Νάνι Μορέτι : «Η Ιταλία δεν έχει "αντισώματα"»

Πρωταγωνιστής στο «Ηρεμο χάος» του Α. Γκριμάλντι, ο Νάνι Μορέτι μίλησε για το μπερλουσκονικό χάος

Επιμέλεια: ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, [ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 04/09/2008]

Ο Μορέτι υποδύεται αυτή τη φορά έναν χήρο που προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τη ζωή του. Στιγμιότυπο από την ταινία του Γκριμάλντι

«Μπερλουσκόνι, Μπερλουσκόνι, Μπερλουσκόνι». Ο Τζέφρι Μακνάμπ του «Γκάρντιαν» αναρωτιέται μήπως ο Νάνι Μορέτι έχει πάθει κάτι και επαναλαμβάνει μηχανικά το όνομα του Ιταλού πρωθυπουργού! «Δεν έχω καμία εμμονή. Αλλά θλίβομαι γιατί στην Ιταλία δεν υπάρχει πια κοινή γνώμη. Δεν υπάρχουν καν "αντισώματα"», λέει ο σκηνοθέτης και ηθοποιός, που υπήρξε εξαρχής μια δρώσα πολιτική προσωπικότητα ικανή να γυρίσει μια ανηλεή σάτιρα για τον Μπερλουσκόνι («Ο Αλιγάτορας»), να πρωταγωνιστήσει σε μια δραματική ταινία για τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες» ή να φέρει την ιταλική Αριστερά προ των ευθυνών της, φωνάζοντας δημοσίως στον Μάσιμο Ντ' Αλέμα «Πες και κάτι αριστερό».

Ο Μορέτι έχει πει πολλά αριστερά στο σινεμά του. Ο Μακνάμπ τον συνάντησε βέβαια με αφορμή τη βρεττανική πρεμιέρα της ταινίας «Ηρεμο χάος» (θα τη δούμε κι εμείς σύντομα, στις «Νύχτες Πρεμιέρας»), στην οποία εκείνος, ακολουθώντας τις σκηνοθετικές επιταγές του Αντονέλο Γκριμάλντι, υποδύεται έναν χήρο που προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τη ζωή του και να αποκαταστήσει τη σχέση του με την κόρη του.

Ετσι η συζήτηση στρέφεται και στο «Λα κόζα» (Το πράγμα), ταινία που είχε γυρίσει το 1990 ο Μορέτι, γιατί κι εκεί ζητούμενο ήταν η ανασυγκρότηση μετά το δράμα, μόνο που αυτή αφορούσε τις προσπάθειες αναπροσδιορισμού του ιταλικού Κ.Κ. μετά την πτώση του τείχους. «Είναι σαν να 'χουν περάσει αιώνες», παρατηρεί ο Μορέτι. «Στην Ιταλία του Μπερλουσκόνι, το ανοσοποιητικό μας σύστημα πήγε για ύπνο. Πέντε φορές -το 1994, το 1996, το 2001, το 2006 και το 2008-ένας τύπος που είχε το τηλεοπτικό μονοπώλιο και ήταν μεγιστάνας με πλούτο ασαφούς προέλευσης, έβαλε υποψηφιότητα για πρωθυπουργός. Απαράδεκτο για μια δημοκρατία! Κι όμως θεωρήθηκε φυσιολογικό, απ' όλη την ιταλική κοινωνία. Οι επίσημοι πολιτικοί επικριτές του λένε πράγματα βαρετά κι αυτονόητα. Κι εν τω μεταξύ έρχεται μια νέα γενιά που ανατράφηκε με την τηλεόραση του Μπερλουσκόνι και δεν έχει καμία όρεξη να αμφιβητήσει το καθεστώς. Γι' αυτό κι εγώ αρνούμαι να πω εκείνο το στερεότυπο, ότι "υπάρχει ελπίδα από τη νέα γενιά"».

Εξοργισμένος ο Μορέτι περιγράφει με σκοτεινά χρώματα κάθε έκφανση της ιταλικής κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου και του ενδιαφέροντός της για τον πολιτισμό. Επισημαίνει μάλιστα ότι στην εκλεκτική σινεφίλ κινηματογραφική αίθουσα Nuovo Sacher, που διατηρεί ο ίδιος από το 1991 στη Ρώμη, το κοινό δεν ανανεώνεται. «Σπάνια βλέπεις κάποιον νέο. Μου πήρε 15 χρόνια να μυήσω το κοινό στο καλό σινεμά και σε λίγο θα πεθάνουμε όλοι μαζί», λέει.

Δεν υπάρχει φως πουθενά; Κι όμως, κάπου το εντοπίζει ο Μορέτι. Στη νέα δυναμική γενιά Ιταλών κινηματογραφιστών σαν τον Ματέο Γκαρόνε («Γόμορρα») και τον Πάολο Σορεντίνο («Ιλ Ντίβο»), που κι οι δύο επέστρεψαν τροπαιούχοι από τις Κάνες. «Υπήρχε», λέει, «η συνήθεια στην Ιταλία να υποδύεσαι ότι είσαι το θύμα κάποιου: του κράτους, των βιομηχάνων, του κοινού. Αυτοί οι σκηνοθέτες παίρνουν επιτέλους μόνοι τους το ρίσκο. Κι αυτό είναι μια ελπίδα».