Τέζα στην... τριτοκοσμική Βενετία

Βαλτώνει κάθε ημέρα που περνά η Μόστρα, με μέτριες και ασυνάρτητες ταινίες, η παρακολούθηση των οποίων συνιστά δοκιμασία

Ο χιλιανός σκηνοθέτης Μάρκο Μπετσίς (αριστερά) στη συνέντευξη Τύπου για την ιταλική ταινία «Βirdwatchers» με τον εκ Βραζιλίας ιθαγενή ηθοποιό Αμβρόσιο Βιλιάλβα. Στη φωτογραφία δεξιά, ο αιθίοπας σκηνοθέτης του «Τeza» και συγγραφέας Χαϊλέ Γκεριμά. RΕUΤΕRS/ΜΑΧ RΟSSΙ RΕUΤΕRS/DΕΝΙS ΒΑLΙΒΟUSΕ

Το διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ αντί να βελτιώνεται γίνεται όλο και πιο αδιάφορο ή κακό

ΑΠΟΣΤΟΛΗ Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ, Τετάρτη, 3 Σεπτεμβρίου 2008. ΒΕΝΕΤΙΑ. « Ε, δεν πάει άλλο! » Η απελπισία ζωγραφισμένη στο πρόσωπο του βέλγου δημοσιογράφου, ενώ έβγαινε... τέζα από την αφρικανική «Τeza», μισή ώρα μετά την έναρξη της ταινίας. Του ήταν αδύνατον να αντέξει τα 140(!) λεπτά διάρκειάς της και δεν ήταν ο μόνος.

Πυρήνας της ταινίας η αποτυχία των διανοουμένων της Αιθιοπίας να μεταλαμπαδεύσουν το «φως» στην πατρίδα τους, αξιοποιώντας αποτελεσματικά τα εφόδια που έλαβαν από τις ευρωπαϊκές σπουδές τους. Ανίκανοι να αντιμετωπίσουν την κοινωνικοπολιτική μόλυνση της χώρας τους, τη βλέπουν να ταλαιπωρείται από τη βία, την κοινωνική αδικία, την απώλεια ταυτότητας.

Σαν να μην έφταναν αυτά, ο κεντρικός ήρωας είναι κουτσός, όπως ο κινηματογράφος της «Τeza», ο οποίος άγγιζε τα όρια της ασυναρτησίας με χαοτικές σκηνές που δεν έβγαζαν νόημα και ακύρωναν τις σεβαστές προθέσεις του γνωστότερου συγγραφέα και σκηνοθέτη της Αιθιοπίας Χαϊλέ Γκεριμά , ο οποίος εδώ φέρει προσωπικά βιώματά του. Η παρακολούθησή της ήταν μια πραγματική δοκιμασία, στην οποία πολλοί αρνήθηκαν να μπουν.

Η κατάσταση δεν φάνηκε να αλλάζει με μία ακόμη εκκεντρικότητα, αυτή τη φορά από τη Ρωσία. Με τους «Χάρτινους στρατιώτες», ο Αλεξέι Γκέρμαν ο νεότερος (γιος του θρυλικού σκηνοθέτη) θέλησε να επιστρέψει στο Καζακστάν των αρχών της δεκαετίας του 1960, στο οποίο επιστήμονες της τότε Σοβιετικής Ενωσης επέβλεπαν τα δοκιμαστικά των διαστημικών αποστολών. Το φιλμ εστιάζει σε έναν στρατιωτικό γιατρό, ο οποίος είναι διστακτικός στις δοκιμές με ανθρώπους (αρχικώς χρησιμοποιούνταν ζώα) προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα της μητέρας πατρίδας. Ολα αυτά ακούγονται ωραία, μόνο που ήταν κυριολεκτικά αδύνατον να παρακολουθήσεις τι γίνεται στην οθόνη. Οι διάλογοι που άκουγες θύμιζαν Ιονέσκο!

• Ιθαγενείς σε απόγνωση

Τη διαφορά φάνηκε να κάνει το «Βirdwatchers» (σ.σ.: «Παρατηρητές πουλιών») του Χιλιανού Μάρκο Μπετσίς, τρίτη ιταλική συμμετοχή στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα. Οχι σπουδαία ταινία, αλλά μπροστά στη μετριότητα, μια πολύ καλή περίπτωση για βραβείο. Θέμα της ο αφανισμός σήμερα των ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής και συγκεκριμένα της Βραζιλίας. Οταν δύο ιθαγενείς της φυλής Γκουαρανί αυτοκτονούν στην περιοχή Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ της Βραζιλίας, ο αρχηγός τους αποφασίζει να εγκαταλείψει τον καταυλισμό και να κατασκηνώσει με τους ανθρώπους του στα σύνορα της γης ενός λευκού μεγαλοκτηματία. Σιγά σιγά δύο αντίθετοι κόσμοι έρχονται σε σύγκρουση και ένας μεταφυσικός- όσο και πραγματικός- πόλεμος αρχίζει.

Οι αριθμοί της οργάνωσης Source Ιnternational είναι ανατριχιαστικοί, όπως ακούστηκαν στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε για την ταινία, στην οποία παρευρέθησαν κάποιοι από τους ιθαγενείς ηθοποιούς της ταινίας, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους. Οι Γκουαρανί ήταν οι πρώτοι ιθαγενείς που είδαν οι Ευρωπαίοι όταν πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους στη Λατινική Αμερική. Σήμερα, στη Βραζιλία υπάρχουν 225 φυλές στις οποίες ανήκουν περίπου 460.000 ιθαγενείς και ενώ διά νόμου το 12% της χώρας έχει κατανεμηθεί σε αυτούς, στην πράξη κανείς τους δεν κατέχει ιδιοκτησία εκεί. Η Βραζιλία είναι η μόνη χώρα της Λατινικής Αμερικής που καταστρατηγώντας τη διεθνή νομοθεσία εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει τα δικαιώματα των ινδιάνων για την ιδιοκτησία της γης τους.