Παράπλευρες απώλειες

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ

Μια γυναίκα παγιδευμένη σ’ ένα τέλειο γάμο, στο δράμα του Σαμ Μέντες
Ο δρόμος της επανάστασης ***

Του Δημητρη Μπουρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15/01/2009

Σκηνοθεσία: Σαμ Μέντες. Ερμηνεία: Κέιτ Γουίνσλετ, Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Κάθι Μπέιτς, Μάικλ Σάνον.

Ο «Δρόμος της επανάστασης» είναι το όνομα ενός δρόμου που διασχίζει ένα μεσοαστικό προάστιο του Κονέντικατ στα χρόνια του ’50, σαν χαρακιά στο σκηνικό του αμερικανικού ονείρου. Στην ταινία του Σαμ Μέντες τα φαινόμενα απατούν. (Το ίδιο μάλλον συμβαίνει και στο ομότιτλο βιβλίο του Ρίτσαρντ Γέιτς στο οποίο βασίζεται το σενάριό της). Η καθημερινή ζωή στο μονόδρομο της «Επανάστασης» οδηγεί στην τρέλα και στον θάνατο. Δέκα χρόνια μετά το «Αmerican Beauty» ο Μέντες περιγράφει το αμερικανικό όνειρο σαν έναν εφιάλτη, σκηνοθετώντας μια παραλλαγή στο ίδιο θέμα. Οι ήρωες του, η Εϊπριλ και ο Φρανκ, γνωρίζονται τυχαία σε ένα πάρτι στο κέντρο της πόλης. Η Εϊπριλ, που φαίνεται σίγουρη γι’ αυτό που θέλει στη ζωή, σπουδάζει ηθοποιός. Ο Φρανκ, που είναι γοητευτικός και ολίγον νάρκισσος, δηλώνει εργάτης στο λιμάνι και έτοιμος να ξεκινήσει κάτι συναρπαστικό, όμως δεν ξέρει τι είναι αυτό που θα μπορούσε αληθινά να τον συναρπάσει.

Λίγα χρόνια μετά τους ξαναβλέπουμε παντρεμένους. Η Εϊπριλ είναι τώρα μια αποτυχημένη ηθοποιός και ο Φρανκ ένας καλοπληρωμένος υπάλληλος γραφείου στο τμήμα των πωλήσεων. Εχουν παιδιά κι έναν ευτυχισμένο, φαινομενικά, γάμο. Στην πραγματικότητα ζουν μια άδεια ζωή σε ένα ονειρεμένο σπίτι στα προάστια. Κυρίως η αυθόρμητη Εϊπριλ, που παγιδεύτηκε στη φάκα του τέλειου γάμου: σε ένα παραμυθένιο σπίτι.

Ο Βρετανός Μέντες κινείται σε ομόκεντρους δραματουργικούς κύκλους, σαν να σκηνοθετεί θεατρικά μονόπρακτα γύρω από έναν γάμο σε κρίση, περιγράφοντας μια δίνη που καταπίνει όνειρα και ανθρώπους.

Στο κέντρο της βρίσκεται η Εϊπριλ, το θύμα μιας διαρκούς σύγκρουσης, αλλά και ενός έρωτα που έγινε σχέση εξουσίας. Ανεβαίνοντας προς την επιφάνεια της δίνης, το κοινωνικό δράμα αγγίζει τα όρια του θρίλερ. Εδώ συναντάμε την υποκρισία, την εθελοτυφλία, τον συμβιβασμό ως επικίνδυνη νεύρωση (οι γείτονες της Εϊπριλ και του Φρανκ) και την «τρέλα» (ένας νεαρός αντικομφορμιστής μαθηματικός που μπαινοβγαίνει σε κλινικές). Παραέξω, στον πιο μεγάλο από τους δραματουργικούς κύκλους του «Δρόμου της επανάστασης», δεσπόζουν η εγωιστική πλευρά του Φρανκ και ο πειρασμός, άλλοτε στο πρόσωπο μιας ερωμένης κι άλλοτε ως η ευκαιρία για μια μόνιμη θέση στον παράδεισο του αμερικανικού ονείρου. Ο πειρασμός της επαγγελματικής επιτυχίας για τον Φρανκ έχει ως παράπλευρη απώλεια την ιδεαλίστρια Εϊπριλ και το όνειρό της για μια νέα αρχή της ζωής τους στο Παρίσι. Αυτός ο κύκλος είναι και ο κύκλος του μαρτυρίου για τον ταλαντούχο εμποράκο.

To «Αmerican Beauty» ήταν στιγμιότυπα από τη ζωή στα προάστια με άξονα τον εφιάλτη ενός άντρα που περνούσε κρίση μέσης ηλικίας. Ο «Δρόμος της επαναστάσης» είναι η ζωή σε κενό αέρος, σε ένα κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον όπου αναπτύχθηκε το μεταπολεμικό καταναλωτικό όνειρο. Η εποχή που παρουσιάζει η ταινία (και το βιβλίο) είναι αυτή που γέννησε τους μπίτνικς και τον μύθο της φυγής μακριά από καθετί στατικό και προστατευμένο... Ο Μέντες σκηνοθετεί με σιγουριά, αλλά δίχως ιδίαιτερη έμπνευση κινηματογραφώντας τις εξαιρετικές ερμηνείες της συζύγου του Κέιτ Γουίνσλετ και του πάντα ξεχωριστού Λεονάρντο Ντι Κάπριο.

• Οι άλλες ταινίες

«Ολα θα πάνε καλά» (*). Ο Γιάννης Ξανθόπουλος του επιτυχημένου εμπορικά «5 λεπτά ακόμα» επιστρέφει με μια δραματική κομεντί. Το φάντασμα(;) μιας ηλικιωμένης γυναίκας γίνεται φύλακας άγγελος μιας παρέας φτωχοδιάβολων έπειτα από μια αποτυχημένη απόπειρα απαγωγής ενός διεφθαρμένου μεγαλοδικηγόρου. Παίζουν: Εφη Παπαθεοδώρου, Φαίη Ξυλά, Αλκης Σακελλαρίου, Ορφέας Αυγουστίδης, Δημήτρης Πιατάς.

«Η μουσική των προσώπων» (** 1/2). Ενα μωσαϊκό της καθημερινής ζωής μέσα από σκόρπιες φράσεις και εικόνες ανθρώπων σε γκρο πλαν.

«Babylon A. D» (*) Μελλοντολογικό χάος από τον Ματιέ Κασοβίτς («Μίσος») που κάνει καριέρα στο Χόλιγουντ. Ενας μισθοφόρος προστατεύει μια νεαρή κοπέλα, εκλεκτή μιας θρησκευτικής αίρεσης. Από ένα μυθιστόρημα του Μορίς Νταντέκ. Με τον Βιν Ντίζελ. Προβάλλονται επίσης δυο ντοκιμαντέρ. Το «Cafe de los Maestros» (**) του Μιγκέλ Κοάν γύρω από τους θρύλου του αργεντίνικου τανγκό και το «Χατζιδάκις είδωλο στον καθρέφτη» του Δημήτρη Βερνίκου.