«Αλλο το Ιντερνετ, άλλο οι ανθρώπινες σχέσεις»

Δυο νέες ταινίες, «Adoration» και «Chloe», του γνωστού στο ελληνικό κοινό Ατόμ Εγκογιάν προβάλλονται αυτή τη βδομάδα στο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Ο αρμενικής καταγωγής καναδός σκηνοθέτης έρχεται μάλιστα στην Αθήνα, καλεσμένος του φεστιβάλ, για να παρουσιάσει την «Chloe» και να παραλάβει το Ειδικό Βραβείο για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο.

«Adoration» Το Διαδίκτυο αλλά και η τρομοκρατία είναι στο επίκεντρο της ταινίας «Adoration», γύρω από ένα 16χρονο αγόρι που δημιουργεί ένα μικρό σκάνδαλο όταν μεταφέρει την ιστορία της οικογένειάς του στο Διαδίκτυο προσθέτοντας σ' αυτή μια ιστορία τρομοκρατίας. Η «Χλόη» είναι ένα ερωτικό θρίλερ με την ιστορία μιας συζύγου που αναθέτει σε μια πόρνη να παρασύρει τον άντρα της για να ελέγξει την αφοσίωσή του. Πρωταγωνιστούν οι Λίαμ Νίσον, Τζουλιάν Μουρ και Αμάντα Σίφριντ. Μιλήσαμε με τον Εγκογιάν πρόσφατα για τις δυο ταινίες του:

«Είμαι σκηνοθέτης-κατασκευαστής»

- Πώς αντιμετωπίσατε το γεγονός ότι είναι τόσο διαφορετικές οι δυο νέες σας ταινίες;

«Η μια, το "Adoration", είναι πιο προσωπική, γιατί καταπιάνεται με τη γλώσσα, όπου μέσα από τη δομή της ιστορίας μπορώ να διεισδύσω στο μυαλό των χαρακτήρων μου. Με γοητεύει να πλησιάζω χαρακτήρες που προσπαθούν να δώσουν νόημα στη ζωή τους και παρασύρουν το θεατή μαζί τους.

»Το πρώτο μέρος της ταινίας είναι για μένα συναρπαστικό αλλά και μια πρόκληση, γιατί μπαίνουμε κατευθείαν στο υποσυνείδητο του ήρωα. Από την άλλη, στη "Χλόη" είμαι ο σκηνοθέτης-κατασκευαστής που προσπαθεί να στήσει ένα είδος παράστασης, να δουλέψει σε φυσικούς χώρους, να οργανώσει τις διάφορες ευαισθησίες μ' ένα πιο παραδοσιακό τρόπο. Εχουμε δηλαδή δυο διαφορετικούς τρόπους γραφής».

- Στο «Adoration» το Διαδίκτυο παίζει σημαντικό ρόλο...

«Πράγματι. Το παράδοξο με το Ιντερνετ είναι ότι από τη μια σου ανοίγει τόσες δυνατότητες και τόσους τρόπους επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους κι από την άλλη έχουμε λιγότερο χρόνο για ανθρώπινες σχέσεις. Βρισκόμαστε μπροστά σ' ένα κόσμο με τον οποίο είμαστε συνδεδεμένοι περισσότερο από οποιαδήποτε φορά κι όμως είμαστε πιο συντηρητικοί παρά ποτέ. Αυτό το παράδοξο με τράβηξε και θέλησα να πω ότι το Ιντερνετ είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε ν' αρχίσουμε ένα ταξίδι αλλά δεν μπορούμε μ' αυτό να το τερματίσουμε. Ηθελα να δείξω πως, αν κανείς θέλει να κάνει ή να γίνει κάτι πρέπει να το κάνει στον αληθινό κόσμο, μέσα από τη σχέση του με ανθρώπους. Το Διαδίκτυο δεν είναι φτιαγμένο γι' αυτό».

- Το Διαδίκτυο έχει καθόλου επηρεάσει την προσωπική σας ζωή;

«Πολύ. Γιατί μέσω αυτού μπορείς να προσεγγίσεις οπτικά οτιδήποτε. Χθες βράδυ είδα στο You Tube μια θεατρική παραγωγή του έργου του Πίντερ, «Νο Man's Land» ("Νεκρή ζώνη"), με τους Τζον Γκίλγκουτν και Ραλφ Ρίτσαρντσον. Ηταν η πρωτότυπη θρυλική παράσταση που δεν είχα δει ποτέ. Είναι αξιοθαύμαστο που στην εφηβική μου ηλικία ήθελα να δω ή να βρω τόσα πράγματα που δεν το κατάφερα και που τώρα μπορώ όπως και όλοι οι έφηβοι να τα βρω στο Διαδίκτυο. Αλλά γνωρίζουμε πως τα πράγματα που μας εμπνέουν πρέπει να τα ανακαλύψουμε αλλού».

- Πολλοί όμως, παρόλο που μπορούν να πάρουν όλες αυτές τις πληροφορίες για την τέχνη, την Ιστορία και τόσα άλλα παραμένουν αμαθείς, ενώ οι προηγούμενες γενιές έτρεχαν στις βιβλιοθήκες κι έψαχναν παντού για νέα γνώση.

«Σήμερα η τεχνολογία επιτρέπει να μην αφομοιώνουμε τις γνώσεις, τις αφομοιώνει εκείνη για μας. Με τα κινητά τηλέφωνα και όλα τα άλλα δεν χρειάζεται να απομνημονεύουμε ημερομηνίες ή άλλες λεπτομέρειες. Με την τεχνολογία μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας ή να την υποβαθμίσουμε. Στην ταινία δείχνω ότι ένα παιδί που του αρνήθηκαν ένα μέρος της προσωπικής ιστορίας του μπορεί να μετατρέψει αυτή την άρνηση και τη δαιμονοποίηση του πατέρα του σε τρομοκρατική πράξη.

»Αυτή η αλλαγή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο Διαδίκτυο. Γιατί το Διαδίκτυο επιτρέπει την ανωνυμία και μας επιτρέπει να φτιάξουμε την πιο απίθανη ιστορία για τον εαυτό μας, την αυθεντικότητα της οποίας δεν χρειάζεται να αποδείξουμε. Ολη η αντίληψη του Διαδικτύου είναι πως μέσα από αυτό μπορείς να φτιάξεις τη δική σου προσωπικότητα.

»Μερικοί πίστεψαν πως δεν αντιμετωπίζω το θέμα της τρομοκρατίας σοβαρά. Αλλά εδώ αυτό που λέω είναι ότι οποιαδήποτε μορφή άρνησης -προσωπική ή κοινωνική και πολιτική- μπορεί να παραμορφώσει τα πράματα και να οδηγήσει τους ανθρώπους σε εξτρεμιστικές πράξεις».

- Ο τίτλος «Adoration» («Λατρεία») αναφέρεται στη λατρεία του παιδιού για τη μητέρα του;

«Εχει πολλές αναφορές, στη μητέρα αλλά και στον εαυτό του, και στο θείο του και στον παππού του. Είναι και η λατρεία της ηρωίδας για τον πατέρα του παιδιού. Δείχνει και τις ακραίες λύσεις στις οποίες φτάνει η λατρεία όταν δεν έχει ανταπόκριση. Και μπαίνει και το ερώτημα: ποια η διαφορά ανάμεσα στη λατρεία και το φετιχισμό; Αυτό που θέλησα να δώσω στην ταινία είναι αυτό το δραματοποιημένο αίσθημα που χρειάζεται το Διαδίκτυο για να υπάρχει και το ειλικρινές αίσθημα ενός 16χρονου αγοριού που προσπαθεί να μάθει την ιστορία των γονιών του».

- Να μιλήσουμε και για τη «Χλόη». Είχατε πολλά εξωτερικά γυρίσματα.

«Ναι. Αρχικά η ιστορία εκτυλισσόταν στο Σαν Φρανσίσκο και τη μεταφέραμε στο Τορόντο αλλά και σ' ένα χώρο όπου είχε πολύ γυαλί και καθρέφτες, όπου προσπαθήσαμε να περάσουμε την ιδέα ενός που μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο αλλά ταυτόχρονα να ανακαλύψουμε ότι ξεφεύγει από αυτόν. Η δουλειά μου ως σκηνοθέτη είναι να βρω τους κατάλληλους ηθοποιούς αλλά και να σκεφτώ τον καλύτερο εικαστικά τρόπο για να συνθέσω την αφήγηση».

- Αντιμετώπισατε την ταινία ως θρίλερ;

«Για μένα είναι μια ερωτική ταινία μυστηρίου».

- Η Χλόη, η πόρνη, είναι για σας το κεντρικό πρόσωπο, όχι η σύζυγος;

«Ναι, γιατί τη βρίσκω πιο ενδιαφέρουσα. Με ενδιαφέρει η γυναίκα αυτού του τύπου που δαιμονοποιείται. Με τραβάει το μυστήριο που προβάλλει αλλά και η μητρική σχέση που αναζητά και που την έχει ανάγκη».

- Και ποιο είναι το θύμα;

«Πιστεύω πως αυτή είναι το θύμα. Η σύζυγος είναι απορροφημένη με το δικό της δράμα και πιστεύει πως μπορεί να ελέγχει την κατάσταση. Αλλά αυτό που δεν μπορεί να ελέγξει είναι αυτή τη νεαρή γυναίκα. Η συμπάθειά μου είναι μαζί της».

- Με ποιον από όλους τους χαρακτήρες αισθάνεστε πιο κοντά;

«Με τις δυο γυναίκες. Υπάρχουν στοιχεία και στις δυο που τα καταλαβαίνω. Η σύζυγος είναι κατά κάποιο τρόπο ένα είδος σκηνοθέτη, που θέλει να ελέγχει τον άντρα της όταν αισθάνεται ότι αρχίζει να χάνει την κυριαρχία της. Θέλει να παρακολουθεί όλο το σπίτι της, να ξέρει τι συμβαίνει. Αυτή η μανία να ελέγχει τον άντρα της είναι η αίσθηση ανασφάλειας που έχει. Η Χλόη είναι ένα πρόσωπο που μας τραβάει γιατί δεν το καταλαβαίνουμε. Η Κάθριν όμως δεν μπορεί να καταλάβει τις ευαισθησίες της Χλόης». *

• Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Επτά, Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009