Χορεύοντας με τον Ψαλιδοχέρη επί σκηνής

Το κινηματογραφικό αριστούργημα μεταφέρεται ως μια παράσταση με χορό και παρουσιάζεται στο θέατρο Badminton

Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η Καθημερινή, 18/01/2009

Εχουν περάσει 18 χρόνια από τότε που βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες ο «Ψαλιδοχέρης» του Τιμ Μπάρτον, ένα ασυνήθιστο παραμύθι με γοτθικούς τόνους, που σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, προβάλλεται κάθε χρόνο στην τηλεόραση, διασκεδάζει και συγκινεί. Ηταν μία από τις πρώτες ταινίες με τις οποίες έγινε σταρ ο Τζόνι Ντεπ και η πρώτη της μακράς συνεργασίας του με τον Μπάρτον, που μετράει μέχρι σήμερα έξι ταινίες.

Σε λίγες ημέρες, από τις 27 Ιανουαρίου και μέχρι τις 8 Φεβρουαρίου, η χορευτική εκδοχή του «Ψαλιδοχέρη» θα παρουσιάζεται στο θέατρο Badminton, σε μια παράσταση με την υπογραφή του Μάθιου Μπορν. Πριν από λίγες εβδομάδες, ταξιδέψαμε στο Λονδίνο, όπου η παράσταση ανέβηκε και πάλι στο θέατρο Saddler’s Wells για την εορταστική περίοδο, προκειμένου να δούμε τη βερσιόν που δημιούργησε ο Μπορν. Ο «Εντουαρντ ο Ψαλιδοχέρης», όπως θα παρουσιαστεί στην Αθήνα, είναι μια περισσότερο «καθαρή» ανάγνωση της ιστορίας του αταίριαστου Εντουαρντ, που γίνεται αξιοπερίεργο σε ένα προάστιο, όταν μια οικογένεια τον υιοθετεί. Ομως, είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό ένα αγόρι με ψαλίδια αντί για χέρια και ο Εντουαρντ θα αναγκαστεί να απομακρυνθεί τόσο από την κοινότητα όσο και από την Κιμ, το κορίτσι που αγάπησε.

Ο Μπορν μετέφερε την ιστορία σε ένα κλίμα λιγότερο γοτθικό και περισσότερο με την ατμόσφαιρα της tecnicolor χαράς της Αμερικής της δεκαετίας του ’60, προσθέτοντας σεναριακά στοιχεία και αφαιρώντας τα περισσότερο τραγικά. Ο δικός του «Εντουαρντ ο Ψαλιδοχέρης» είναι περισσότερο μια παράσταση οικογενειακής ψυχαγωγίας, αν και οι φίλοι της γοτθικής ατμόσφαιρας της ταινίας του Μπάρτον θα αναγνωρίσουν στοιχεία της κινηματογραφικής εκδοχής και ενθέσεις πολύ ταιριαστές, όπως μια σκηνή χορού του Εντουαρντ με τους θάμνους - δημιουργίες του.

Νέα εκδοχή

Η παράσταση παρουσιάζεται σε διπλή διανομή. Στο Λονδίνο συναντήσαμε τους βασικούς πρωταγωνιστές της. Ο Ντόμινικ Νορθ, ένας από τους δύο «Εντουαρντ», κάθε βράδυ χρειάζεται να προετοιμάζεται επί μιάμιση ώρα για να φορέσει το στενό κοστούμι και τα βαριά ψαλίδια στα χέρια του. Επίσης, κάνει ειδική φυσικοθεραπεία για να αντέξει ο σκελετός του και τα χέρια του το επιπλέον βάρος. Οπως λέει, «χρειάστηκε λίγο καιρό για να συνηθίσω τα προσθετικά ψαλίδια. Ηταν πολύ άβολα στην αρχή και οι κινήσεις μου ήταν άτσαλες, αλλά, τώρα πια, είναι σχετικά ασφαλές... Η ιστορία όμως είναι συγκλονιστική. Υπάρχει στον “Ψαλιδοχέρη” μια αίσθηση ευαισθησίας που μπορεί να ταυτιστεί με οτιδήποτε διαφορετικό, την εφηβεία, τον ρατσισμό, τη σεξουαλικότητα».

Ο Βρετανός σκηνοθέτης και χορογράφος Μάθιου Μπορν, που εκτοξεύθηκε στην κορυφή της δημοσιότητας έπειτα από την επιτυχία του «Swan Lake» και σήμερα είναι από τους πιο περιζήτητους χορογράφους στο Γουέστ Εντ και στο Μπρόντγουεϊ, για χρόνια προσπαθούσε να πάρει τα δικαιώματα του «Ψαλιδοχέρη», ώστε να τον μεταφέρει στη θεατρική σκηνή ως μια παράσταση με χορό. Ο Μπάρτον είχε επιφυλάξεις για το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει η ιστορία στη σκηνή, αλλά τελικά ο Μπορν τον έπεισε και συνεργάστηκε με τη συν-σεναριογράφο του Μπάρτον και παραγωγό του κινηματογραφικού «Ψαλιδοχέρη» Κάρολαϊν Τόμπσον.

Ο Μπορν και η Τόμπσον δούλεψαν μαζί τη νέα σεναριακή εκδοχή του θεατρικού «Ψαλιδοχέρη», στον οποίο, εκτός από τα τρυφερά μουσικά θέματα του Ντάνι Ελφμαν, προστέθηκε νέα μουσική που έγραψε ο Τέρι Ντέιβις. Η παράσταση ανέβηκε τελικά για πρώτη φορά στο Λονδίνο το 2005, με την έγκριση του Τιμ Μπάρτον κι έμεινε εκεί για 11 εβδομάδες. Από τότε έχει περιοδεύσει σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, στην Αμερική, στην Αυστραλία, επέστρεψε στο Λονδίνο και τώρα έρχεται στην Αθήνα.

Οπως σημειώνει ο Μάθιου Μπορν, «ο “Ψαλιδοχέρης” του Τιμ Μπάρτον είναι ένα αυθεντικό γοτθικό παραμύθι, ικανό να ενθουσιάσει και να συγκινήσει μικρούς και μεγάλους σε όλες τις γωνίες της Γης μόνο με τη μουσική του Ελφμαν και τις κινήσεις των χαρακτήρων. Οταν είδα πρώτη φορά την ταινία, δύο στοιχεία μού κέντρισαν αμέσως το ενδιαφέρον. πρώτον, οι ιδιαίτερα ρομαντικές μουσικές συνθέσεις του Ντάνι Ελφμαν, που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά και της δικής μας παραγωγής. Δεύτερον, ο ίδιος ο κεντρικός χαρακτήρας, ο Ψαλιδοχέρης και η αξέχαστη ερμηνεία του Τζόνι Ντεπ. Ο Εντουαρντ είναι ο “περιθωριακός” ήρωας που εκφράζεται καλύτερα με τις κινήσεις, παρά με τις λέξεις και επηρεάζει τους γύρω του με την παρουσία του και την έντονη ευαισθησία του».

Πηγές έμπνευσης

Οι χαρακτήρες και το σκηνικό της ταινίας ήταν και αυτά πηγές έμπνευσης, όπως σημειώνει ο Μπορν, τόσο για τον ίδιο όσο και για τον σκηνογράφο Λεζ Μπράδερστον. «Υπάρχει ένα γοτθικό αρχοντικό», λέει ο Μπορν, «ένα νεκροταφείο, οι χιονοθύελλες, η πολύχρωμη γειτονιά του Hope Springs και φυσικά, τα γλυπτά του Εντουαρντ φτιαγμένα από πάγο. Δεν μπορώ να παραλείψω τα ευφάνταστα κοστούμια και τα πλούσια εφέ, από τα χέρια - ψαλίδια του Εντουαρντ μέχρι τα ανορθόδοξα χτενίσματα των γυναικών».

Ομως, μια διάσημη, επιτυχημένη και αγαπημένη ταινία δεν σημαίνει ότι μπορεί να μεταφερθεί εύκολα στη σκηνή με την ίδια επιτυχία. «Η μεταφορά ενός κινηματογραφικού αριστουργήματος στη σκηνή», σημειώνει ο Βρετανός σκηνοθέτης, «ήταν μια μεγάλη πρόκληση και η ιστορία που αφηγούμαστε στην παράσταση αυτή είναι γεμάτη εκπλήξεις ακόμη και γι’ αυτούς που ξέρουν την ταινία απέξω κι ανακατωτά. Από την πρεμιέρα του “Ψαλιδοχέρη” στη Μεγάλη Βρετανία έως τώρα, η παράσταση έχει αποθεωθεί από το κοινό και χαίρομαι ιδιαίτερα που προσελκύει και νεαρές ηλικίες. Πιστεύω ότι ο Εντουαρντ θυμίζει σε όλους μας προσωπικές μας στιγμές όταν νιώθαμε “διαφορετικοί” και παρ’ όλο που η παράσταση βασίζεται κατά κύριο λόγο στο θέαμα και χαρίζει μεγάλες δόσεις συγκίνησης, ταυτόχρονα φροντίζει να μεταδίδει μηνύματα, όπως είναι ο σεβασμός προς τους συνανθρώπους μας και η αποδοχή τους ανεξάρτητα από τα κοινωνικά πρότυπα και το εξωτερικό τους παρουσιαστικό».