Η ταραγμένη ζωή και το «Χάρισμα της Σεραφίν». Ενα φιλμ για τη Γαλλίδα ναΐφ ζωγράφο

• ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. Με επτά βραβεία Σεζάρ έρχεται από τη Γαλλία το «Χάρισμα της Σεραφίν», η ιστορία της ναΐφ ζωγράφου Σεραφίν ντε Σανλί, που πέρασε τη ζωή της καθαρίζοντας σπίτια χωρίς να καταφέρει να αναγνωριστεί εν ζωή. Η ταινία αρχίζει να προβάλλεται από αύριο και στις ελληνικές αίθουσες και ο σκηνοθέτης της Μαρτέν Προβόστ (βραβευμένος ο ίδιος, όπως η ταινία και η πρωταγωνίστρια Γιολάντ Μορό) απάντησε, μεταξύ άλλων, στο γιατί η δημιουργία συνδυάζεται με την ταραγμένη ζωή.

• «Οι ιστορίες των δημιουργών δίνουν καλές ιστορίες» λέει ο Προβόστ, «γιατί η δημιουργία είναι κατά βάθος αυτό που είμαστε. Είμαστε προικισμένα όντα με μια ευφυΐα η οποία μερικές φορές μας ξεπερνά. Χρησιμοποιούμε μόλις το 11% του εγκεφάλου μας και δεν γνωρίζω αν χρησιμοποιούμε όλη μας την καρδιά! Το να καταστρέφεις είναι τόσο εύκολο, το βλέπει κανείς κάθε μέρα. Το να δημιουργείς είναι άλλο πράγμα, πρέπει να έχεις μια προνομιούχα σχέση με το σύμπαν. Πιστεύω λοιπόν ότι μπορείς μέσα από μια ταινία να προσεγγίσεις αυτό το μυστήριο, και ναι πιστεύω ότι έχει ενδιαφέρον να το δεις, ίσως και για να το καταλάβεις καλύτερα».

• Γιατί όμως οι ταραγμένες ζωές συνδυάζονται με τη δημιουργία; «Η ζωή ενός καλλιτέχνη είναι συχνά δυσκολότερη γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί τι του συμβαίνει, ακριβώς τη στιγμή που το έχει περισσότερο ανάγκη. Ο καλλιτέχνης είναι ένας οραματιστής, είναι πέρα από την εποχή του και έξω από κάθε εποχή. Είναι ένα προσωπικό δράμα. Πρέπει να δείξει πολύ θάρρος για να το αποδεχτεί. Ο Βαν Γκογκ είναι ένα άλλο παράδειγμα, συγγενικό της Σεραφίν. Ζωές αφιερωμένες σε μια τέχνη η οποία δεν χαίρει μεγάλης αναγνώρισης, αλλά με ένα έργο που έχει διατηρήσει την αξία του στον χρόνο και που ακόμα αποτελεί αντικείμενο μελέτης. Ποιο όμως ήταν το ελκυστικό κομμάτι στην ιστορία της Σεραφίν; «Βασίστηκα στη γνωριμία και τη σχέση της Σεραφίν με τον συλλέκτη Βίλχελμ Ούντε. Δεν θέλησα να αφηγηθώ τη ζωή της από το Α μέχρι το Ω, με τη φτώχεια και το δράμα που βίωσε στην παιδική της ηλικία και το τραγικό τέλος της ζωής της. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να δείξω πώς δύο υπάρξεις με τόσα να τους χωρίζουν, δύο περιθωριακά όντα, γιατί και εκείνος με τον τρόπο του ζούσε στο περιθώριο, συναντήθηκαν, ήρθαν κοντά και γνωρίστηκαν».

• Οπως σημειώνει ο Γάλλος σκηνοθέτης, η ταινία «είναι μια ιστορία αγάπης. Μόνο που η πεμπτουσία της σχέσης είναι η δημιουργία, η ζωγραφική. Χωρίς τον Ούντε η Σεραφίν δεν θα έφτανε ποτέ τόσο μακριά. Και όσον αφορά το τέλος της ζωής της, ακόμα και αν ήταν τραγικό, σκέφτομαι ότι η Σεραφίν έφτασε μέχρι τα μύχια της ύπαρξής της και είχε πλήρη επίγνωση αυτού. Αφησε πίσω της ένα έργο. Και αυτό δεν είναι λίγο».

• Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 08/04/2009