• Σινε-δημοψήφισμα!

Τελικά, τα 40.000 και πλέον εισιτήρια, μόνον στις τέσσερις πρώτες ημέρες της προβολής της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή βαθιά», όχι απλώς επιβεβαιώνουν το αλάθητο περί δικαίου λαϊκό αίσθημα, αλλά και αναγκάζουν σε άτακτη οπισθοχώρηση τους από καθέδρας επικριτές του κινηματογραφικού έργου.

Τέτοια, άτυπα μεν, αλλά ουσιαστικά «βραβεία του κοινού» απονέμονται, όπου και όταν η κοντόθωρη και δογματική πολιτική σκοπιμότητα οργανώνει προσχεδιασμένους αναθεματισμούς, εναντίον κάθε καλλιτεχνικού δημιουργού, που προτιμά ένα προσωπικό «βάπτισμα στο πλήθος», από μια βολική ελιτίστικη γραφειοκρατική απομόνωση.

Ο Παντελής Βούλγαρης μπορεί, λόγω ηλικίας, να μην εβίωσε από κοντά το έπος της Αντίστασης και την τραγωδία» του αδελφοκτόνου Εμφυλίου. Εχει όμως το χάρισμα της ευαισθησίας από διηγήσεις άλλων, μελέτες και συγκριτικές εκτιμήσεις, αλλά και την ικανότητα να μετουσιώνει όλο αυτό το γνωσιολογικό και συγκινησιακό φορτίο σε «τέχνη που γοητεύει τις μάζες», όπως διδάσκει ο ιστορικός και κριτικός του κινηματογράφου Ζωρζ Σαντούλ.

Επικρίθηκε ο σκηνοθέτης για «ιστορική άγνοια» και τα τοιαύτα. Ιστορική άγνοια ήταν οι σκηνές των αμούστακων παλληκαριών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), που αναπολόγητα οδηγούνταν στο εκτελεστικό απόσπασμα; Ιστορική αφασία είναι το ξεγύμνωμα του Βαν Φλητ, που με ιταμότητα λέει στους αξιωματικούς του Κυβερνητικού Στρατού: «Θέλετε δεν θέλετε, θα κάνουμε κάρβουνο τους αντάρτες, αλλά και τα χωριά τους με τις αμερικανικές εμπρηστικές βόμβες ναπάλμ».

Περιφρονητέο «μελό» είναι οι σκωπτικές φραστικές αψιμαχίες και τα φιλικά χωρατά ανάμεσα στους αντάρτες και τους τακτικούς κυβερνητικούς φαντάρους, στα σε απόσταση αναπνοής αντίπαλα χαρακώματα του Γράμμου - Βίτσι; Ηταν ή όχι και οι δυο ένοπλες αντίπαλες ομάδες παιδιά της ίδιας γειτονιάς, γιατί όχι και της ίδιας οικογένειας; Και με ποιο δικαίωμα, ακόμη και σήμερα, 65 χρόνια μετά το κλείσιμο της μαύρης αυλαίας του Εμφυλίου, κάποιοι επιμένουν να ενσταλάζουν στις ψυχές των νέων το δηλητήριο του μίσους και του διχασμού; Ποια άραγε είναι τα κίνητρά τους;

• ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΚΡΗΣ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2009