«Αρωμα» από μια... ταινία-φάντασμα

Μια έκθεση παρουσιάζει το υλικό που συγκέντρωνε επί 20 χρόνια ο σκηνοθέτης για ένα φιλμ πάνω στο Ολοκαύτωμα που τελικά δεν γύρισε ποτέ. Είκοσι ολόκληρα χρόνια ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ συγκέντρωνε υλικό για να πραγματοποιήσει το όνειρό του: μια ταινία για το Ολοκαύτωμα. Οταν ήταν σχεδόν έτοιμος, έμαθε ότι ο Στίβεν Σπίλμπεργκ σχεδίαζε τη «Λίστα του Σίντλερ».

Ο τελειομανής Κιούμπρικ αποφάσισε να μη γυρίσει την ταινία ποτέ. Είχε ήδη γευτεί την εισπρακτική αποτυχία της ταινίας του, «Full Metal Jacket» που προβλήθηκε μετά το «Πλατούν» του Ολιβερ Στόουν και δεν θα ήθελε να υποφέρει για δεύτερη φορά βιώνοντας την ίδια εμπειρία.

Μπορεί το φιλμ να εγκαταλείφθηκε αλλά το κοινό θα έχει για πρώτη φορά την ευκαιρία να νιώσει το «φάντασμά» της, στην εγκατάσταση των βραβευμένων με Τέρνερ εικαστικών Τζέιν και Λουίζ Γουίλσον, που θα εκτεθεί στις 13 του μήνα στην γκαλερί «ΒFΙ Southbank» στο Λονδίνο.

Οι αδελφές Γουίλσον όργωσαν τα αρχεία του Κιούμπρικ για καρέ και πληροφορίες για την ταινία. Ο τίτλος της θα ήταν «Τhe Aryan Ρapers», διασκευή του ημι-αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος του Λούις Μπέγκλεϊμ «Wartime Lies». Πρωταγωνίστρια θα ήταν η γεννημένη το 1961 Ολλανδή ηθοποιός Ter Steege, την οποία ο Κιούμπρικ αποκαλούσε την καλύτερη ηθοποιό που γνώριζε.

«Στάνλεϊ, αυτό δεν είναι αλήθεια», απαντούσε η Ter Steege όταν είχαν ήδη ξεκινήσει πρόβες. «Αν μου λες ότι είμαι η καλύτερη ηθοποιός, μου δίνεις μια τεράστια ευθύνη, που δεν μπορώ να φέρω». Πίστευε ότι εκείνος τη δοκίμαζε. Προσπαθούσε να την κάνει να νιώσει άβολα. «Νομίζω ότι του άρεσε όταν κάπως θύμωνα. Νομίζω ότι μελετούσε ό,τι έκανα ή έλεγα».

Κάποια μέρα ο Κιούμπρικ την κινηματογράφησε με διάφορους φακούς και φωτισμούς ρωτώντας για τα παιδικά της χρόνια και την εφηβεία της. Αργότερα την ίδια μέρα σταμάτησε το γύρισμα και της είπε: «Ας ανοίξουμε ένα μπουκάλι σαμπάνια, γιατί τον ρόλο τον έχεις».

Καθώς οι προετοιμασίες προόδευαν, η μούσα του Κιούμπρικ υπέγραψε να μην αποκαλύψει τίποτα για την ταινία.

Τα δικαιώματα, ωστόσο, για το φιλμ «Τhe Aryan Ρapers» παραμένουν στη «Warner Βros» μετά τον θάνατο του σκηνοθέτη. Οπότε είναι πολύ πιθανό να γυριστεί από άλλο σκηνοθέτη. Πάντως η περίοδος έως τις 28 Φεβρουαρίου στην γκαλερί «ΒFΙ» είναι αφιερωμένη στον Στάνλεϊ Κιούμπρικ και τις ταινίες του.

• ΣΟΦΙΑ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, ΕΘΝΟΣ, 03/02/2009