστολή στο φεγγάρι σε ευχάριστα κινούμενα σχέδια 3D με τη σφραγίδα του Μπεν Στάσεν, «προστατευόμενου» του Τζέιμς Κάμερον και πλέον ειδικού στην Ευρώπη σε τρισδιάστατα θεάματα. Προβάλλεται μεταγλωττισμένη στα ελληνικά.