59ο Φεστιβάλ Βερολίνου. Πετάνε οι Γάλλοι, μαζί και τα μωρά τους

Χωρίς τη συνηθισμένη αίγλη που δίνουν οι Αμερικανοί σταρ, αλλά με μια σημαντική παρουσία προσωπικοτήτων από Ευρώπη και άλλες ηπείρους, ξεκίνησε την Πέμπτη το 59ο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου. Υποτονική αποδείχτηκε τόσο η τελετή όσο και η ταινία της έναρξης, «Η διεθνής», αμερικανο-γερμανική παραγωγή του Γερμανού σκηνοθέτη Τομ Τίκβερ, με πρωταγωνιστές τον Αγγλο Κλάιβ Οουεν, τον Γερμανό Αρμίν Μούλερ-Σταλ (παρόντες και οι δύο) και την Αμερικανίδα Ναόμι Γουότς (προτίμησε να παραμείνει στην Αμερική). Πρόκειται για ένα πολιτικό θρίλερ γύρω από έναν πράκτορα της Ιντερπόλ και μια Νεοϋορκέζα εισαγγελέα που προσπαθούν ν' αποκαλύψουν τις βρόμικες υποθέσεις μιας πολυεθνικής τράπεζας που φτάνει στο έγκλημα για να υπερασπιστεί τις παράνομες επιχειρήσεις της. Ο Τίκβερ φτιάχνει μια ταινία στο στιλ των συνηθισμένων χολιγουντιανών περιπετειών («Υπόθεση Μπορν» και «Επικίνδυνες αποστολές»), δοσμένη με γρήγορο ρυθμό, χωρίς όμως φαντασία ή ευρηματικότητα, και με μέτριες ερμηνείες -ο Οουεν μοιάζει σχεδόν αμέτοχος στα δρώμενα.

Τα φώτα της δημοσιότητας προσέλκυσε η παρουσία των Κέιτ Γουίνσλετ και Ρέιφ Φάινς, πρωταγωνιστών της ταινίας «Σφραγισμένα χείλη» του Στίβεν Ντόλντρι, γύρω από το αίσθημα ενοχής αλλά και ντροπής μιας γυναίκας φρουρού στα στρατόπεδα των Ες-Ες (εκτός συναγωνισμού). Η ήδη βραβευμένη με δύο Χρυσές Σφαίρες για τις ερμηνείες της τόσο στην ταινία του Ντόλντρι όσο και στον «Δρόμο της επανάστασης», και υποψήφια για το Οσκαρ ερμηνείας Κέιτ Γουίνσλετ, μίλησε για τις δυσκολίες του ρόλου της: «Αισθανόμουν μεγάλη ευθύνη. Ηθελα να τιμήσω το μυθιστόρημα - η δυσκολία ήταν στο να βρεις την ισορροπία. Θα ήταν λάθος να της έδινα κάποια ανθρωπιά, αλλά έπρεπε να της δώσω μιαν ανθρώπινη διάσταση», είπε. Σε ερώτηση για το πώς αισθάνεται που παρουσιάζεται τόσο συχνά γυμνή στις ταινίες της, εξήγησε πως «δεν είναι κάτι που σε ευχαριστεί αλλά αποτελεί μέρος της δουλειάς μας και απλά το κάνουμε».

• Μετά την «Κατρίνα»

Ο γαλλικός κινηματογράφος έδειξε να βρίσκεται στις καλύτερες στιγμές του. Από τις έξι ταινίες του διαγωνιστικού που είδαμε μέχρι στιγμής, η καλύτερη ήταν το αστυνομικό θρίλερ «Στην ηλεκτρική ομίχλη», που ο Μπερτράν Ταβερνιέ γύρισε στην Αμερική, με βάση ένα βιβλίο του Τζέιμς Λι Μπερκ. Με ήρωα έναν ντετέκτιβ (πολύ καλός ο Τόμι Λι Τζόουνς), που μετά την «Κατρίνα» κυνηγά στη Λουιζιάνα ένα σίριαλ-κίλερ, καταφέρνει να συνδυάσει την ατμόσφαιρα του φιλμ νουάρ μ' εκείνη ενός φανταστικού-ποιητικού κινηματογράφου, αναμιγνύοντας, στη ρεαλιστική ιστορία, φλας-μπακ ενός άλλου εγκλήματος που έγινε τριάντα χρόνια πριν καθώς και διάφορες φανταστικές σκηνές με έναν ανάπηρο στρατηγό του αμερικανικού εμφύλιου. Ταυτόχρονα, κάνει κι ένα σχόλιο πάνω στον κινηματογράφο και τις σαπουνόπερες, μέσα από μια δευτερεύουσα ιστορία με έναν τηλεοπτικό σταρ με τον οποίο πιάνει φιλίες ο ντετέκτιβ.

Στη δική του ταινία, «Ρίκι», ο Φρανσουά Οζόν («8 γυναίκες») καταπιάνεται με τις σχέσεις ανάμεσα στα πρόσωπα μιας οικογένειας και την επίδραση που έχει σ' αυτά η γέννηση ενός μωρού που έχει την εκπληκτική ικανότητα να... πετά. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Οζόν χρησιμοποιεί στοιχεία του φανταστικού (παράδειγμα η πρώτη του ταινία, «Sitcom»). Εδώ όμως χρησιμοποιεί το «ιπτάμενο μωρό» για να δώσει μια χιουμοριστική πλευρά στην πλοκή. Παρά τις κάποιες αδυναμίες, καταφέρνει να δώσει ζωντάνια και ρυθμό σε μια ταινία που, λόγω θέματος, θα μπορούσε εύκολα να πέσει στη γελοιότητα.

• Ιρανικό προξενιό

Στην ιρανική ταινία «Σχετικά με την Ελί» του Ασγκάρ Φαράντι («Χορεύοντας στο σκοτάδι»), μια παρέα παντρεμένων αστών φίλων νοικιάζει παραθαλάσσια βίλα για να περάσει ένα τριήμερο. Μια από τις γυναίκες καλεί μαζί τους και τη νεαρή νηπιαγωγό Ελί, με στόχο να την παντρέψει με το μόνο εργένη της παρέας, που έχει έρθει για μερικές μέρες στο Ιράν από τη Γερμανία. Υστερα από ένα ήρεμο διασκεδαστικό ξεκίνημα, οι διακοπές μετατρέπονται σε τραγωδία όταν η Ελί εξαφανίζεται. Τα μέλη της ομάδας, που φοβούνται πως πνίγηκε προσπαθώντας να σώσει ένα από τα παιδιά, αρχίζουν να κατηγορούν ο ένας τον άλλο. Την ιστορία αυτή χρησιμοποιεί ο Φαράντι για να μας μιλήσει, άλλοτε με χιούμορ άλλοτε με δραματική ένταση, για την υποκρισία, τη στενοκεφαλιά και το συντηρητισμό της σύγχρονης κοινωνίας του Ιράν.

Στις ενδιαφέρουσες ταινίες και η δανέζικη «Ο μικρός στρατιώτης» της Ανέτ Κ. Ολενσεν, γύρω από μια γυναίκα-στρατιώτη που επιστρέφει από τον πόλεμο του Ιράκ με ψυχικά τραύματα και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην κανονική ζωή. Η γνωριμία της με μια πόρνη τη βοηθά, έστω και προσωρινά, να ξαναβρεί τον εαυτό της. Η σκηνοθέτρια καταφέρνει να καταγράψει τον εσωτερικό, βασανιστικό, κόσμο της ηρωίδας της και ν' αποσπάσει πολύ καλές ερμηνείες από τις πρωταγωνίστριές της, Τρίνε Ντράιχολμ και Λόρνα Μπράουν.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ταινία «Rage» («Οργή») της Σάλι Πότερ («Ορλάντο»), γύρω από τα προβλήματα που προκαλούν η παγκοσμιοποίηση και η οικονομική κρίση στη βιομηχανία της μόδας. Μέσα από την κάμερα του κινητού τηλεφώνου ενός μαθητή, και στη διάρκεια εφτά ημερών, παρακολουθούμε τις δηλώσεις μιας ομάδας ανθρώπων της βιομηχανίας, σχετικά με τη δουλειά τους και, στη συνέχεια, τις εκμυστηρεύσεις τους μετά το φόνο ενός μοντέλου. Πρωτότυπη ταινία δοσμένη με χιούμορ, ειρωνεία αλλά και ανατροπές, με πρωταγωνιστές γνωστούς ηθοποιούς: Τζούντι Ντεντς, Τζουντ Λο, Νταϊάν Γουίστ, Στιβ Μπουσέμι και άλλους.

Αντίθετα, απογοήτευσε η ταινία «Storm» («Θύελλα») του Γερμανού Χανς-Κρίστιαν Σμιτ, θρίλερ γύρω από τις προσπάθειες της εισαγγελέα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης να καταδικάσει για εγκλήματα πολέμου ένα διοικητή του σερβικού στρατού. Με μπερδεμένο σενάριο, διαλόγους αφελείς, ακόμη και γελοίους, ερμηνείες άτονες (ακόμη και από τις Κέρι Φοξ και Αναμαρία Μαρίνκα, γνωστή μας από την ταινία «4 μήνες, 3 βδομάδες και 2 μέρες»), ο Σμιτ έφτιαξε μια «ευρωπουτίγκα» που παραμένει απλή προπαγάνδα, τη στιγμή που κανένας στη Δύση (ιδιαίτερα η Γερμανία) δεν μιλά για τα εξίσου φριχτά εγκλήματα πολέμου των Μουσουλμάνων της Βοσνίας.

• Ο Ντεπαρντιέ μπάτσος

Μια τρίτη, πολύ καλή, γαλλική ταινία είδαμε στο τμήμα Belrinale Special, το «Μπέλαμι» (Bel-Ami) του Κλοντ Σαμπρόλ, αναφορά στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μοπασάν. Ο Σαμπρόλ έφτιαξε ένα είδος ψυχολογικής αστυνομικής ταινίας με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ στο ρόλο αστυνομικού επιθεωρητή, που στη διάρκεια των διακοπών του μπλέκεται με έναν απατεώνα, «ήρωα» ασφαλιστικού σκανδάλου. Ταινία ατμόσφαιρας, δοσμένη με ήρεμο, όμορφο ρυθμό κι έναν Ντεπαρντιέ στις καλύτερες στιγμές του. Ο σκηνοθέτης τιμήθηκε χθες βράδυ με την «Κάμερα» του Φεστιβάλ, για τα 50 χρόνια της προσφοράς του στο σινεμά.

• Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 09/02/2009