ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ: «Δημοκρατία σήμερα είναι η μάχη για αξιοπρέπεια»

Σαράντα χρόνια από το «Ζ», ο Κώστας Γαβράς συνεχίζει να κοιτάζει με νεανικό παλμό τα προβλήματα του κόσμου γύρω του και αμφισβητεί τον παράδεισο της Δύσης

«Oι δημοκρατίες τώρα δεν κινδυνεύουν από τις χούντες των στρατιωτικών. Δημοκρατία, σήμερα, σημαίνει να αρνείσαι οι άνθρωποι να χάνουν την αξιοπρέπειά τους: μετανάστες, άστεγοι, άνεργοι, κοινωνικά αποκλεισμένοι, τίποτα δεν πρέπει να τους κάνει να χάσουν την αξιοπρέπειά τους», δηλώνει ο Κώστας Γαβράς. Και, συνεπής στα λόγια του, μας παρουσιάζει τη νέα ταινία του «Παράδεισος στη Δύση» με την οδύσσειαδραματική αλλά και σαρκαστικά ειρωνική...- ενός νεαρού λαθρομετανάστη, που όμοιά της δεν έχουμε ξαναδεί στο σινεμά. Γιατί; Μα, επειδή «μέσα από αυτόν κοιτάζει εμάς, τους χορτάτους και μακάριους της Δύσης!».

ΙΝFΟ: Ο «Παράδεισος στη Δύση» του Κώστα Γαβρά- με τους Ρικάρντο Σκαρμάτσο, Ιεροκλή Μιχαηλίδη, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο, Άννυ Λούλου, Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδη, Άρτο Απαρτιάν, Τάσο Κωστή - από την Πέμπτη στους κινηματογράφους.

• Ο «Παράδεισος στη Δύση», δηλαδή, μιλάει πιο πολύ για εμάς ή για τους μετανάστες;

Πριν απ΄ όλα μιλάει για τους μετανάστες, άνθρωποι γενναίοι και πρωτοποριακοί, γιατί αφήνουν τα πάντα πίσω τους και ξανοίγονται σε νέους κόσμους, στο άγνωστο, που τις περισσότερες φορές είναι εχθρικό απέναντί τους. Αλλά μιλάει και για εμάς... Παλιά οι διάφοροι ηγέτες μάς έλεγαν «πάμε για έναν κόσμο καλύτερο». Αλλά, σήμερα, μας λένε: «Θα πάμε σ΄ έναν κόσμο που θα είναι χειρότερος, με μεγαλύτερη ανεργία λόγω της τωρινής οικονομικής κρίσης, σ΄ έναν κόσμο με κατεστραμμένη τη φύση.

• Και μέσα από τον νεαρό λαθρομετανάστη της ταινίας, τον Ηλία, είσαστε εσείς που πριν από περίπου 58 χρόνια φτάσατε ως μετανάστης στη Γαλλία;

Χωρίς αμφιβολία, είναι η πιο προσωπική μου ταινία. Αναγνωρίζω τον εαυτό μου στον Ηλία, αυτόν τον ξένο που δεν μου είναι καθόλου ξένος. Ο «Παράδεισος στη Δύση» φιλοδοξεί να αντικατοπτρίσει τη διαδρομή, την περιπλάνηση, την ιστορία των ανθρώπων που - σαν εμάς ή τους γονείς μας, πριν από εμάς - διασχίζουν τη γη και αψηφούν τους ωκεανούς και τους ένστολους, αναζητώντας μιαν εστία.

«Ρόλο ζωής» θεωρεί ο νεαρός Ιταλός Ρικάρντο Σκαρμάτσο την ερμηνεία του στον «Παράδεισο στη Δύση»: «Μιλάω ελάχισταο Γαβράς εφηύρε μια "άγνωστη" γλώσσα, που με βάζει να την μιλάω για να μη φανερωθεί η εθνικότητά μου- και όλη η αγωνία του πρέπει να βγει μέσα από τις κινήσεις του κορμιού και των ματιών μου. Και, το πιο συγκλονιστικό: με έκανε να ξαναδώ εμάς τους Δυτικούς αλλιώς, με κοινό σημείο όλων των λαών της Ευρώπης, τη μοναξιά!».

Εμείς και οι μετανάστες

Γιατί πολλοί στην Ευρώπη- και στην Ελλάδαφοβούνται τους μετανάστες ή τους μιλάνε άσχημα; «Η μετανάστευση είναι ένα είδος σκοτεινής κάμαρας, που μας εμφανίζει τον εαυτό μας», απαντά ο Κώστας Γαβράς. «Ο τρόπος με τον οποίο μια χώρα δέχεται ή όχι τους πληθυσμούς των μεταναστών, δείχνει την κατάσταση που επικρατεί στην ίδια, τη δική της κοινωνία. Ο μετανάστης- πολύ περισσότερο ο λαθρομετανάστης- είναι σε μόνιμη κατάσταση φυγής επειδή τον κυνηγούν θεοί και δαίμονες. Ο Λεπέν στη Γαλλία και οι Λεπέν όλων των χωρών φανατίζουν με μίσος τον κόσμο κατά των μεταναστών, λες και αυτοί είναι η αιτία των προβλημάτων τής κάθε χώρας και όχι εκείνοι που κυβερνούν».
Ελληνική η επόμενη ταινία

«Όσο μεγαλώνω (είναι 76 χρόνων), τόσο η νοσταλγία για την Ελλάδα (είναι μετανάστης περίπου 58 χρόνια) μεγαλώνει. Θα ήθελα η επόμενη ταινία μου να είναι ελληνική. Ψάχνω ιδέα και σενάριο», εξομολογήθηκε ο Κώστας Γαβράς.

• Του Παύλου Θ. Κάγιου, ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 2009