- ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009
Εννιά οι νέες ταινίες της βδομάδας αυτής, με τις περισσότερες πολύ καλές. Επικεφαλής η «Γλυκιά έξαψη» του Πολωνού Βάιντα, που την ακολουθούν η δηκτική σάτιρα «Πόλεμος εκτός προγράμματος» του Αρμάντο Ιανούτσι, το αινιγματικό θρίλερ «Στα όρια του ελέγχου» του Τζιμ Τζάρμους και τα ντοκιμαντέρ «Καπιταλισμός: Ιστορία ενός έρωτα» του Μάικλ Μουρ και «Μαραντόνα» του Εμίρ Κουστουρίτσα.
Ενώ ακολουθούν οι ταινίες «Brothers» του Τζιμ Σέρινταν, «Μια κάποια εκπαίδευση» του Λόουν Σέρφιγκ και η ελληνική «Η κληρονόμος» του Παναγιώτη Φαφούτη. Στο πρόγραμμα και η επανέκδοση της κλασικής, βραβευμένης ταινίας, «Η μάχη του Αλγερίου» του Τζίλο Ποντεκόρβο (Χρυσό Λιοντάρι στο φεστιβάλ Βενετίας 1966), που αναπλάθει, με τρόπο σχεδόν ντοκιμαντερίστικο, τους αγώνες των Αλγερινών στη δεκαετία βασικά του '50, που οδήγησαν, το 1962 στην ανεξαρτησία της Αλγερίας.
Γλυκιά έξαψη
Tatarak/Sweet Rush.
«Γλυκιά έξαψη» του Αντρζέι Βάιντα με τους Κριστίνα Γιάντα και Πάβελ Σάζντα
Πολωνία, 2009, Σκηνοθεσία: Αντρζέι Βάιντα, με τους Κριστίνα Γιάντα, Πάβελ Σάζντα, Γιαν Εγκλερτ. 85'
****
Με τη σχέση τέχνης-ζωής αλλά και την τραγωδία της απώλειας καταπιάνεται ο Αντρζέι Βάιντα στη θαυμάσια αυτή ταινία του γύρω από έναν τραγικό έρωτα, με φόντο τη μεταπολεμική Πολωνία.
Αφιερωμένη στη μνήμη του Εντουάρντ Κλοσίνσκι, διευθυντή φωτογραφίας σε αρκετές ταινίες του, είναι η νέα ταινία του Αντρζέι Βάιντα «Γλυκιά έξαψη», βασισμένη στο διήγημα του συγγραφέα Γιαροσλάβ Ιβάσκεβιτς στην οποία πρωταγωνιστεί η διάσημη ηθοποιός και χήρα του Κλοσίνσκι, Κριστίνα Γιάντα - άλλη τακτική συνεργάτιδα του Πολωνού σκηνοθέτη. Πρόκειται για μια ταινία πάνω στην τέχνη και τη ζωή αλλά και τη θλίψη και την απώλεια, που παραπέμπει στην παλιότερη ταινία του Βάιντα, «Ολα για πούλημα» (1969), γύρω από το θάνατο του πρωταγωνιστή του, Ζμπίγκνιεφ Σιμπούλσκι.
Πρωταγωνίστρια μια άρρωστη, μεσήλικη γυναίκα, σε μια μικρή πόλη της Πολωνίας, αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, που γοητεύεται από έναν κατά πολύ νεότερό της άντρα, ο οποίος όμως θα πνιγεί στα νερά ενός ποταμού. Η ταινία θα μπορούσε να τελειώνει εδώ. Ομως ο Βάιντα προχώρησε πιο πέρα, για να αναμείξει τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα. Η αφορμή δόθηκε όταν, λίγο πριν από τα γυρίσματα της ταινίας, η Κριστίνα Γιάντα έχασε, από καρκίνο, τον άντρα της Κλοσίνσκι, και θέλησε -ίσως ως λύτρωση- να αφηγηθεί τους τελευταίους μήνες της ζωής του σ' ένα αποκαλυπτικό, σπαραχτικό μονόλογο on camera, σ' ένα δωμάτιο που εικαστικά παραπέμπει στον Αμερικανό ζωγράφο Εντουάρντ Χόπερ. Με αποτέλεσμα, ηθοποιός και ηρωίδα να γίνονται ένα: Η γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με την οδυνηρή εμπειρία της απώλειας.
Παρά τα 83 του χρόνια, ο Βάιντα, δημιουργός αξέχαστων ταινιών όπως οι «Ηρωες της Βαρσοβίας», «Τοπίο μετά τη μάχη», «Ο άνθρωπος από μάρμαρο», κ.ά., έφτιαξε μιαν από τις πιο νεανικές, συναρπαστικές ταινίες του, που δείχνει πως, παρά το πέρασμα της ηλικίας, οι μεγάλοι δημιουργοί εξακολουθούν να φτιάχνουν ταινίες με φαντασία και πρωτοτυπία. Μέσα τόσο από την προσωπική ιστορία της πρωταγωνίστριάς του όσο και από το ρόλο που αυτή ερμηνεύει στο διήγημα του Ιβάσκεβιτς, ο σκηνοθέτης κατορθώνει να φτιάξει, με ποιητική διάθεση, έναν ύμνο στον έρωτα αλλά και στην ομορφιά τής (έστω και σύντομης) ζωής μας.
Πόλεμος εκτός προγράμματος
In the Loop.
Βρετανία, 2009, Σκηνοθεσία: Αρμάντο Ιανούτσι, σενάριο: Τζέσι Αρμστρονγκ, Σάιμον Μπλάκγουελ, Αρμάντο Ιανούτσι, Τόνι Ρος, με τους Πίτερ Καπάλντι, Τζέιμς Γκαντολφίνι, Τομ Χόλαντερ, Ντέιβιντ Ρας, Τζίνα ΜακΚι. 102'
***½
Απολαυστική πολιτική σάτιρα γύρω από έναν Βρετανό υπουργό που προσπαθεί να εναντιωθεί στα σχέδια της κυβέρνησής του αλλά και της αμερικανικής, να κηρύξουν πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Υπουργοί, πρωθυπουργικοί σύμβουλοι, στρατιωτικοί, υπεύθυνοι Τύπου και τα τσιράκια τους, που κατευθύνουν τους υπουργούς όπως οι παίκτες του σκακιού τα πιόνια, είναι οι πρωταγωνιστές της απολαυστικής αυτής, γεμάτης βρισιές και αθυροστομίες, σατιρικής κωμωδίας, εμπνευσμένης από την τηλεοπτική σειρά του BBC που σκηνοθέτησε για τη μεγάλη οθόνη ο συγγραφέας και σκηνοθέτης της σειράς, Αρμάντο Ιανούτσι. Στο επίκεντρο ο Μάλκομ Τάκερ (Πίτερ Καπάλντι), διευθυντής επικοινωνίας του πρωθυπουργού, που βρίζει τους πάντες, ιδιαίτερα τον μετριοπαθή υπουργό Διεθνούς Ανάπτυξης Σάιμον Φόστερ (Τομ Χόλαντερ), όταν ο τελευταίος κάνει γκάφα σχολιάζοντας στο ραδιόφωνο πως ένας πόλεμος στη Μέση Ανατολή είναι «απρόβλεπτος».
Στο στόχαστρο της κωμωδίας βρίσκεται η απόφαση της Βρετανίας να ακολουθήσει την Αμερική στην εισήγησή της στον ΟΗΕ για την παράνομή τους εισβολή στο Ιράκ. Ο Ιανούτσι ακολουθεί τα πρόσωπά του από την Ντάουνινγκ Στριτ στους διαδρόμους της Ουάσιγκτον και τα Ηνωμένα Εθνη, με την κάμερα στο χέρι, συνδυάζοντας το στιλ του «σινεμά-βεριτέ» με την τρελή κωμωδία των Μόντι Πάιθον για να φτιάξει τη βιτριολική του σάτιρα. Μια δηκτική, χωρίς όρια, διανθισμένη με διάφορα φαρσικά επεισόδια, σάτιρα που αγγίζει τα όρια του τρόμου, με τους διάφορους χαρακτήρες εμπνευσμένους από την τότε πραγματικότητα: τον Τάκερ από τον Αλαστερ Κάμπελ, διευθυντή επικοινωνιών και στρατηγικής του Τόνι Μπλερ, τον φιλειρηνικό στρατηγό Μίλερ του Τζέιμς Γκοντολφίνι από τον Κόλιν Πάουελ και το «γεράκι» υφυπουργό Εξωτερικών Λίντον από τον Ντόναλντ Ράμσφελντ.
Στα όρια του ελέγχου
The Limits of Control.
ΗΠΑ/Ιαπωνία, 2009. Σκηνοθεσία: Τζιμ Τζάρμους, με τους Ισαάκ Ντε Μπανκολέ, Παζ ντε λα Χουέρτα, Τίλντα Σουίντον, Τζον Χερτ, Μπιλ Μάρεϊ, Γκάελ Γκαρσία Μπερνάλ. 116'
***½
Η πορεία ενός επαγγελματία δολοφόνου, σε μια από τις πιο όμορφες και αινιγματικές ταινίες του Τζάρμους.
Από τις πιο αινιγματικές ταινίες του Τζιμ Τζάρμους, η πιο πρόσφατη και μία από τις καλύτερες των τελευταίων χρόνων ταινία του, «Στα όρια του ελέγχου», έχει για πρωταγωνιστή ένα μυστηριώδη, σιωπηλό εκτελεστή (Ισαάκ Ντε Μπανκολέ) που αναλαμβάνει να ταξιδέψει στη Μαδρίτη για να σκοτώσει έναν Αμερικανό επιχειρηματία. Εκείνο που ενδιαφέρει τον Τζάρμους («Ο νεκρός», «Πέρα από τον παράδεισο») δεν είναι τόσο η εκτέλεση όσο το ταξίδι του ήρωά του.
Ταξίδι όπου συναντά διάφορα εκκεντρικά πρόσωπα (γνωστοί ηθοποιοί, τακτικοί συνεργάτες του σκηνοθέτη, σε ρόλους γκεστ σταρ), με τους οποίους ανταλλάσσει σπιρτόκουτα στα οποία είναι κρυμμένα χαρτάκια με κωδικούς για να τον οδηγήσουν στην αναζήτησή του και τα οποία, μόλις τα διαβάζει, τα καταπίνει.
Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία -μυστηριώδη και δύσκολη αλλά ιδιαίτερα μαγευτική- όπου ο ήρωας εμφανίζεται από το πουθενά στο καλά προστατευμένο οχυρό του Μπιλ Μάρεϊ κι όταν ο τελευταίος τον ρωτάει πώς μπήκε, ο Μπανκολέ απαντά: «Χρησιμοποίησα τη φαντασία μου». Αυτήν ακριβώς τη φαντασία, όπου τα πάντα -τα πιο απίθανα, μαζί και πιο ποιητικά- μπορούν να συμβούν, χρειάζεται να χρησιμοποιεί σε κάθε σκηνή ο θεατής. Η ταινία είναι ένα είδος διανοητικού παιχνιδιού, γεμάτο σκηνές αινιγματικές, ποιητικές, με ηθελημένες σιωπές που δημιουργούν μια δική τους αγωνία, γεμάτες πλάνα όμορφα, όπως εκείνα με τις πόλεις και τα τοπία της Ισπανίας (φωτογραφημένα από τον έξοχο κάμεραμαν Κρίστοφερ Ντόιλ), συχνά σουρεαλιστικά, όπως ακριβώς ένας από τους πίνακες μοντέρνας ζωγραφικής που παρακολουθεί ο ήρωας στις ενδιάμεσες, τακτικές επισκέψεις του στην Πινακοθήκη της Μαδρίτης.
Καπιταλισμός: Ιστορία ενός έρωτα
Capitalism: Α Love Story.
ΗΠΑ, 2009. Σκηνοθεσία -σενάριο: Μάικλ Μουρ. 126'
***
Ντοκιμαντέρ - γροθιά στο στομάχι για τη Γουόλ Στριτ, την ελεύθερη οικονομία και γενικά τον αμερικανικό καπιταλισμό από τον Μάικλ Μουρ.
Επίθεση ενάντια στη Γουόλ Στριτ, που με τη δύναμη που έχει αποκτήσει επιβάλλει τη θέλησή της στις διάφορες, συντηρητικές βασικά, κυβερνήσεις, από την εποχή της διακυβέρνησης του Ρέιγκαν ώς την αποκορύφωσή της, στη διάρκεια της οκταετίας του Μπους, κάνει με το νέο του αυτό ντοκιμαντέρ ο Μάικλ Μουρ («Φαρενάιτ 9/11», «Sicko»).
Με επισκέψεις σε διάφορες Πολιτείες, με συνεντεύξεις με απλούς ανθρώπους, με «επιθέσεις» ενάντια στις τράπεζες, στην General Motors και άλλες μεγάλες εταιρείες, που ενώ τα κέρδη τους ανεβαίνουν εξακολουθούν κάθε χρόνο να απολύουν χιλιάδες υπαλλήλους και να κατάσχουν τα σπίτια αγροτών, ο Μουρ καταγράφει τη σημερινή οιοκονομική κρίση, που οι ρίζες της πάνε πιο μακριά και πιο βαθιά. Για να καταλήξει σ' ένα απολαυστικό φινάλε, με τον ίδιο να περιτυλίγει το τεράστιο κτίριο της τράπεζας της Αμερικής (Bank of America) με μια κολλητική ταινία που, όπως και στις αστυνομικές υποθέσεις, γράφει «μην πλησιάζετε - τόπος του εγκλήματος» και, ως σύγχρονος μαρξιστής, να φωνάζει, στα κλεισμένα στο κτίριο στελέχη της τράπεζας: «Ηρθα να κάνω μια σύλληψη από μέρους των πολιτών».
Μαραντόνα
Maradona by Kusturica.
Ο θρυλικός Ντιέγκο Μαραντόνα, που θα τον βρούμε μπροστά μας ως τεχνικό της Εθνικής Αργεντινής, τον Ιούνιο στη Ν. Αφρική, στην ταινία του Εμίρ Κουστουρίτσα
Ισπανία/Γαλλία, 2009. Σκηνοθεσία -σενάριο: Εμίρ Κουστουρίτσα. 90'
***
Πορτρέτο του διάσημου Αργεντινού ποδοσφαιριστή Ντιέγκο Μαραντόνα, δοσμένο με χιούμορ, ειλικρίνεια και αληθινή αγάπη από τον βραβευμένο, δύο φορές με το Χρυσό Φοίνικα, σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα.
Δοσμένο με έξαρση και ξεχωριστή ομορφιά ντοκιμαντέρ, με τον Σέρβο σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα να μας δίνει το πιο ολοκληρωμένο, ανθρώπινο, γεμάτο χιούμορ, διανθισμένο με σκηνές από επίκαιρα και χιουμοριστικά κινούμενα σχέδια, πορτρέτο του διάσημου ποδοσφαιριστή, που για τους συμπατριώτες του αλλά και για εκατομμύρια ποδοσφαιρόφιλους σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής θεωρείται «θεός». Ενας με λαϊκή σοφία Μαραντόνα μιλάει για τη ζωή του, τα φτωχικά παιδικά του χρόνια, τον αγώνα του να ξεπεράσει τον εθισμό του στην κοκαΐνη και τη φριχτή ψυχολογική και σωματική κόλαση στην οποία βρέθηκε στο διάστημα εκείνο, καθώς και για τη φιλία του με τον Φιντέλ Κάστρο και τις πολιτικές του θέσεις. Ο Κουστουρίτσα χρησιμοποιεί συμβολικά το περίφημο «γκολ του αιώνα», που ο Μαραντόνα έβαλε στον αγώνα με τους Αγγλους. «Οταν έβαλα το γκολ», αναφέρει σε μια στιγμή, «ήταν σαν να έκλεβα ένα πορτοφόλι από τους Αγγλους».
Brothers
ΗΠΑ, 2009.
Σκηνοθεσία: Τζιμ Σέρινταν σενάριο: Ντέιβιντ Μπένιοφ, με τους Τζέικ Γκίλενχαλ, Νάταλι Πόρτμαν, Τόμπι Μαγκουάιαρ, Σαμ Σέπαρντ. 110'
***
Οικογενειακό δράμα με φόντο τον πόλεμο του Αφγανιστάν, ριμέικ της δανέζικης ταινίας (2004) της Σούζαν Μπίερ, είναι η πολύ ενδιαφέρουσα αυτή παραλλαγή που γύρισε ο Τζιμ Σέρινταν.
Η ιστορία της ταινίας στρέφεται γύρω από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο υποτιθέμενος νεκρός λοχίας Σαμ Κάχιλ (Μαγκουάιαρ) με τη γυναίκα του (Πόρτμαν) και τον αποφυλακισθέντα αδερφό του Τόμι (Γκίλενχαλ), όταν ξαφνικά επιστρέφει ζωντανός από το Αφγανιστάν. Αναγκασμένος, ύστερα από φριχτά βασανιστήρια, να σκοτώσει ένα συνάδελφο και φίλο του, ο Σαμ επιστρέφει ψυχικά τραυματισμένος, κατάσταση που χειροτερεύει όταν αρχίζει να υποψιάζεται πως η γυναίκα του έκανε έρωτα με τον αδερφό του.
Ο Ιρλανδός σκηνοθέτης Τζιμ Σέρινταν («Εις το όνομα του πατρός») διεισδύει στον εσωτερικό κόσμο των πρωταγωνιστών του για να εξετάσει τις ενοχές και τις φοβίες τους ενώ, ταυτόχρονα, αντιμετωπίζει τόσο το θέμα του πολέμου και της καταστροφής (ή και της διάλυσης) που αυτός μπορεί να επιφέρει στην οικογένεια όσο και το θέμα της συγχώρεσης και της επιβίωσης σε μια κατακερματισμένη κοινωνία. Σ' αυτό βοηθάνε με τις εκπληκτικές ερμηνείες τους όλοι οι ηθοποιοί του, από τον Γκίλενχαλ και την Πόρτμαν ώς τον Μαγκουάιαρ και τον Σέπαρντ.
Μια κάποια εκπαίδευση
An Education.
«Μια κάποια εκπαίδευση» της Λόουν Σέρφιγκ
Βρετανία, 2009. Σκηνοθεσία: Λόουν Σέρφιγκ. Σενάριο: Νικ Χόρνμπι. Ηθοποιοί: Κάρι Μάλιγκαν, Ολίβια Γουίλιαμς, Αλφρεντ Μολίνα, Κάρα Σίμουρ, Πίτερ Σάρσγκαρντ. 95'
***
Η ενηλικίωση μιας μαθήτριας στην Αγγλία της δεκαετίας του '60, σε μια με ωραίους χαρακτήρες, φρεσκάδα και διανθισμένη με χιούμορ, ελαφριά κωμωδία.
Με σενάριο του Νικ Χόρνμπι, βασισμένο στα απομνημονεύματα της δημοσιογράφου Λιν Μπάρμπερ γύρω από την αισθηματική της διαπαιδαγώγηση, στη διάρκεια της σχολικής περιόδου, στην επαρχιακή Αγγλία της δεκαετίας του '60, είναι η ελκυστική αυτή, διανθισμένη με χιούμορ και φρεσκάδα, κωμωδία της Δανέζας σκηνοθέτριας Λόουν Σέρφιγκ («Ιταλικά για αρχάριους»). Ηρωίδα είναι η Τζένι, μια όλο ζωντάνια μαθήτρια του λυκείου (Μάλιγκαν), που λατρεύει τη Ζιλιέτ Γκρεκό και τη γαλλική λογοτεχνία και το όνειρό της είναι να πάει κάποτε στο Παρίσι. Για ένα διάστημα, η γνωριμία της μ' έναν ώριμο άντρα (Σάρσγκαρντ) θα της ανοίξει άλλους, ευχάριστους και διασκεδαστικούς τρόπους ζωής, αν και τελικά η Τζένι θ' ανακαλύψει πως η ανεμελιά και η χλιδή δεν είναι τόσο ευχάριστα όσο αρχικά φαίνονταν. Καλογραμμένο σενάριο, ζωντανοί διάλογοι, ωραία, ζεστή (αν και ποτέ μελοδραματική) αφήγηση, και εξαιρετικές ερμηνείες, μ' επικεφαλής την 22χρονη Κάρι Μάλιγκαν (που θυμίζει κάπως την Οντρι Χέπμπορν στις «Διακοπές στη Ρώμη»), η ταινία είναι από τις πιο ευχάριστες αγγλικές εκπλήξεις της χρονιάς.
Οι άλλες ταινίες
Η κληρονόμος.
Ελλάδα, 2009. Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Φαφούτης. Σενάριο: Δημήτρης Εμμανουηλίδης. Με τους Σμαράγδα Καρύδη, Γεράσιμο Σκιαδαρέση, Πέτρο Λαγούτη, Ερρίκο Λίτση.
Ο -κακή
Η άσχετη με την μπάλα χήρα του πρόεδρου μιας ποδοσφαιρικής ομάδας κληρονομεί την ομάδα, ερωτεύεται τον αρχηγό της ομάδας κι έρχεται σε σύγκρουση με έναν κακό αντιπρόεδρο στην προσπάθειά της να κρατήσει την ομάδα στην πρώτη κατηγορία. Αν και η ιστορία θυμίζει λιγάκι την Κάμερον Ντίαζ στο «Κάθε Κυριακή» του Ολιβερ Στόουν, το ελληνικό σενάριο μοιάζει να βγήκε από τις πιο χαζές τηλεοπτικές σειρές ενώ η σκηνοθεσία είναι ανύπαρκτη. Σίγουρα η χειρότερη ταινία της χρονιάς!
No comments:
Post a Comment