Κάποτε στις Κάνες

Ιστορίες γύρω από τις κλασικές ταινίες που θα προβληθούν με νέες κόπιες

• Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Επτά, Κυριακή 16 Μαΐου 2010

Μπορεί φέτος στις Κάνες οι προβολείς να έχουν πέσει πάνω σε διάσημους δημιουργούς, όπως οι Γούντι Αλεν, Στίβεν Φρίαρς, Ολιβερ Στόουν, Ζαν Λικ Γκοντάρ, Αμπάς Κιαροστάμι, αλλά το φεστιβάλ δεν γυρνάει την πλάτη στα αριστουργήματα που το ίδιο ανέδειξε.

«ΓΑΤΟΠΑΡΔΟΣ» ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΝΟ ΒΙΣΚΟΝΤΙ

Στο πρόγραμμα «Cannes Classics» προβάλλει κλασικές ταινίες σε νέες κόπιες. Κλασικές, βέβαια, θεωρούνται σήμερα. Στην εποχή τους θεωρήθηκαν πρωτοποριακές, κάποιες μάλιστα συζητήθηκαν για διαφορετικούς λόγους:

* Το «Ταμπούρλο» του Φόλκερ Σλέντορφ, που συνυπέγραψε το σενάριο με τον Γκίντερ Γκρας, έπεσε το 1979 θύμα... του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Μοιράστηκαν το Χρυσό Φοίνικα εξαιτίας του ντόρου που είχε δημιουργήσει η πολυαναμενόμενη «Αποκάλυψη τώρα», αλλά και ενός σκανδάλου που αποκαλύφθηκε χρόνια αργότερα: Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής ήταν η Φρανσουάζ Σαγκάν. Δεν θεωρούσε τόσο σημαντική την ταινία του Κόπολα, σε αντίθεση με αυτήν του Σλέντορφ. Αργότερα μάλιστα η γαλλίδα συγγραφέας θα ομολογούσε ότι το «Ταμπούρλο» είχε αρχικά την εύνοια και ολόκληρης της κριτικής επιτροπής. Ο τότε πρόεδρος όμως του φεστιβάλ, ο Ρομπέρ Φαβρ Λε Μπρε, της ζήτησε να μην αγνοήσει το κλίμα που συνηγορούσε υπέρ του Κόπολα. Διθυραμβικές κριτικές, συγκινημένο κοινό αλλά και η κάλυψη για πρώτη φορά του φεστιβάλ από τρία αμερικανικά τηλεοπτικά δίκτυα έδιναν τη γραμμή. Στην τελευταία συνεδρίαση της κριτικής επιτροπής, η Σαγκάν ανακάλυψε με απογοήτευση πως ήταν η μόνη που διαφωνούσε. Ετσι οι δύο ταινίες μοιράστηκαν τον Χρυσό Φοίνικα. Το «Ταμπούρλο», πάντως, πήρε το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

* Ο Λουί Μπουνιουέλ συμμετείχε στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα οκτώ φορές, μία από αυτές με την «Τριστάνα» (1970), που προβάλλεται τώρα με εισηγητή τον Πέδρο Αλμοδόβαρ. Ομως, καμία ταινία του δεν προκάλεσε όσο η «Βιριδιάνα» -ο Φράνκο ζήτησε την απαγόρευσή της- που του χάρισε το 1961 τον Χρυσό Φοίνικα. Το φεστιβάλ συνέβαλε στο να διατηρηθεί η δημοτικότητα στην Ευρώπη όσο ζούσε αυτοεξόριστος στο Μεξικό.

* Χάρη στον «Γατόπαρδο», ο Λουκίνο Βισκόντι έφυγε από τις Κάνες το 1963 με τον Χρυσό Φοίνικα. Μπορεί όταν έφτασε στις Κάνες ο Μπαρτ Λάνκαστερ να επισκίασε ακόμα και το νεαρό συμπρωταγωνιστή του, Αλέν Ντελόν, αλλά ο αμερικανός ηθοποιός δεν ήταν η πρώτη επιλογή του Βισκόντι. Τον ρόλο του ιταλού πρίγκιπα Σαλίνα ήταν να παίξει ο Λόρενς Ολίβιε. «Στην αρχή δίστασα», παραδέχτηκε αργότερα ο Λάνκαστερ. «Ελεγα στον εαυτό μου: "Τι θα πας να κάνεις εσύ, ένα παιδί της Νέας Υόρκης, στη Σικελία παρέα με τους μαρκήσιους;»" Και, μετά, όταν συνάντησα τον Βισκόντι, ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας. Δεν κάθισε να μου εξηγήσει τον ρόλο. Μου είπε: "Πηγαίνετε στη Σικελία και ο Γατόπαρδος θα έρθει σε σας"».

Αμείφθηκε με Οσκαρ

* «Η μάχη των σιδηροδρόμων» του Ρενέ Κλεμάν που πήρε το βραβείο της κριτικής επιτροπής το 1946, ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ γύρω από τον αγώνα των σιδηροδρομικών ενάντια στους ναζί, ήταν το πρώτο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στις Κάνες. Και μάλιστα την εναρκτήρια χρονιά του φεστιβάλ, που επρόκειτο να ξεκινήσει επτά χρόνια νωρίτερα, αν δεν είχε ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.

* Ο Γουίλιαμ Χαρτ δεν πληρώθηκε ποτέ για τα γυρίσματα της ταινίας «Το φιλί της αράχνης» (1985) του Εκτορ Μπαμπένκο - παρά μόνο με το αεροπορικό εισιτήριο και τη διαμονή σε ξενοδοχείο της Βραζιλίας όπου έγιναν τα γυρίσματα. Ομως, το Φεστιβάλ των Κανών τού χάρισε το βραβείο ερμηνείας, που τον οδήγησε έπειτα στο Οσκαρ πρώτου ανδρικού ρόλου. Φέτος συμπρωταγωνιστεί στον «Ρομπέν των δασών» του Ρίντλεϊ Σκοτ.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και άλλες κλασικές ταινίες σκηνοθετών όπως οι Αλφρεντ Χίτσκοκ, Τζον Χιούστον, Ζαν Ρενουάρ.*