Thursday, December 4, 2008

Ο Κλίντ Ιστγουντ καταγγέλλει τον ολοκληρωτισμό "στην καρδιά" της Αμερικής

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ

«Η ανταλλαγή»

Η ανταλλαγή βασίζεται σε μια απίστευτη κι όμως αληθινή ιστορία των αστυνομικών χρονικών στην Αμερική της δεκαετίας του '20: Μια μητέρα που μεγαλώνει μόνη τον μικρό γιο της γυρνά κάποια μέρα στο σπίτι και το παιδί της έχει εξαφανιστεί... Η αναζήτηση της αστυνομίας, έπειτα από κάμποσους μήνες, θα οδηγήσει στο να της παρουσιάσουν πανηγυρικά ένα άλλο παιδί, που μοιάζει πολύ με τον γιο της, προσπαθώντας να την πείσουν ότι είναι το δικό της παιδί! Όταν τελικά ξεσηκωθεί, η αστυνομία θα την κλείσει σε ψυχιατρείο, και η ιστορία παίρνει πια τον χαρακτήρα καταγγελίας της αστυνομικής αυθαιρεσίας και ανικανότητας, που έχει πάρει διαστάσεις ολοκληρωτικού μηχανισμού κάτω από τον μανδύα μιας ευνομούμενης πολιτείας...

Το σενάριο της ταινίας έχει την υπογραφή του Μάικλ Στραζίνσκι, παλιού δημοσιογράφου, που ανακάλυψε τον φάκελο της “υπόθεσης Κριστίν Κόλινς” στο δημαρχείο του Λος Άντζελες. “Διαβάζοντας την κατάθεσή της σκεφτόμουν 'Δεν μπορεί να έχει συμβεί'. Αυτή η γυναίκα συνέχισε να αναζητά επίμονα τον γιο της και η απλή ερώτησή της 'Πού είναι ο γιος μου;' οδήγησε σε κατάρρευση ένα ολόκληρο σύστημα». Τα αναφέρω όλα αυτά γιατί σε αντίθεση με τις τελευταίες σκηνοθετικές δουλειές του Κλιντ Ίστγουντ, εδώ η δική του παρουσία μοιάζει υποτονική. Υπάρχουν κάποιες θεματικές αναλογίες με το Σκοτεινό ποτάμι, και η σκηνοθεσία καταφέρνει να κρατά την προσοχή του θεατή, ιδιαίτερα όταν από τη μέση και μετά μετατρέπεται από δράμα σε κοινωνική καταγγελία (αλλοιώνοντας ωστόσο τη δραματουργική ισορροπία της σύνθεσης). Η Αντζελίνα Τζολί βρίσκει εδώ την ευκαιρία να “χτίζει” τη σημαντικότερη ίσως δραματική ερμηνεία της καριέρας της, ενώ ο Κλιντ Ίστγουντ επανέρχεται σε κρίσιμα γι' αυτόν θέματα: την κατάχρηση εξουσίας σε βαθμό διαστροφής, την παιδική κακοποίηση χωρίς δικαίωση στον ορίζοντα, την ανάδειξη χαρακτήρων που δεν κερδίζουν ποτέ την εξιλέωση ή τη λύτρωση. Ήρωές του, οι "απόκληροι" λευκοί της αμερικανικής κοινωνίας, χαρακτήρες βγαλμένοι μέσα από ομάδες μικροαστικές ή περιθωριοποιημένες, στα προάστια των μεγαλουπόλεων, "πρόσωπα χωρίς φωνή", βασανισμένα, με τραυματικό παρελθόν...

«Καλά κρυμμένα μυστικά - Αθανασία»

Ο Πάνος Καρκανεβάτος εμφανίστηκε στο προσκήνιο στα τέλη της δεκαετίας του '80 με την εκπληκτική μικρού μήκους Fragile, που γέννησε πολλές προσδοκίες, βραβευμένη στο Φεστιβάλ της Δράμας. Ακολούθησε, στα 1994 η μεγάλου μήκους Μεταίχμιο, και πέντε χρόνια αργότερα το Χώμα και νερό. Για κάποιους το κινηματογραφικό του έργο θεωρήθηκε πως εντάσσεται σε αυτό των επιγόνων του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα επιστρέφει με το Καλά κρυμμένα μυστικά - Αθανασία, ταινία που έχει τα χαρακτηριστικά υπερπαραγωγής για τα ελληνικά δεδομένα, με γυρίσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες κ.λπ. Η Αθανασία, δευτερότοκη κόρη χωρίς δικαιώματα στην πατρική περιουσία, σύμφωνα με το έθιμο, όταν παντρεύεται η πρωτότοκη αδελφή της, και “χάνεται” ο πατέρας τους, την ακολουθεί στο σπίτι της ως ψυχοκόρη. Εκεί θα εγκλωβιστεί σε ένα οδυνηρό τρίγωνο... Η σύνθετη αφήγηση με τα μπρος-πίσω στον χρόνο επικεντρώνεται στην πορεία σε μια “κατάβαση” σε ένα παρελθόν οριστικά χαμένο, σε “οικογενειακά μυστικά” πίσω από κλειστές πόρτες, κάπου μισό αιώνα πριν, σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί. Η αρχαιοελληνική “ανάγκη” και η φτώχεια βαραίνουν πάνω στις ψυχές: οι πληγές ωστόσο βασανίζουν τα πρόσωπα μέχρι σήμερα, χωρίς λυτρωμό, χωρίς την παρηγοριά της λήθης. Γιατί όμως αυτές οι χαρακιές της ψυχής έπρεπε να δοθούν με μια “καλλιγραφία” των εικόνων, με συμβατικό ντεκουπάζ, με σενάριο φιλόδοξο αλλά και με προφανείς αδυναμίες, με δυο λόγια πρακτικές ασύμβατες με τις σχετικές αναζητήσεις του σύγχρονου κινηματογράφου εδώ και κάμποσες δεκαετίες; Η συγκίνηση, ο πόνος, διαφεύγουν, είτε υποβάλλονται καθ' υπερβολή.

«Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου»

Ο Στέλιος Κούλογλου σκηνοθέτησε αυτό το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ με κεντρικό άξονα τις “εξομολογήσεις” του πρώην πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ Τζον Πέρκινς (Confessions of an Economic Hit Man, The Secret History of the American Empire), ο οποίος από το 1971 έως το 1981 εργάστηκε στην πολυεθνική εταιρεία συμβούλων Chas. T. Main ως οικονομολόγος. Στην πραγματικότητα όμως, ήταν ένας “οικονομικός εκτελεστής”, με ειδίκευση την προώθηση των οικονομικών συμφερόντων των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, μέσα από εξαγορές, εκβιασμούς και απειλές. Γνωρίζουμε πως έδρασε στον Ισημερινό και τον Παναμά, όπου οι εκλεγμένοι πρόεδροι Χάιμε Ρόλντο και Όσκαρ Τορίχος, αντίθετοι στην πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή, σκοτώθηκαν “μυστηριωδώς” σε αεροπορικά δυστυχήματα μέσα σε τρεις μήνες. Ο Πέρκινς “επιστρέφει” στον “τόπο του εγκλήματος”, στην πρωτεύουσα του Ισημερινού, για να εξομολογηθεί τη δράση του σε ένα αναστατωμένο λατινοαμερικάνικο κοινό στο θέατρο “Προμηθέας”.

Μέσα από ευρηματική αξιοποίηση αρχειακού υλικού, παράλληλα με μια σχηματική δραματοποίηση κρίσιμων στιγμών, η ταινία του Κούλογλου στοιχειοθετεί το πώς κατάφερε να εξαπλωθεί η “αμερικανική αυτοκρατορία” μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αξίζει να τη δείτε. Είναι σαν στοιχειώδες μάθημα πολιτικής αγωγής.

«Κάτω από τις βόμβες»

Σχηματική έως υποτυπώδης μυθοπλασία, με τη δύναμη της ντοκιμαντερίστικης καταγραφής να κυριαρχεί. Μια γυναίκα αναζητεί τον γιο της με συντροφιά έναν ταξιτζή στα ερείπια του Νότιου Λιβάνου, κατά την ισραηλινή επίθεση του καλοκαιριού του 2006. Σαφέστατες επιρροές από Κιαροστάμι, το σενάριο ουσιαστικά “αποσύρεται”, οι δύο ηθοποιοί είναι πλήρως ενσωματωμένοι στο φόντο του πολέμου και της καταστροφής. Ο σκηνοθέτης Φιλίπ Αρακτίνγκι γεννήθηκε στο Λίβανο το 1964 και σπούδασε σε κινηματογραφικές σχολές του Λονδίνου και του Παρισιού.

"RocknRolla"

Ο πρώην σύζυγος της Μαντόνα, Γκάι Ρίτσι, “επιστρέφει” με μια ιστορία που περιέχει άφθονο σεξ, έγκλημα και rock 'n' roll. Μια κωμωδία δράσης που συνδυάζει το “αναβαθμισμένο” έγκλημα με το σύγχρονο Λονδίνο, όπου τα ακίνητα έχουν υποσκελίσει τα ναρκωτικά... Ο Λένι, μαφιόζος της παλιάς σχολής, αντιμετωπίζει μια εποχή αλλαγών, κατά την οποία οι εγκέφαλοι της Ανατολής, οι πεινασμένοι εγκληματίες του δρόμου και όλοι όσοι παρεμβάλλονται μεταξύ αυτών θέλουν να αλλάξουν τους κανόνες της αγοράς και του εγκλήματος.

«Το σημάδι ενός αγγέλου»

Γαλλική ταινία, με τη δομή του ψυχολογικού θρίλερ, σε σκηνοθεσία Σάφι Νεμπού. Μια γυναίκα πηγαίνει να πάρει τον γιο της από ένα πάρτι γενεθλίων και εκεί προσέχει ένα εξάχρονο κοριτσάκι, που την αναστατώνει. Χωρίς να μπορεί να το αιτιολογήσει, είναι απόλυτα πεπεισμένη πως είναι η δική της κόρη. Στοιχειωμένη απ' αυτό το ανεξήγητο συναίσθημα, αρχίζει να παρακολουθεί το κορίτσι για να μάθει περισσότερα. Μπαίνει στη ζωή της, γνωρίζει τη μητέρα της, η οποία αρχίζει σιγά σιγά ν' ανησυχεί για την παράξενη συμπεριφορά αυτής της γυναίκας που τριγυρίζει την κόρη της..

Η ταινία κινείται ικανοποιητικά για κάπου εβδομήντα λεπτά, όμως το φινάλε “καταστρέφει” ό,τι έχει οικοδομηθεί μέχρι τότε.

Η ΑΥΓΗ, 04/12/2008

No comments: