Το 1656, ο μεγάλος ισπανός ζωγράφος Ντιέγκο Βελάσκεζ ζωγραφίζει ένα έργο-σύμβολο της δυτικής ζωγραφικής, τον πίνακα Las Meninas («Οι κυρίες επί των τιμών»), προκαλώντας το θεατή να τον δει ιδίοις όμμασι και όχι υπό την οπτική του δημιουργού. Γι' αυτό και επιλέγει να περάσει απέναντι, μέσα στον καμβά, δίπλα στα κορίτσια, την πριγκίπισσα Μαργαρίτα της Ισπανίας, κόρη του Φιλίππου του Τέταρτου (1605-1665) και τις συνοδούς της. Ο ίδιος ο βασιλιάς απεικονίζεται να αποχωρεί φοβισμένος από τη σκηνή, ενώ ένας καθρέφτης συντελεί στη μεταμόρφωση του παιδικού παιχνιδιού στην ενήλικη εκδοχή του: τι απ' όλα όσα φαίνονται είναι αληθινό;
 «ΤΗΕ AUTEUR» |
Η ταινία του ουκρανού εικαστικού Ιχορ Ποντόλτσακ και του Αμερικανού Ντιν Καρ θα παρουσιαστεί στο ελληνικό κοινό μέσα από το φετινό αφιέρωμα «Σινεμά στα όρια», του κινηματογραφικού φεστιβάλ «Νύχτες πρεμιέρας». Μαζί με το έτερο αφιέρωμα, το «Μετά τα μεσάνυχτα» που διοργανώνει το περιοδικό «Σινεμά», μας δίνει την ευκαιρία να δούμε κινηματογραφικά «είναι» και «φαίνεσθαι», ταινίες που σπάνια βρίσκουν το δρόμο (καθώς αποτελούν εμπορικό ρίσκο) για τις αίθουσες.
Ενας πίνακας στη μεγάλη οθόνη
**Το (κινηματογραφικό) «Las Meninas» είναι η ιστορία μιας τετραμελούς οικογένειας, η οποία ζει σε μια βίλα που μοιάζει χάρη στους καθρέφτες της με μια τεράστια εικαστική εγκατάσταση. Ο τριαντάχρονος φιλάσθενος γιος εκμεταλλεύεται την κατάστασή του και τρομοκρατεί τους υπόλοιπους για να τους βυθίσει τελικά στη φρίκη, αφήνοντας τους θεατές να αναρωτιούνται για το τι είναι αληθινό και τι όχι, στις εικόνες αλλά και στον έσω κόσμο της ταινίας.
**Σε ανάλογους προβληματισμούς από άλλους δρόμους καταλήγει ο θεατής μιας άλλης σπουδαίας ταινίας του αφιερώματος «Σινεμά στα όρια», του καναδικού «My Winnipeg», του Γκάι Μάντιν.
Ο κύριος Μάντιν, ο οποίος ζει και σκηνοθετεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Γουίνιπεγκ της πολιτείας Μανιτόμπα, μας ξεναγεί με τα μάτια της ψυχής του, πράγμα πολύ διαφορετικό από μια τουριστική ξενάγηση, σε μια τυπική καναδική πόλη. Δεν έχει χαρακτηριστεί τυχαία ως ο «τρελός ποιητής της Μανιτόμπα». Παλιός γνώριμος των σινεφίλ της Αθήνας (είχαμε δει ρετροσπεκτίβα του έργου του το 2002), συνδυάζει τις πραγματικές εικόνες του παγωμένου Γουίνιπεγκ με μια ταινία μέσα στην ταινία, ενώ αφηγείται ιστορίες της πόλης, ιστορίες δικές του και φανταστικές υπό την καταιγιστική δύναμη των εικόνων του. Ο Ρότζερ Εμπερτ, ο διάσημος αμερικανός κριτικός κινηματογράφου, τον εγκωμιάζει και συγκλονίζεται από τη σκηνή του νεκρού πατέρα του Μάντιν, ξαπλωμένου κάτω από μια βελέντζα στο σαλόνι. «Πεθαμένος», σχολιάζει, «αλλά όχι ξεχασμένος»!
**Από τον μακρινό Καναδά, μας γυρίζει πίσω, στην Ελλάδα, ο Κώστας Ζάπας (γνωστός από το «The last porn movie») και η ταινία του «Μικρές ελευθερίες», για μια βουτιά στην εκπόρνευση, όχι μόνο εν τη κυριολεξία του όρου: Η οικογενειακή και πολιτισμική εκπόρνευση είναι το πρόβλημα, μας λέει ορθώς, μέσω της ιστορίας του, στην οποία πρωταγωνιστούν οι Αντώνης Παπαδόπουλος, Μαρλέν Σαΐτη και Αλέξανδρος Τούντας. Πρόκειται για την ιστορία ενός άντρα κάπου στην επαρχία που προάγει στην πορνεία γυναίκες από τις βαλκανικές χώρες. Στο τέλος εξωθεί στην πορνεία την ίδια του την κόρη, ενώ θέλει να εκπορνεύσει και τον μικρό του γιο...
**Αλλος ένας έλληνας σκηνοθέτης, ο μικρομηκάς Νίκος Πάστρας, φιλοξενείται στα «όρια» με την 15λεπτη ταινία «Theremin», μαζί με τους Βέλγους Βιμ Ρέιγκερτ και Μαρκ Ρελς που γύρισαν το τρομακτικό «Mompelaar», το αμερικανικό «Wunde-rkammer» του Αντρέα Παλαόρο και το βραζιλιάνικο «Dreznica» της Αννας Αζεβέντο.
**Ο,τι απαγορεύεται στον καθωσπρεπισμό των εννιά, πάντοτε το σινεμά μας το έδειχνε μετά τα μεσάνυχτα. Στις φετινές «Νύχτες πρεμιέρας» ο τρόμος και ο ερωτισμός ανταμώνουν το κοινό τους, στο αφιέρωμα «Μετά τα μεσάνυχτα», με πρώτο και καλύτερο, έναν εκπρόσωπο του με ελληνικές ρίζες, τον Φαίδωνα Παπαμιχαήλ. Ο διάσημος ελληνοαμερικανός διευθυντής φωτογραφίας («Sideways», «Walk the line» και το καινούριο «W» του Ολιβερ Στόουν) μας παρουσιάζει το «From Within», την ιστορία ενός κοριτσιού που προσπαθεί να αποδράσει από τη γενέτειρά της καθώς οι κάτοικοι της μικρής πόλης αρχίζουν να αυτοκτονούν ο ένας μετά τον άλλο με φρικιαστικό τρόπο.
Είναι η δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του Φ. Παπαμιχαήλ, ο οποίος ήδη γυρίζει στο Λεωνίδιο τη νέα του ταινία «Arcadia lost».
**Ο τρόμος του θεατή είναι το ζητούμενο και για την ταινία «The wild man of the Navidad», των Ντουέιν Γκρέιβς και Τζάστιν Μικς, μια αληθινή (;) ιστορία, για ένα πλάσμα που ήταν κάποτε άνθρωπος, αλλά η ζωή στην ερημιά τον μετέτρεψε στον «Αγριο άνθρωπο του Ναβιδάδ», ένα δύσμορφο πλάσμα που ενοχλείται από τους κατοίκους του γειτονικού χωριού και απαντά ενστικτωδώς, με τον ίδιο τρόπο που έκαναν όλα τα τρομακτικά πλάσματα των b-movies του '70.
**Στην ταινία του Ρόμπερτ Πράτεν «Mindflesh», ο τρόμος ακολουθεί αντίθετη διαδρομή. Βρίσκεται στο μυαλό του ήρωα έως τη στιγμή που αποκτά σάρκα και οστά στον έξω κόσμο. Ο πρωταγωνιστής μετατρέπει άθελά του ένα παιδικό ψυχολογικό τραύμα σε εμμονή που ζει πραγματικά.
Μεταξύ άλλων αληθινοί εξωγήινοι απειλούν να σκοτώσουν τα πρόσωπα που αγαπά, ενώ ακόμη και η σεξουαλική του ζωή γίνεται πραγματικό μαρτύριο χάρη στους περιστασιακούς ερωτικούς του συντρόφους, οι οποίοι είναι καλυμμένοι με αίμα.
**Το σεξ βρίσκεται, μεταξύ πολλών άλλων, στο επίκεντρο και της τελευταίας ταινίας του αφιερώματος, στο «The auteur» του Τζέιμς Γουέστμπι.
Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του βίου του Αρτούρο Ντομίνγκεζ, του αυτοαποκαλούμενου Στάνλεϊ Κιούμπρικ της πορνογραφίας! Ενός τύπου που στην εφηβεία διάβαζε από τη μια τα σοφιστικέ «Cahiers du cinema» και από την άλλη το «Hustler», το γνωστό περιοδικό για άνδρες. Αυτές οι δύο αγάπες έφεραν τίτλους σαν το «Full metal Jackoff» (κατά το «Full metal jacket» του Κιούμπρικ), ή το «Five easy Nieces» (κατά το «Five easy pieces»). Ο Ντομίνγκεζ στην ταινία κάνει απολογισμό ζωής και καριέρας και ξεκινά το ειλικρινές ταξίδι προς τον εαυτό του.
Και, όχι, δεν είναι τσόντα!
**Σε ανάλογους προβληματισμούς από άλλους δρόμους καταλήγει ο θεατής μιας άλλης σπουδαίας ταινίας του αφιερώματος «Σινεμά στα όρια», του καναδικού «My Winnipeg», του Γκάι Μάντιν.
Ο κύριος Μάντιν, ο οποίος ζει και σκηνοθετεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Γουίνιπεγκ της πολιτείας Μανιτόμπα, μας ξεναγεί με τα μάτια της ψυχής του, πράγμα πολύ διαφορετικό από μια τουριστική ξενάγηση, σε μια τυπική καναδική πόλη. Δεν έχει χαρακτηριστεί τυχαία ως ο «τρελός ποιητής της Μανιτόμπα». Παλιός γνώριμος των σινεφίλ της Αθήνας (είχαμε δει ρετροσπεκτίβα του έργου του το 2002), συνδυάζει τις πραγματικές εικόνες του παγωμένου Γουίνιπεγκ με μια ταινία μέσα στην ταινία, ενώ αφηγείται ιστορίες της πόλης, ιστορίες δικές του και φανταστικές υπό την καταιγιστική δύναμη των εικόνων του. Ο Ρότζερ Εμπερτ, ο διάσημος αμερικανός κριτικός κινηματογράφου, τον εγκωμιάζει και συγκλονίζεται από τη σκηνή του νεκρού πατέρα του Μάντιν, ξαπλωμένου κάτω από μια βελέντζα στο σαλόνι. «Πεθαμένος», σχολιάζει, «αλλά όχι ξεχασμένος»!
**Από τον μακρινό Καναδά, μας γυρίζει πίσω, στην Ελλάδα, ο Κώστας Ζάπας (γνωστός από το «The last porn movie») και η ταινία του «Μικρές ελευθερίες», για μια βουτιά στην εκπόρνευση, όχι μόνο εν τη κυριολεξία του όρου: Η οικογενειακή και πολιτισμική εκπόρνευση είναι το πρόβλημα, μας λέει ορθώς, μέσω της ιστορίας του, στην οποία πρωταγωνιστούν οι Αντώνης Παπαδόπουλος, Μαρλέν Σαΐτη και Αλέξανδρος Τούντας. Πρόκειται για την ιστορία ενός άντρα κάπου στην επαρχία που προάγει στην πορνεία γυναίκες από τις βαλκανικές χώρες. Στο τέλος εξωθεί στην πορνεία την ίδια του την κόρη, ενώ θέλει να εκπορνεύσει και τον μικρό του γιο...
**Αλλος ένας έλληνας σκηνοθέτης, ο μικρομηκάς Νίκος Πάστρας, φιλοξενείται στα «όρια» με την 15λεπτη ταινία «Theremin», μαζί με τους Βέλγους Βιμ Ρέιγκερτ και Μαρκ Ρελς που γύρισαν το τρομακτικό «Mompelaar», το αμερικανικό «Wunde-rkammer» του Αντρέα Παλαόρο και το βραζιλιάνικο «Dreznica» της Αννας Αζεβέντο.
**Ο,τι απαγορεύεται στον καθωσπρεπισμό των εννιά, πάντοτε το σινεμά μας το έδειχνε μετά τα μεσάνυχτα. Στις φετινές «Νύχτες πρεμιέρας» ο τρόμος και ο ερωτισμός ανταμώνουν το κοινό τους, στο αφιέρωμα «Μετά τα μεσάνυχτα», με πρώτο και καλύτερο, έναν εκπρόσωπο του με ελληνικές ρίζες, τον Φαίδωνα Παπαμιχαήλ. Ο διάσημος ελληνοαμερικανός διευθυντής φωτογραφίας («Sideways», «Walk the line» και το καινούριο «W» του Ολιβερ Στόουν) μας παρουσιάζει το «From Within», την ιστορία ενός κοριτσιού που προσπαθεί να αποδράσει από τη γενέτειρά της καθώς οι κάτοικοι της μικρής πόλης αρχίζουν να αυτοκτονούν ο ένας μετά τον άλλο με φρικιαστικό τρόπο.
Είναι η δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του Φ. Παπαμιχαήλ, ο οποίος ήδη γυρίζει στο Λεωνίδιο τη νέα του ταινία «Arcadia lost».
**Ο τρόμος του θεατή είναι το ζητούμενο και για την ταινία «The wild man of the Navidad», των Ντουέιν Γκρέιβς και Τζάστιν Μικς, μια αληθινή (;) ιστορία, για ένα πλάσμα που ήταν κάποτε άνθρωπος, αλλά η ζωή στην ερημιά τον μετέτρεψε στον «Αγριο άνθρωπο του Ναβιδάδ», ένα δύσμορφο πλάσμα που ενοχλείται από τους κατοίκους του γειτονικού χωριού και απαντά ενστικτωδώς, με τον ίδιο τρόπο που έκαναν όλα τα τρομακτικά πλάσματα των b-movies του '70.
**Στην ταινία του Ρόμπερτ Πράτεν «Mindflesh», ο τρόμος ακολουθεί αντίθετη διαδρομή. Βρίσκεται στο μυαλό του ήρωα έως τη στιγμή που αποκτά σάρκα και οστά στον έξω κόσμο. Ο πρωταγωνιστής μετατρέπει άθελά του ένα παιδικό ψυχολογικό τραύμα σε εμμονή που ζει πραγματικά.
Μεταξύ άλλων αληθινοί εξωγήινοι απειλούν να σκοτώσουν τα πρόσωπα που αγαπά, ενώ ακόμη και η σεξουαλική του ζωή γίνεται πραγματικό μαρτύριο χάρη στους περιστασιακούς ερωτικούς του συντρόφους, οι οποίοι είναι καλυμμένοι με αίμα.
**Το σεξ βρίσκεται, μεταξύ πολλών άλλων, στο επίκεντρο και της τελευταίας ταινίας του αφιερώματος, στο «The auteur» του Τζέιμς Γουέστμπι.
Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του βίου του Αρτούρο Ντομίνγκεζ, του αυτοαποκαλούμενου Στάνλεϊ Κιούμπρικ της πορνογραφίας! Ενός τύπου που στην εφηβεία διάβαζε από τη μια τα σοφιστικέ «Cahiers du cinema» και από την άλλη το «Hustler», το γνωστό περιοδικό για άνδρες. Αυτές οι δύο αγάπες έφεραν τίτλους σαν το «Full metal Jackoff» (κατά το «Full metal jacket» του Κιούμπρικ), ή το «Five easy Nieces» (κατά το «Five easy pieces»). Ο Ντομίνγκεζ στην ταινία κάνει απολογισμό ζωής και καριέρας και ξεκινά το ειλικρινές ταξίδι προς τον εαυτό του.
Και, όχι, δεν είναι τσόντα!
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 - 14/09/2008
No comments:
Post a Comment