«Χρυσός» σχολικός ρεαλισμός

Καθηγητές και μαθητές αποδίδουν τη σκληρή πραγματικότητα της τάξης
Ανάμεσα στους τοίχους ****

Tου Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 23 Oκτωβρίου 2008

Κοινωνική. Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ. Πρωταγωνιστούν: Φρανσουά Μπεγκοντό, Νασίμ Αμράμπτ, Λόρα Μπακελά, Φρανκ Κεϊτά, Ντάλα Ντουκούρ, Γουέι Χουάνγκ

Οταν αναφερόμαστε σε ταινίες για την εκπαίδευση, σκεφτόμαστε συνήθως ταινίες όπως ο «Κύκλος των χαμένων ποιητών» ή το «Στον κύριό μας με αγάπη». Το «Ανάμεσα στους τοίχους» του Λοράν Καντέ, που δικαίως τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών, το μόνο κοινό που έχει με τις προηγούμενες ταινίες είναι ότι διαδραματίζεται σε μια σχολική αίθουσα. Ανάμεσα στη μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ, η ταινία του Καντέ δεν μιλάει για ιστορίες εμπνευσμένων δασκάλων και πρόθυμων μαθητών.

Δύσκολη επικοινωνία

Φέρνει τον θεατή μπροστά σε μια δύσκολη και σκληρή πραγματικότητα, όπου η πλήξη από τη ρουτίνα και η δυσανεξία στην πειθαρχία διαδέχονται η μία την άλλη από την πλευρά των μαθητών. Απέναντί τους, οι καθηγητές, όσοι έχουν κουράγιο να συνεχίσουν, προσπαθούν να βρουν τρόπο επικοινωνίας με τα παιδιά. Ομως πολύ συχνά οι γλώσσες που μιλούν είναι πολύ διαφορετικές.

Ο καθηγητής Φρανσουά Μπεγκοντό έγραψε το βιβλίο «Ανάμεσα στους τοίχους», που κέντρισε το ενδιαφέρον του Καντέ, ο οποίος αποφάσισε να το μεταφέρει στο σινεμά, με τον συγγραφέα στον ρόλο του καθηγητή. Ομως η ταινία δεν είναι μια πιστή διασκευή του βιβλίου. Το σενάριο προσαρμόστηκε με αξιοθαύμαστο τρόπο επάνω στις προσωπικότητες των παιδιών, που παίζουν με τόση αυθεντικότητα, ώστε ο θεατής δεν μπορεί να διακρίνει αν πρόκειται για αναπαράσταση της πραγματικότητας ή για την ίδια την πραγματικότητα.

Οι πάντες, καθηγητές και μαθητές, αντιμετωπίζουν διλήμματα σ' αυτό το σχολείο που βρίσκεται σε μια υποβαθμισμένη περιοχή του Παρισιού. Ο καθηγητής, που προσπαθεί να βρει τον τρόπο να κάνει τα παιδιά να μάθουν, αλλά δεν καταφέρνει πάντα να διατηρήσει την ψυχραιμία του από τη μια, οι μαθητές που φλέγονται να αμφισβητήσουν και συχνά πέφτουν στην αυθάδεια και την ανυπακοή από την άλλη. Ολοι προσπαθούν να κάνουν το σωστό και όλοι κάνουν λάθη, γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μαγική συνταγή για τη γνώση, ειδικά όταν το περιβάλλον λειτουργεί αρνητικά.

Ο Λοράν Καντέ έχει κάνει συγκλονιστική δουλειά, τόσο στη διδασκαλία των ερασιτεχνών ηθοποιών όσο και στο να κάνει απόλυτα ελκυστική σε κινηματογραφικό επίπεδο μια ταινία διαλόγου, που σπάνια βγαίνει έξω από τη σχολική αίθουσα.