«Μήδεια» από σέπια, σε περιβάλλον Βίκινγκς. Εξαιρετική η μεταφορά της τραγωδίας του Ευριπίδη από τον Λαρς φον Τρίερ, βασισμένη σε διασκευή του Καρλ Ντ

• Αν και γυρισμένη περίπου δύο χρόνια μετά το «Στοιχείο του εγκλήματος», την ταινία που τον καθιέρωσε ως κινηματογραφιστή, η «Μήδεια» («Μedea, Δανία, 1988) του Λαρς φον Τρίερ έχει πλούσια προϊστορία. Το σενάριό της βασίζεται σε μια διασκευή του πατέρα τού δανέζικου κινηματογράφου Καρλ Ντράγερ, συμπατριώτη του Φον Τρίερ, γραμμένη το 1960 σε συνεργασία με τον Πρέμπεν Τόμπσεν.

Στόχος του Ντράγερ ήταν να απευθύνει μια αρχαία τραγωδία στο σύγχρονο ευρύ κοινό και να γυρίσει την ταινία στην Ελλάδα με πρωταγωνίστρια τη Μαρία Κάλλας, της οποίας, ειρωνικά, η μοναδική κινηματογραφική εμφάνιση επρόκειτο να γίνει στη «Μήδεια» του Πιέρ Πάολο Παζολίνι εννέα χρόνια αργότερα. Ο Ντράγερ μάλιστα συνήθιζε να παρουσιάζει αποκόμματα εφημερίδων που αναφέρονταν σε περιστατικά παιδοκτονιών ανάλογα της Μήδειας, υποστηρίζοντας ότι το αρχαίο δράμα ανακλούσε στην πραγματικότητα της εποχής του. Οικονομικοί λόγοι ωστόσο τον εμπόδισαν να υλοποιήσει το όραμά του. Ετσι, 28 χρόνια αργότερα, ανέλαβε ο Φον Τρίερ, ύστερα από πρόσκληση της Μπριγκίτε Πράις, που είχε ανεβάσει τη «Μήδεια» στο θέατρο και που θα τη σκηνοθετούσε η ίδια στη μικρή οθόνη, εφόσον ο Φον Τρίερ αρνείτο.

Γυρισμένη με αναλογική κάμερα για την τηλεόραση, η «Μήδεια» ξεκινά με τον Ιάσονα (Ούντο Κίερ) να επιστρέφει από την αργοναυτική εκστρατεία προκειμένου να παντρευτεί τη Γλαύκη (Λουντμίλα Γκλίνσκα), κόρη του Κρέοντα (Χένινγκ Γιένσεν). Για να το κάνει όμως πρέπει να αφήσει τη σύζυγό του Μήδεια (Κίρστεν Ολεν) και μητέρα των δύο παιδιών του. Ο Κρέοντας εξορίζει τη Μήδεια και εκείνη, μην μπορώντας να αντέξει τον πόνο, καθώς «δεν υπάρχει μεγαλύτερος καημός από την αγάπη», όπως λέει η ίδια, θέτει σε λειτουργία ένα ανομολόγητο σχέδιο εκδίκησης με σκοπό να προκαλέσει δυστυχία σε όλους.

Χωρίς ίχνος υπερβολής, η κατά Φον Τρίερ τηλεοπτική «Μήδεια» είναι όχι μόνο μια πέρα για πέρα κινηματογραφική εμπειρία, αλλά και μια από τις καλύτερες οπτικοακουστικές μεταφορές αρχαίου δράματος που έχουν δημιουργηθεί ως σήμερα. Η σέπια φωτογραφία, οι χαμηλοί φωτισμοί, οι ομιχλώδεις βαλτότοποι και τα απέραντα γυμνά λιβάδια στο φόντο, που θυμίζει περιβάλλον Βίκινγκς, τα εκφραστικά πρόσωπα των ηθοποιών και γενικότερα τα κοντινά πλάνα (σήμα κατατεθέν στο έργο του Ντράγερ), ο ήχος του πλατσουρίσματος του νερού, όλα συνθέτουν ένα πέρα για πέρα ατμοσφαιρικό έργο, πολύ κοντά στο θρίλερ και με την ικανότητα να σε βυθίζει μέσα του λες και περπατάς σε κινούμενη άμμο. Διάρκειας μόλις 75΄ και με επιθετικές παρεμβάσεις στο πρωτότυπο κείμενο, όπως για παράδειγμα η αφαίρεση του χορού ή η δολοφονία των παιδιών με κρέμασμα- σε αντίθεση με το μαχαίρωμα, στον Ευριπίδη, αλλά και το δηλητήριο, που είχε προτείνει ο Ντράγερ.

• ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ

«Κillshot- Ο δολοφόνος είναι εδώ» (ΗΠΑ, 2008) του Τζον Μάντεν. Το εκτόπισμα του «Παλαιστή» ήταν τέτοιο ώστε πολύς κόσμος να πιστέψει ότι ο Μίκι Ρουρκξ εκινά καινούργια καριέρα. Κρίμα που ακολουθήθηκε από το «Κillshot- Ο δολοφόνος είναι εδώ», μια άρρυθμη και άνευρη κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος του Ελμορ Λέναρντ, με τον Ρουρκ στον ρόλο ενός επαγγελματία φονιά που βρίσκει τον δάσκαλό του στο πρόσωπο μιας μεσίτριας (Νταϊάν Λέιν). Το «Κillshot» μοιάζει με προϊόν ανοργανωσιάς και πρόχειρης προσέγγισης προς το πρωτογενές υλικό από τον σκηνοθέτη του «Ερωτευμένου Σαίξπηρ» και του «Μαντολίνου του λοχαγού Κορέλι».

?«Ξενοδοχείο για σκύλους» (ΗΠΑ, 2009) τουΘορ Φρέουνταλ, με τους Εμα Ρόμπερτς, Τζέι Τ. Οστιν, Ντον Τσιντλ. Γλυκιά κομεντί για φιλόζωους που διαδραματίζεται στο περιβάλλον ενός ξενοδοχείου αδέσποτων σκύλων.

• «Αδιακρισίες» (ΗΠΑ, 2009)

Η ταινία που επανέφερε την Τζούλια Ρόμπερτς (στη φωτογραφία, μαζί με τον Κλάιβ Οουεν) στη θέση της πρωταγωνίστριας θυμίζει light άποψη του «Μάικλ Κλέιτον», του ιδίου σκηνοθέτη, Τόνι Γκίλροϊ.

Οι παγίδες που είδαμε να στήνουν οι νομικές φίρμες σε εκείνη την ταινία επαναλαμβάνονται, αυτή τη φορά όμως στον κόσμο των πολυεθνικών. Στον πυρήνα της ιστορίας δύο πρώην πράκτορες κυβερνητικών υπηρεσιών (Τζούλια Ρόμπερτς- CΙΑ, Κλάιβ Οουεν - ΜΙ5). Από τη μια πλευρά τα δύο όμορφα πρόσωπα που γράφουν τόσο ταιριαστά στον φακό, από την άλλη το μεγάλο κόλπο που κινεί τα νήματα της ιστορίας και στη μέση δύο καταπληκτικοί καρατερίστες, ο Τομ Γουίλκινσον και ο Πολ Τζιμάτι, που υποδύονται τα αδίστακτα αφεντικά των κεντρικών ηρώων. Τι άλλο θες για να ευχαριστηθείς μια ταινία κομμένη και ραμμένη για να σε κάνει να ξεχαστείς;

• «Πελάτισσα» (2009, Γαλλία)

Μια παρουσιάστρια εκπομπής τηλεμάρκετινγκ (Ναταλί Μπάι,στη φωτογραφία) αναπτύσσει σεξουαλική σχέση με έναν παντρεμένο μπογιατζή (Ερίκ Καραβακά) τον οποίο έχει γνωρίσει μέσω του Ιnternet. Η δημιουργός τού «Για όλα φταίει το γκαζόν» Ζοζιάν Μπαλασκόβρίσκεται και πάλι στο τερέν της, με ένα ερωτικό γαϊτανάκι πάνω στην ευχάριστη τρέλα των ανθρωπίνων σχέσεων. Το φιλμ θυμίζει ανάλαφρη εκδοχή της «Πορνογραφικής σχέσης», επίσης με την Μπάι, αν και εν προκειμένω οι επί μέρους ιστορίες είναι αυτές που βγάζουν το περισσότερο γέλιο, όπως π.χ. εκείνη της ασχημούλας αδελφής της κεντρικής ηρωίδας που βρίσκει τον έρωτα στο πρόσωπο ενός Ινδιάνου (την αδελφή υποδύεται η ίδια η Μπαλασκό). Παρ΄ όλα αυτά, η ταινία δεν έχει το εκτόπισμα ούτε τη χιουμοριστική φρεσκάδα του παρόμοιου προβληματισμού «Γκαζόν».

• «Είναι τρελοί αυτοί οι Βόρειοι» (2009, Γαλλία)

Βέβαιος ότι θα βρεθεί παγιδευμένος σε ένα απολίτιστο περιβάλλον άξεστων κατοίκων, ένας ταχυδρόμος (Καντ Νεράντ, δεξιά στη φωτογραφία) μετακομίζει με βαριά καρδιά στην πόλη του γαλλικού Βορρά όπου έχει μετατεθεί. Προς έκπληξή του όμως αντικρίζει ανθρώπους γενναιόδωρους και φιλόξενους, με το χάρισμα να σε σκλαβώνουν με το χαμόγελο στο στόμα και την «έξω καρδιά» συμπεριφορά τους. Το εισπρακτικό φαινόμενο της Γαλλίας (την ταινία τουΝτανί Μπουνέχουν δει περί τα 20 εκατομμύρια θεατές) είναι μια συμπαθητική φάρσα που σατιρίζει τον «κοινωνικό ρατσισμό» εντός γαλλικών συνόρων, όπου ο Βορράς θεωρείται υποδεέστερος από τον Νότο. Πολύ αστείος ο Καντ Νεράντ, που έχει την ενέργεια τουΛουί ντε Φινέςκαι τη μορφή του Κώστα Τσάκωνα. [ΤΟΥ Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ | ΤΟ ΒΗΜΜΑ, Πέμπτη 16 Απριλίου 2009 ]