Ακραία πολυπλοκότητα. Ο Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν σε μεγάλη στιγμή στην ταινία του Κάουφμαν

• ΚΡΙΤΙΚΗ. Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η Καθημερινή, 23/04/2009
  

• Το να πει κανείς ότι η «Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» είναι μια ταινία εύκολη ή ευχάριστη στην παρακολούθηση, θα ήταν ανακρίβεια και παραπλάνηση. Στην πραγματικότητα είναι μια ταινία που χρειάζεται περισσότερες από μία -ίσως και από δύο- θεάσεις για να προσέξει ο θεατής όλες της τις λεπτομέρειες, τις αναφορές, τους συμβολισμούς. Ο Τσάρλι Κάουφμαν, διάσημος σεναριογράφος παράδοξων ιστοριών («Στο μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς», «Adaptation», «Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού»), σκηνοθετεί για πρώτη φορά ένα δικό του σενάριο. Αν οι προηγούμενες δουλειές του φαίνονταν σύνθετες, ουσιαστικά ήταν ασκήσεις δυσκολίας για την ακραία πολυπλοκότητα της «Συνεκδοχής της Νέας Υόρκης».

• Κι όμως, όλα κάπως μπαίνουν στη θέση τους μέχρι το τέλος. Παρά τα υπερβολικά «στολίδια» παραδοξότητας, τη φιλοδοξία, ακόμη και τις αστοχίες, η ταινία έχει βάθος, σκέψη, συναίσθημα, ειλικρίνεια, σπαραγμό και στοχασμό για το τι είναι η τέχνη, η ζωή και πώς πορεύεται κανείς στη ζωή με στόχο την επιτυχία και επίτευγμα την αποτυχία... Κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας θεατρικός σκηνοθέτης, ο Κέιντεν (Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν). Επειτα από ένα επιτυχημένο ανέβασμα του «Θανάτου του εμποράκου» κερδίζει μια μεγάλη χορηγία, με την οικονομική και καλλιτεχνική ελευθερία να κάνει ό,τι θέλει. Αυτό που θα αποφασίσει να κάνει είναι μια θεατρική αναπαράσταση της ζωής. Κάτω από ένα τεράστιο υπόστεγο στήνει σκηνικά και προσλαμβάνει ηθοποιούς που προβάρουν για χρόνια αυτοσχεδιασμούς βασισμένους στη ζωή, που δεν ολοκληρώνονται όμως ποτέ. Επειδή και η ζωή δεν ολοκληρώνεται, παρά μόνο με τον θάνατο.

• Την ίδια στιγμή, η προσωπική ζωή του Κέιντεν διαλύεται. Η γυναίκα του τον χωρίζει και παίρνει την κόρη τους. Θα παντρευτεί μια ηθοποιό που θα τον εγκαταλείψει και θα έχει πάντα κοντά του τη γυναίκα που τον αγάπησε. Ταυτόχρονα, μπαίνει και ο ίδιος στο έργο, με ηθοποιούς που παίζουν τον εαυτό του, που παίζουν τον σκηνοθέτη... Τα επίπεδα αφήγησης και ανάγνωσης χάνονται από ένα σημείο και μετά. Η παρακολούθηση της ταινίας όμως είναι μια βαθιά εμπειρία.

• Ο Κάουφμαν, ως σκηνοθέτης, μπορεί να μην έχει τη σιγουριά που έχει ως σεναριογράφος και ίσως να χρειαζόταν η ματιά ενός συνδημιουργού ώστε να φιλτραριστούν κάποιες ακρότητες και να γίνουν σαφέστερα κάποια σημεία. Ομως είχε την ευφυΐα να στηριχτεί σε εξαιρετικούς ηθοποιούς. Ο Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν δείχνει για ακόμη μια φορά πόσο σημαντικός ηθοποιός είναι, βγάζοντας ταυτόχρονα τη φιλοδοξία και την απογοήτευση ενός αποτυχημένου στη ζωή καλλιτέχνη, ενώ εξαιρετικό είναι όλο το καστ των γυναικών ηθοποιών που παίζουν δίπλα του σε μεγάλους ή μικρότερους ρόλους.

Oι αλλες ταινιες

Για τα μάτια της Τουλπάν (**1/2)

• Με το βραβείο του τμήματος «Ενα κάποιο βλέμμα» στο φεστιβάλ των Καννών, έρχεται στις αίθουσες το «Για τα μάτια της Τουλπάν» του Σεργκέι Ντβορτσεβόι. Ηρωάς της είναι ο Ασα, ο οποίος γυρίζει στις στέπες του Καζαχστάν έπειτα από τη θητεία του στο ναυτικό. Στόχος του είναι να αποκτήσει το δικό του κοπάδι και να παντρευτεί. Ομως θα χρειαστεί να κάνει ένα μεγάλο ταξίδι για να κερδίσει την καρδιά της μόνης διαθέσιμης γυναίκας στην περιοχή. Η ταινία, ένα ασυνήθιστο road movie με καμήλες και πρόβατα, έχει κωμικές στιγμές και ανθρωπολογικό ενδιαφέρον. Πέρα όμως από το δραματουργικό κομμάτι της, η γοητεία της ταινίας είναι στην απεικόνιση αυτής της άγριας και απρόσιτης περιοχής.

• Το πρώτο μέρος του αστυνομικού δράματος «Υπ’ αριθμόν ένα δημόσιος κίνδυνος», που σκηνοθέτησε ο Ζαν Φρανσουά Ρισέ, είναι η αφήγηση της ιστορίας του διαβόητου ληστή τραπεζών Ζακ Μεσρίν. Η ταινία παρακολουθεί ολόκληρη την πορεία της ζωής του Μεσρίν και τη διαδρομή του μέσα και έξω από τις φυλακές, τις αποδράσεις, τις ληστείες. Ανάμεσα σε όλα αυτά, η ταινία του Ρισέ αφηγείται τη σχέση του Μεσρίν με τρεις ανθρώπους: τη γυναίκα του, έναν άλλο ληστή που γνωρίζει στη φυλακή, αλλά και έναν αστυνομικό. Πρωταγωνιστεί ο Βενσάν Κασέλ, έχοντας δίπλα του τη Λουντιβίν Σανιέ, τον Ματιέ Αμαλρίκ και τον Ολιβιέ Γκουρμέ. Οπως συνέβη και στη Γαλλία, μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα βγει στις αίθουσες και το δεύτερο μέρος της ταινίας.

Παράνομες πράξεις

• Μια απόπειρα για σοβαρή στροφή στη φθίνουσα καριέρα του Χάρισον Φορντ είναι οι «Παράνομες πράξεις», που σκηνοθέτησε ο Γουέιν Κρέιμερ. Η ταινία είναι ένα πολυπρόσωπο δράμα, που θυμίζει τη δομή του «Crash», μόνο που εδώ αντί για τον ρατσισμό το θέμα είναι η παράνομη μετανάστευση και το πώς οι μετανάστες προσπαθούν να ζήσουν στις γειτονιές του Λος Αντζελες, με τους αστυνομικούς από την άλλη πλευρά να κάνουν ό, τι μπορούν για να τους εντοπίσουν, ακόμη κι όταν τους συμπαθούν. Παίζουν ακόμη ο Ρέι Λιότα, η Ασλεϊ Τζαντ και η Αλίς Μπράγκα. Οι «Παράνομες πράξεις» δεν κατάφεραν να κάνουν εντύπωση στην αμερικανική αγορά. Επειτα από μια σύντομη πορεία σε περιορισμένο κύκλωμα αιθουσών, κατευθύνθηκαν στο DVD.

Οι άλλες ταινίες

• Το «Μην ξεχνάς» είναι η τελευταία ταινία του Εκτορ Μπαμπένκο, ενός σκηνοθέτη που εδώ και πολλά χρόνια έχει να γυρίσει καλή ταινία... Είναι η ιστορία ενός ζευγαριού, που αποφασίζει να χωρίσει έπειτα από 12 χρόνια σχέσης. Αλλά τα πράγματα είναι διαφορετικά για το πρώην αντρόγυνο. Για τον άντρα (τον οποίο υποδύεται ο Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ) τα πράγματα είναι ευκολότερα. Εχει αποφασίσει να προχωρήσει και να κάνει αλλαγές. Ομως, εκείνη παραμένει κολλημένη στο παρελθόν, τον καταδιώκει, όπως και τις γυναίκες που μπαίνουν στη ζωή του. Το «Κάτω απ’ το μακιγιάζ σου» του Βαγγέλη Σεϊτανίδη είναι η ιστορία μιας νεαρής υπαλλήλου σε κατάστημα καλλυντικών, που θέλει να κάνει παιδί. Αντί γι’ αυτό όμως, ένα τυχαίο περιστατικό τη φέρνει αντιμέτωπη με ένα τραγικό γεγονός. Ενα κοριτσάκι πέφτει στις ρόδες του αυτοκινήτου της και πεθαίνει. Με την Αριελ Κωνσταντινίδη και τη Βάνα Πεφάνη.

• Η «Επανάσταση των γαρυφάλλων», σκηνοθετικό ντεμπούτο της ηθοποιού Μαρία ντε Μεντέιρος, αναφέρεται στην ανατροπή της δικτατορίας της Πορτογαλίας το 1974, μιας επανάστασης που ξεκίνησε από τη μετάδοση ενός τραγουδιού στο ραδιόφωνο. Προβάλλεται, τέλος, και το «Crank 2: High Voltage», περιπέτεια με πρωταγωνιστή τον βασιλιά των σύγχρονων b–movies, Τζέισον Στάθαμ. Η ταινία είναι μια αστυνομική περιπέτεια, που διαδραματίζεται στον κόσμο της κινεζικής μαφίας.