Ο Γουίλεμ Νταφόε και η Ιρέν Ζακόμπ, οι δύο πρωταγωνιστές με τον Θ. Αγγελόπουλο στην αθηναϊκή «πρώτη» της ταινίας στο ολόφωτο Μέγαρο (Ευρωκίνηση).
Ο τέως πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης με τη σύζυγό του Δάφνη στην πρεμιέρα και στη δεξίωση, μαζί με τον σκηνοθέτη (φωτο Γ. Κανελλόπουλος).
Tης Eλενης Mπιστικα, Η Καθημερινή, 13/02/2009
Την Τετάρτη 11/2 με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια στο θεωρείο να τιμά με την παρουσία του ως σινεφίλ την πρεμιέρα της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Η σκόνη του χρόνου» – τι τίτλος κι αυτός, επιγραμματικός! Και χθες, στο 59 ο Φεστιβάλ του Βερολίνου, όπου μετέχει εκτός συναγωνισμού. Εχουμε έναν σκηνοθέτη που έκανε γνωστό τον ελληνικό κινηματογράφο στα μεγαλύτερα και απαιτητικά διεθνή φεστιβάλ, που πήρε τη Μεγάλη Ειδική Διάκριση στο Φεστιβάλ των Καννών και τον Χρυσό Φοίνικα στη Βενετία. Κι ενώ εκείνος δεν ζητεί από μας τίποτα, παρά να μπορεί να γυρίζει τις ταινίες του όπως τις θέλει, εμείς του ζητάμε, τη γη και τον ουρανό! Να είναι ποιητικός, να είναι ποιοτικός, να επιλέγει τα θέματά του από την ιστορία, να σκύβει, ν’ αφουγκράζεται τον άνθρωπο και την αγωνία της μοναξιάς του, να ξεδιπλώνει εικόνες που σφραγίζουν τη μνήμη και γίνονται σημεία αναφοράς και στον διεθνή κινηματογράφο, αλλά επιπλέον και να μπορούμε συν όλα αυτά, τα εσωστρεφή και τα υψιπετή θέματα, γυρισμένα στον αργό ρυθμό της σκέψης και της ψυχανάλυσης, εμείς να μπορούμε «να περάσουμε δυο ώρες ευχάριστα», σαν τον «Γάμο αλά Ελληνικά», π.χ. της Βάρνταλος ή το «Μάμα Μία» της νησιώτισσας Μέριλ Στριπ που το οικειοποιηθήκαμε, επειδή γυρίστηκε σε μια αγνώριστη Σκόπελο!
«Το Ταξίδι δεν τελειώνει», είπε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος στη σκηνή της κατάμεστης αίθουσας μόλις άναψαν τα φώτα. Ο ίδιος ο Θόδωρος –Τεό πλέον διεθνώς– Αγγελόπουλος, είχε μείνει έξω, με την κόρη του Κατερίνα, μία από τις τέσσερις πανέμορφες γυναίκες της ζωής του – αρχίζοντας από τη Φοίβη, τη γυναίκα του και συνεργάτιδά του ως παραγωγού και τις άλλες δύο κόρες, την Αννα και την Ελένη. Η ταινία ήταν στο μυαλό του και μπροστά στα μάτια του πριν ακόμα γυριστεί. Τώρα είναι η σειρά των συμπατριωτών του και του διεθνούς κοινού να τη δουν, να ταξιδέψουν μαζί της στα ιστορικά μονοπάτια και στις ιδεολογικές λεωφόρους που τις σκέπασε πρώτα η παγωνιά και το χιόνι της απογοήτευσης και με το πέρασμα του καιρού, ήρθε «η σκόνη του χρόνου» να αμβλύνει τις γωνίες, να αναγκάσει τους αλλοτινούς νέους, γεμάτους όνειρα ήρωές της – τον Σπύρο, την Ελένη και τον Γερμανοεβραίο κομμουνιστή φίλο τους Γιάκομπ να συνθηκολογήσουν πάνω στο γύρισμα, μάλιστα, του αιώνα. Η παγωμένη στέπα της Σιβηρίας, ο θάνατος του Στάλιν, ένα δάσος από κόκκινες σημαίες, κόσμος κεραυνοβολημένος να τηρεί ενός λεπτού σιγή, ενώ μέσα στο σταματημένο τρένο ένα ερωτικό αγκάλιασμα θα φέρει στον κόσμο αυτό μια νέα ζωή. Η ιστορία και οι άνθρωποι – όχι αυτοί που τη γράφουν, αλλά εκείνοι που από τα «πιστεύω» τους ξέχασαν να ζήσουν. Το μόνο που μπόρεσαν να χαρούν είναι έναν έρωτα για τρεις – μια ευγενική, γλυκιά κοπέλα (Ιρέν Ζακόμπ), ο Σπύρος του Μισέλ Πικολί, που το σενάριο δεν τον άφησε να «στήσει» τον ρόλο του, και έδωσε μια μονοδιάστατη φιγούρα δεμένη στο άρμα της Ελένης, την οποία αγάπησε παράφορα και θυσιάστηκε γι’ αυτήν, ο έξοχος Μπρούνο Γκανς, ο οποίος παίζει τον ρόλο του ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν, σαν ζαλισμένος, αιωρούμενος ακροβάτης στο τεντωμένο σχοινί των ανθρώπινων καταστάσεων. Πάμπολλες οι μετακινήσεις, χρονικές και τοπικές: Σιβηρία – η Σκάλα που την ανεβαίνουν, απότομα κουρασμένοι οι νέοι ιδεολόγοι που απατήθηκαν, Βερολίνο, Τορόντο, Νέα Υόρκη και συνδετικός κρίκος, ο γιος του Σπύρου και της Ελένης που τον μεγάλωσαν ο θείος Γιάκομπ και η θεία Ραχήλ. Και που, με τη σειρά του, για την καριέρα του σκηνοθέτη, δεν έχει καιρό για τη γυναίκα του, που τον αφήνει και την κόρη τους, τη μικρή Ελένη που βρίσκει καταφύγιο σε μια κατάληψη. Παραμονή Πρωτοχρονιάς 2000, ο Σπύρος και η Ελένη έρχονται στο Βερολίνο, έρχεται και ο Γιάκομπ να τους συναντήσει, να τους αποχαιρετήσει «δεν υπάρχει επιστροφή για μένα, Ελένη». Εκεί και ο γιος, ο Γουίλεμ Νταφόε που παίζει μόνο σκηνές από τον ρόλο του, το σενάριο δεν του αφήνει περιθώρια πολλά. Μόνο τρέχει, ψάχνει (και όχι μόνο για τη μικρή Ελένη, αλλά και για τον εαυτό του). Και όταν τους ενώνει όλους η ίδια κρίσιμη χρονική στιγμή, έρχεται αναπόφευκτος ο χωρισμός... Αυτά για τους θεατές που δεν πρέπει να παρασυρθούν από κριτικές, όπου ο καθένας και η καθεμιά ζητεί από τον Αγγελόπουλο να δώσει αυτά που εκείνος ή η άλλη θέλουν και του αρνούνται το δικαίωμα να επιτρέψει στους ήρωές του να γεράσουν και στα όνειρά τους να χαθούν κάτω από «τη σκόνη του χρόνου». Μια ταινία που έχει σκηνές μεγαλειώδεις, με το μουσικό θέμα της Καραΐνδρου να σφραγίζει τη μνήμη – άλλη Ελένη και αυτή! Κανείς δεν μπορεί να κρίνει την πορεία του Αγγελόπουλου, παρά μόνον ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Οταν, από το χέρι της Ελένης στάζει νερό, γιατί ενώθηκε με τον Γιάκομπ στον παραπέρα κόσμο, σε έναν ακόμη χορό, και ο Σπύρος παίρνει το χέρι της μικρής Ελένης και τρέχουν, ελεύθεροι από τείχη, εσωτερικά και εξωτερικά στο Βερολίνο του 21ου αιώνα, η Ελένη δεν έχει φύγει, είναι μαζί τους... «Το ταξίδι συνεχίζεται» μας λέει στη σκηνή ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, όταν ανάβουν τα φώτα μέσα σε θάλασσα χειροκροτημάτων. Καλεί την Ιρέν Ζακόμπ, τον Γουίλεμ Νταφόε, τον συνεργάτη του σεναρίστα Πέτρο Μάρκαρη, τον Ανδρέα Σινάνο, που μας έδωσε πλάνα αξέχαστα, τον Διονύση Φωτόπουλο «που τόσα του οφείλω», τη Φοίβη, «τη σύντροφό μου, που ξέρω ότι δεν έρχεται», και όλοι μαζί χειροκροτήθηκαν και χειροκρότησαν με τη σειρά τους το κοινό. Ανάμεσά τους ο τ. πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης με τη σύζυγό του Δάφνη, ο Τηλέμαχος Χυτήρης με τη Μαρία Φαραντούρη, ο Νίκος Κωνσταντόπουλος με τη Χαρά Φράγκου. Ο υπουργός Πολιτισμού κ. Αντώνης Σαμαράς ήλθε, χαιρέτησε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο και έφυγε βιαστικός.
«Το τρίτο φτερό, μην ξεχνάς το τρίτο φτερό», η κραυγή σκίζει το σκοτάδι της αίθουσας προβολής. Όταν χάνεται η μικρή Ελένη ο πατέρας της βρίσκει τον Άγγελο κάτω, με το φτερό σπασμένο. Ποτέ η ουτοπία δεν ήταν τόσο πραγματική...
No comments:
Post a Comment