Οι φίλοι του νεαρού τότε Μιχάλη Βασιλειάδη τον προειδοποίησαν ότι έπρεπε να φύγει νωρίτερα από την εργασία του και να γυρίσει γρήγορα σπίτι του στις 6 Σεπτεμβρίου 1955. Λίγες ώρες αργότερα, πλήθη κατέστρεφαν μαγαζιά, εκκλησίες και σπίτια σε όλη την Κωνσταντινούπολη, οδηγώντας χιλιάδες Έλληνες να εγκαταλείψουν για πάντα την Τουρκία. «Ήταν το σοκ μία ζωής, αλλά ήταν κάτι που δεν συζητούσαμε για πενήντα ολόκληρα χρόνια», λέει ο κ. Βασιλειάδης, εκδότης σήμερα της ελληνικής εφημερίδας «Απογευματινή», της τελευταίας ελληνόφωνης εφημερίδας της Πόλης. Σήμερα, νέα τουρκική κινηματογραφική ταινία, με τίτλο «Ο Πόνος του Φθινοπώρου», διηγείται την ιστορία της νύχτας εκείνης, που οι Ρωμιοί αποκαλούν τη «Νύχτα των Κρυστάλλων» τους.Η πλοκή αφορά φανταστική ερωτική ιστορία μεταξύ του Τούρκου Μπεχτσέτ και της Ελληνίδας Έλενας, που εκτυλίσσεται με φόντο τις εντάσεις που προηγήθηκαν της καταστροφής 5.300 επιχειρήσεων και κατοικιών Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων. Περισσότεροι από 500.000 Τούρκοι έχουν παρακολουθήσει την ταινία, από την πρεμιέρα της τον περασμένο μήνα, μέχρι σήμερα. «Η ταινία αυτή δεν θα μπορούσε να έχει γυριστεί πριν μία δεκαετία. Παρότι ο νόμος συνεχίζει να περιορίζει την ελευθερία του λόγου, οι περιορισμοί αυτοί σπάνια εφαρμόζονται πια», λέει ο Ετιέν Ματσουπιάν, εκδότης της αρμενικής εφημερίδας «Άγκος». Το 2005, όμως, Τούρκοι εθνικιστές είχαν εισβάλει σε γκαλερί τέχνης, καταστρέφοντας φωτογραφίες των Σεπτεμβριανών του 1955. Τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955, χιλιάδες Τούρκοι ξεχύθηκαν στους δρόμους, έχοντας πληροφορηθεί εσφαλμένα (ή κακόβουλα) ότι το σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη είχε δεχθεί βομβιστική επίθεση, ενώ την ίδια περίοδο οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας ήταν ιδιαίτερα τεταμένες εξαιτίας του αγώνα των Κυπρίων για ανεξαρτησία από τη Βρετανία.
Aστυνομία και στρατός απέφυγαν να προστατεύσουν τις θρησκευτικές μειονότητες της Πόλης και έμειναν να παρακολουθούν αμέτοχοι την καταστροφή των ελληνικών και αρμένικων περιουσιών, αλλά και τις πράξεις βίας εναντίον προσώπων, που κορυφώθηκαν με το βιασμό εκατοντάδων γυναικών. Πάνω από 5.000 Τούρκοι συνελήφθησαν για τα Σεπτεμβριανά, αν και ουδείς καταδικάσθηκε. Ο τότε πρωθυπουργός, Αντνάν Μεντερές και δύο μέλη της κυβέρνησής του καταδικάσθηκαν από τη δικαιοσύνη της στρατιωτικής χούντας του 1961 σε θάνατο και εκτελέστηκαν. Κατά τη διάρκεια της δίκης, η εισαγγελία κατηγόρησε τον Μεντερές για ηθική αυτουργία των Σεπτεμβριανών, αν και η ιστορική έρευνα έδειξε ότι οι ταραχές της 6ης Σεπτεμβρίου οργανώθηκαν κατ’ εντολή του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών και είχαν ως στόχο την άσκηση πίεσης στις εθνικές μειονότητες για να εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να μετοικήσουν.
www.kathimerini.gr με στοιχεία από Reuters
No comments:
Post a Comment