Αναμνήσεις ενός εμπόρου όπλων

«Guilt» σημαίνει ενοχή. Και στην ταλανισμένη Κύπρο η ενοχή βαραίνει πολλούς ώμους: όχι μόνο Τούρκων και Αγγλων, αλλά και Ελλήνων, όπως ο έμπορος όπλων που πρωταγωνιστεί στη νέα ταινία του Βασίλη Μαζωμένου. Στη νέα του, άλλωστε, αυτή δουλειά, ο σκηνοθέτης εστιάζει στα λάθη της δικής μας πλευράς.

Μέσα από έναν εφιάλτη του ηλικιωμένου ήρωα (Νίκος Αρβανίτης), ο οποίος βρίσκεται ναρκωμένος στο χειρουργείο, παρακολουθούμε ουσιαστικά όλη την ιστορία της Κύπρου. Και τον ίδιο να αντιμετωπίζει τις Ερινύες του όταν έρχεται μπροστά στις συγκλονιστικές εικόνες της ωμής δολοφονίας του Σολωμού Σολωμού.

Την Πέμπτη το «Guilt» θα ανοίξει το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου στο «Ιντεάλ», καθώς η φετινή διοργάνωση περιλαμβάνει και ένα ειδικό αφιέρωμα στον κυπριακό κινηματογράφο, στο πλαίσιο του εορτασμού των 50 χρόνων από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Γνωστότερος για τις πειραματικές του δουλειές, όπως το «Χρήμα, μια μυθολογία του σκότους» (το πρώτο 3D animation στην Ευρώπη), ο Μαζωμένος παρουσιάζει την πρώτη του αφηγηματική ταινία.

«Στη διάρκεια μιας συνεργασίας μου με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου αγάπησα βαθιά το νησί», λέει. Και στο φιλμ του αυτό διατρέχει τις περιόδους που το σημάδεψαν: το '59, όταν πέφτει η αγγλική αποικιοκρατία και ιδρύεται η Κυπριακή Δημοκρατία, το '74 που γίνεται η τουρκική εισβολή, και το '96, τη χρονιά της δολοφονίας του Ισαάκ και του Σολωμού.

«Ο ήρωας», εξηγεί ο σκηνοθέτης, «συνεργάστηκε με την αγγλική διοίκηση του νησιού. Στην αρχή τον βλέπουμε να πηγαίνει να αγοράσει ένα μηχάνημα βασανιστηρίων από ένα αγγλικό στρατόπεδο. Ομως θα επιβίωνε άνετα σε όλα τα καθεστώτα: Μ. Ανατολή, Αφρική, Λ. Αμερική. Θα μπορούσε κάλλιστα να έχει συνεργαστεί με τους ναζί. Στην ουσία θα μπορούσε επίσης να είναι ένα σημερινό "γκόλντεν μπόι", διότι οι μπίζνες του μπορεί να είναι βρόμικες, αλλά τα χέρια του δεν τα λερώνει με αίμα ποτέ. Παρ' όλ' αυτά τον προσέγγισα με συμπάθεια. Ηθελα ο θεατής να τον ακολουθήσει στην πτώση του. Αλλωστε ανοίγει πλέον μια περίοδος προβληματισμού για τα αρνητικά πρόσωπα της Ιστορίας».

Το «Guilt», που χρηματοδοτήθηκε από Ελλάδα και Κύπρο, είναι το πρώτο μέρος μιας τριλογίας και γυρίστηκε σε μέρη όπου ποτέ πριν δεν είχε ξαναμπεί κάμερα: όπως, για παράδειγμα, στο χώρο βασανιστηρίων των Κυπρίων, τα λεγόμενα «Φυλακισμένα Μνήματα». Ο Β. Μαζωμένος, άλλωστε, εστιάζει στη βαρβαρότητα των Αγγλων, «χωρίς φυσικά να παραγνωρίζω το τι έκαναν οι Τούρκοι. Ομως, το πώς φέρθηκαν οι Αγγλοι δεν είναι τόσο γνωστό. Το Γκουαντάναμο του '50 ήταν στην Κύπρο...». Η κάμερα των Ελλήνων, υποστηρίζει, «πρέπει να σταθεί σε χώρους όπου ο ελληνισμός αιμορραγεί. Και αυτό το λέω χωρίς ίχνος εθνικισμού. Ακόμα δεν έχει ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου».

Παίζουν ακόμα οι Κ. Σειραδάκης, Γ. Τσορτέκης, Α. Απαρτιάν και Εβ. Παπούλια. *

• Της ΕΥΑΝΝΑΣ ΒΕΝΑΡΔΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Επτά, Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2009