Saturday, October 4, 2008

Η αγωνία των νέων μικρομηκάδων


«Τα περιστέρια», ταινία που προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Δράμας

Επιστρέφοντας από το Φεστιβάλ Δράμας, μπορούμε να αναφερθούμε στα θετικά και αρνητικά στοιχεία του. Το Φεστιβάλ αποτελείται από τρία κύρια τμήματα. Το ελληνικό, που χωρίζεται στο διαγωνιστικό, στις σπουδαστικές ταινίες και στο πληροφοριακό, το διεθνές διαγωνιστικό και στο ψηφιακό τμήμα («digi»). Το τελευταίο, όμως, το ίδιο το Φεστιβάλ το έχει ξεχωρίσει -περιθωριοποιήσει. Οι ψηφιακές ταινίες, στον κατάλογο του Φεστιβάλ, δεν κατατάσσονται σε κατηγορίες (μυθοπλασίας, ανιμέισιον, ντοκιμαντέρ κλπ.). Χαρακτηρίζονται όλες «digi», λες και η ψηφιακή ταινία δεν είναι κι αυτή κινηματογραφικό είδος!

Κι όμως όλες, σχεδόν, οι ταινίες κινηματογραφήθηκαν ψηφιακά, ώστε να γίνουν φιλμ (τράνσφερ) και να προβληθούν στα διαγωνιστικά τμήματα του Φεστιβάλ. Ολοι ξέρουμε ότι κοστίζουν πολύ δυο προβολές τράνσφερ, στη Δράμα και στην Αθήνα, όπου μεταφέρεται το Φεστιβάλ. Το Φεστιβάλ, λοιπόν, παραβλέποντας το παρόν και το μέλλον, δημιουργεί μια αρνητική εικόνα, αφού μη θεσπίζοντας και για το ψηφιακό τμήμα βραβεία, όπως για το «αναλογικό» μέρος του (καλύτερης ταινίας, φωτογραφίας, ήχου, μοντάζ, ενδυματολογίας κ.ά.), το περιθωριοποιεί.

Στην άρνηση του ΥΠΠΟ να δώσει περισσότερα χρήματα στο Φεστιβάλ οφείλεται, μάλλον, η μείωση της διάρκειας του Φεστιβάλ. Στο ΥΠΠΟ, σίγουρα, οφείλεται και ότι η καπναποθήκη Περδίκα, που θα φιλοξενούσε το Φεστιβάλ (διοίκηση και προβολές), ακόμα δεν έχει διαμορφωθεί. Ετσι, η διοργάνωση καταλήγει να είναι ένα μικρό κι όχι ένα διεθνές φεστιβάλ.

Οι ταινίες

Με τις ελληνικές ταινίες (όσες κάνουν τράνσφερ) που προβλήθηκαν στη Δράμα, παρατηρήσαμε ότι η κυρίαρχη τάση είναι η κλασική αφήγηση. Οι Ελληνες σκηνοθέτες δεν «αξιοποιούν» το γεγονός ότι έχουν χαμηλό προϋπολογισμό για την ταινία μικρού μήκους με το να πειραματιστούν και με τη φόρμα και με την αφήγηση. Ελάχιστες ταινίες δεν ακολουθούν τον κλασικό ή τηλεοπτικό τρόπο αφήγησης, προσπαθώντας να χαράξουν νέους αφηγηματικούς τρόπους. Η εποχή που υπήρχαν τολμηρές προτάσεις (λ.χ. Λιάππα, Μαρκετάκη, Ξανθόπουλος, Γκορίτσας, Γιάνναρης κ.ά.) φαίνεται πως τέλειωσε οριστικά. Οι περισσότερες ταινίες στο Φεστιβάλ Δράμας μοιάζουν σαν να είναι «σκαλί» για να βρει κάποιος δουλειά είτε στη διαφήμιση είτε στην τηλεόραση, αντί να είναι «φυτώρια» νέων και πρωτοποριακών απόψεων. Τέτοιες ταινίες δεν παράγονται πλέον...

Τα θέματα που απασχολούν τους Ελληνες κινηματογραφιστές είναι πολύ περιορισμένα: Οι οικονομικοί μετανάστες και η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Καθημερινά, όμως, βλέπουμε να ταλαιπωρείται η ελληνική κοινωνία και από άλλα, ζωτικής σημασίας, προβλήματα: Ανεργία, αυταρχισμός, φτώχεια, έλλειψη δημοκρατίας στο πολιτικό σύστημά μας, σοβαρά εθνικά και διεθνή προβλήματα, ξεπούλημα του ελληνικού πολιτισμού κ.ά. Αυτά, όμως, δεν απασχολούν τους Ελληνες σκηνοθέτες. Καθώς οι ταινίες τους κινούνται σε ουτοπικούς χώρους, δύσκολα επικοινωνούν με το κοινό.

Σημαντικότατο τμήμα του Φεστιβάλ είναι το Σπουδαστικό Διαγωνιστικό Τμήμα. Παρακολουθώντας το, διαπιστώνεις την έλλειψη ουσιαστικής κινηματογραφικής παιδείας στη χώρα μας. Αν αναλογιστούμε ότι αυτό το τμήμα δείχνει τις μέλλουσες δυνάμεις του ελληνικού κινηματογράφου, τότε καταλαβαίνουμε ότι η κινηματογραφική παιδεία παίζει μεγάλο ρόλο, γιατί αυτή πλάθει το «νέο αίμα», το αύριο του ελληνικού κινηματογράφου. Οτι οι μεγάλες αδυναμίες της ελληνικής κινηματογραφικής παιδείας προκαλούν σοβαρότατες συνέπειες για όλο τον ελληνικό κινηματογράφο.

Ο υπογράφων «έψαξε» σε ποιες σχολές φοίτησαν οι σκηνοθέτες που πρόβαλαν ταινίες τους στο Σπουδαστικό Τμήμα του Φεστιβάλ. Δυστυχώς, και η κρατική σχολή στη Θεσσαλονίκη και οι ιδιωτικές δε βοηθούν τους σπουδαστές να ολοκληρώσουν τις ταινίες τους. Το κράτος δεν ενδιαφέρεται ούτε για την κινηματογραφική εκπαίδευση που το ίδιο σχεδιάζει (λ.χ. στη Σχολή Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης), ούτε ελέγχει τις ιδιωτικές κινηματογραφικές σχολές. Αλλά και οι διδάσκοντες δε λειτουργούν όπως θα έπρεπε, σύμφωνα με τη συνείδησή τους. Οι μεν (κυβερνήσεις) υποστηρίζουν ότι ελέγχουν, οι δε (οι σχολές, διδάσκοντες) υποστηρίζουν ότι διδάσκουν. Ουσιαστικά, όμως, κινηματογραφική εκπαίδευση στη χώρα μας δεν υπάρχει και ό,τι επιτυγχάνεται είναι από το μεράκι των σπουδαστών.

Ολα αυτά έχουν πολιτικές «ρίζες» και προεκτάσεις. Επί τρία χρόνια η παρούσα κυβέρνηση μιλά για νέο νόμο για τον κινηματογράφο. Το μόνο που κάνει είναι μια παραλλαγή του πολυνομοσχεδίου της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Ενα νομοσχέδιο που πηγαινοέρχεται και «θα» πάρει οριστική μορφή, όπως ελπίζει ο υπουργός Πολιτισμού, ενόψει του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Στο μεταξύ, οι «πληγές» του ελληνικού κινηματογράφου παραμένουν ανοιχτές... και μάταια περιμένουν θεραπεία από τους «ιθύνοντες». Οι Ελληνες κινηματογραφιστές απαιτούν το αυτονόητο: Να λυθούν τα προβλήματά τους. Στη Δράμα είδαμε στο πρόσωπο των νέων κινηματογραφιστών αγωνία και απελπισία.

Και ένα τελικό συμπέρασμα: Ο ελληνικός κινηματογράφος βρίσκεται σε πολύ επικίνδυνο σημείο. Κινδυνεύει να πάψει να υπάρχει. Σε ένα ανταγωνιστικό πεδίο, όπως αυτό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πρέπει να διασφαλιστούν, τουλάχιστον, κάποιες στέρεες βάσεις στην εθνική κινηματογραφική παιδεία και παραγωγή. Βάσεις, που ακόμα δεν έχουν μπει. Και ο κινηματογράφος, όπως όλος ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός, είναι μια αναγκαιότητα για το λαό. Γι' αυτό και ο λαός πρέπει να γίνει μοχλός πίεσης για να υπάρξει ανάπτυξη στην εθνική μας κινηματογραφία.


Γιάννης ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 5 Οχτώβρη 2008

No comments: