Του Δημητρη Μπουρα, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 30 Oκτωβρίου 2008
Πολιτική / βιογραφική. Σκηνοθεσία: Ούλι Εντελ. Ερμηνεία: Μόριτς Μπλάιμπτροϊ, Μαρτίνα Γκέντεκ, Γιοχάνα Βόκαλεκ, Μπρούνο Γκαντς, Νάντια Ουλ, Νιλς Μπρούνο Σμιτ, Χάνα Χέρτσπρουνγκ.
Ο Γερμανός παραγωγός Μπερντ Αϊχινγκερ αναμετριέται επί ίσοις όροις με τον Σπίλμπεργκ στον αφρό μιας ταραγμένης πολιτικά εποχής. Το «Σύμπλεγμα Baader Meinhof» αγγίζει το φαινόμενο της τρομοκρατίας στη Δυτική Γερμανία την περίοδο 1967 -1977 με τους όρους μιας καλοφτιαγμένης, πλην όμως απλοϊκής, χολιγουντιανής ταινίας. Η εσωστρεφής Ουλρίκε Μάινχοφ, που δείχνει σκεπτική στα δύσκολα σταυροδρόμια, φέρνει λιγάκι στο νου τον κεντρικό ήρωα του Σπίλμπεργκ στο προπέρσινο «Μόναχο». Δίπλα της, ο αποφασιστικός Αντρέας Μπάαντερ και η αφηνιασμένη σύντροφός του Γκούντρουν Ενσλιν, θυμίζουν Μπόνι και Κλάιντ. Στην απέναντι όχθη υπάρχει ένας μετριοπαθής αρχηγός της αστυνομίας, ο Χορστ Χέρολντ, ο οποίος στοχάζεται σαν συνετός πατέρας για τη βία, θεωρώντας την ως έναν φαύλο κύκλο...
Ο Σπίλμπεργκ στο «Μόναχο» επέλεξε μια διαδρομή από την επιφάνεια προς τον σκοτεινό βυθό των πραγμάτων. Ξεκίνησε από την θεαματική δράση (οι χειρουργικές (αντί) τρομοκρατικές επιχειρήσεις της Μοσάντ με στόχο τους ηγέτες του παλαιστινιακού «Μαύρου Σεπτέμβρη») για να αμφισβητήσει το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» κλιμακώνοντας ένα κατασκοπικό δράμα. Ο επιτυχημένος Αϊχινγκερ («Η πτώση») παραμένει στην επιφάνεια, παρακάμπτοντας με ψυχρή γερμανική αποφασιστικότητα ό,τι θα μπορούσε να αναδείξει το «Σύμπλεγμα Baader Meinhof» σε ένα πολυεπίπεδο και σκοτεινό πολιτικό θρίλερ. Το αποτέλεσμα είναι μια καλογυρισμένη ταινία μεταξύ βιογραφικού δράματος και θρίλερ, που κάποιες στιγμές νομίζεις πως θα γίνει κωμωδία (οι σκηνές της εκπαίδευσης των τρομοκρατών στην Ιορδανία). Ο ρυθμός είναι εξωτερικός και δεν οδηγεί σε καμιά ουσιαστική κλιμάκωση καθώς ο σκηνοθέτης Ούλι Εντελ απλώς παραθέτει το ένα μετά το άλλο επεισόδια από τη δράση της RAF. Το σενάριο βασίζεται στο ομότιτλο μπεστ σέλερ του Στέφαν Αουστ, που υπήρξε στέλεχος του αριστερίστικου περιοδικού Konkret από το 1966 έως το 1969 και στη συνέχεια τηλεπαρουσιαστής ειδήσεων και συντονιστής τοκ σόου για την τρομοκρατία.
Η ταινία αρχίζει στο μεσοαστικό περιβάλλον της δημοσιογράφου Ουλρίκε Μάινχοφ, η οποία είναι παντρεμένη με τον εκδότη του Konkret και έχει μαζί του δύο παιδιά. Το σκηνικό θυμίζει Μάη του ’68 μέχρι τη στιγμή που η Ουλρίκε χωρίζει τον άπιστο σύζυγό της και έρχεται σε επαφή με τον Μπάαντερ (που δεν ξεχωρίζει από τους κοινούς ληστές του υποκόσμου λόγω κοινωνικής καταγωγής και μόρφωσης) και τη φίλη του, Γκούντρουν Ενσλιν, οργισμένη κόρη μετριοπαθούς ιερέα.
Η διερεύνηση των χαρακτήρων σε βάθος σταματά εδώ και αρχίζει η δράση, με πρωταγωνιστές τρία μεγάλα επιπόλαια παιδιά που παρασύρονται σε μια δίνη. Ο Μπάαντερ και η Ενσλιν αφήνουν τις μολότοφ και τις μικροληστείες, αρπάζουν τα πολυβόλα και μπαίνουν στις τράπεζες. Εχουν στο πλευρό τους και τη Μάινχοφ, που μπήκε απ’ το παράθυρο στην παρανομία κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης απόδρασης του Μπάαντερ από τη φυλακή. Ακολουθούν η εκπαίδευση στην Ιορδανία, τα τυφλά βομβιστικά χτυπήματα, οι απαγωγές και οι δολοφονίες διακεκριμένων της δικαιοσύνης και της οικονομικής ζωής της Δυτικής Γερμανίας. Στο τέλος, έρχονται η περιβόητη δίκη στο Σταμχάιμ, τα λευκά κελιά και το ακόμη πιο επικίνδυνο παιχνίδι από τη δεύτερη γενιά τρομοκρατών, καθώς εμπλέκονται στην ιστορία και οι Αραβες.
Το «Σύμπλεγμα Baader Meinhof» είναι ιδιαίτερα προσεκτικό στους αφορισμούς και τη δημαγωγία, αλλά αυτό το στοιχείο από μόνο του δεν το καθιστά μια σοβαρή ταινία απέναντι σε ένα τόσο σοβαρό πολιτικό φαινόμενο. Φαινόμενο πολυσύνθετο και αντιφατικό, γιατί πέρα από τη νεανική αμφισβήτηση και τις μεγάλες κοινωνικές συγκρούσεις της εποχής, υπάρχουν και οι ιδιαιτερότητες της γερμανικής κοινωνίας.
No comments:
Post a Comment