Εκτός από τις ταινίες ποπ-κορν υπάρχει κι ένα άλλο σινεμά

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 2009

• Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009

Τα μεγάλα αμερικανικά στούντιο εξακολούθησαν και τη χρονιά που πέρασε να παράγουν, με στόχο το εύκολο κέρδος, ταινίες ποπ-κορν, που αναμασούν τα ίδια και τα ίδια, ταινίες βασισμένες σε συνταγές, που περιορίζονται σε εντυπωσιακά, αν και κούφια, ειδικά εφέ και άλλες, χωρίς κανένα στόχο, τεχνολογίες, με σταρ που ενδιαφέρονται μόνο για τα εκατομμύρια του κασέ τους και την προβολή του ίματζ τους.

«Γκραν Τορίνο» του Κλιντ Ιστγουντ, Νο2 του 2009 Ταινίες, όπως το «Twilight», «New Moon», «Fast and Furious», «Transformers» κ.ά., φτιαγμένες αποκλειστικά για το κοινό των multiplex, έκοψαν, και πάλι, το μεγαλύτερο μέρος των εισιτηρίων της χρονιάς. Αρκετές απ' αυτές ξεπέρασαν τις 200 χιλιάδες εισιτήρια, ενώ δύο, το «2012» και το «Illuminati», κατάφεραν να ξεπεράσουν και τις 400 χιλιάδες! Αντίθετα, ταινίες ποιότητας, συνήθως ανεξάρτητες, που έχουν κάτι διαφορετικό να πουν, περιορίστηκαν σε μια-δυο αίθουσες, για να εξαφανιστούν μέσα σε μια βδομάδα, πριν ο θεατής προλάβει να τις δει. Με αποτέλεσμα, να μην κατορθώνουν να κόψουν ούτε 1.000, ούτε και 500 συχνά, εισιτήρια.

Κι όμως. Ο κινηματογράφος, που αξίζει, που μας λέει κάτι, που εξακολουθεί να πιστεύει πως δεν είναι μόνο χρήμα, αλλά και τέχνη, εξακολουθεί να επιβιώνει και αγωνίζεται να κρατήσει το μικρό, έστω, χώρο του στο κινηματογραφικό «γίγνεσθαι». Ο Μπουνιουέλ έλεγε: «Ορισμένοι κάνουν ταινίες για να βγάλουν χρήμα, εγώ ψάχνω να βρω χρήμα για να κάνω ταινίες». Σ' αυτούς ακριβώς, που ψάχνουν χρήμα για να κάνουν ταινίες, ανήκουν και σκηνοθέτες όπως οι Μίκαελ Χάνεκε, Ελία Σουλεϊμάν, Λαρς φον Τρίερ, Αρι Φόλμαν, Μπερτράν Ταβερνιέ, Πέδρο Αλμοδόβαρ, Σεργκέι Ντβορτσεβόι, Τζιάνι ντι Γκρεγκόριο, Χιροκάζου Κορεέντα και αρκετοί άλλοι, που μας έδωσαν μερικές από τις καλύτερες και πιο συναρπαστικές ταινίες του 2009. Οπως και από αμερικανικής πλευράς, σκηνοθέτες, όπως οι: Κλιντ Ιστγουντ, Γούντι Αλεν, Ντάρεν Αρονόφσκι, Κόρτνεϊ Χαντ και Φράνσις Φορντ Κόπολα, που κατάφεραν να ξεπεράσουν τον σκόπελο των μεγάλων παραγωγών και να φτιάξουν προσωπικές, χωρίς παρεμβάσεις, ταινίες. Και έδώσαν στις επισκέψεις μας στις αίθουσες κάτι το μοναδικό.

Οι 10 καλύτερες ξένες ταινίες της χρονιάς που πέρασε ήταν για μένα οι ακόλουθες:

- «Η λευκή κορδέλα», του Μίκαελ Χάνεκε.

- «Γκραν Τορίνο», του Κλιντ Ιστγουντ.

- «Ο Αντίχριστος», του Λαρς φον Τρίερ.

- «Κι αν σου κάτσει;», του Γούντι Αλεν.

- «Ο χρόνος που απομένει», του Ελία Σουλεϊμάν.

- «Βαλς με τον Μπασίρ», του Αρι Φόλμαν.

- «Καταιγίδα στην ομίχλη», του Μπερτράν Ταβερνιέ.

- «Ραγισμένες αγκαλιές», του Πέδρο Αλμοδόβαρ.

- «Παγωμένο ποτάμι», της Κόρτνεϊ Χαντ.

- «Τι απέγινε η Ελι», του Ασγκάρ Φαραντί.

Από τις υπόλοιπες, άξιζαν και οι ταινίες: «Διαφθορά στη Νέα Ορλεάνη», του Βέρνερ Χέρτσοκ, «Για τα μάτια της Τουλπάν», του Σεργκέι Τβορτσεβόι, «Μια μέρα του καλοκαιριού», του Χιροκάζου Κορεέντα, «Tetro», του Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Δημόσιος κίνδυνος», του Μάικλ Μαν, «Ο παλαιστής», του Ντάρεν Αρονόφσκι, «Αυγουστιάτικο γεύμα στη Ρώμη», του Τζιάνι ντι Γκρεγκόριο, «Ασε το κακό να μπει», του Τόμας Αλφρεντσον και «Fish Tank», της Αντρέα Αρνολντ.

Ελληνικό σινεμά: ο Τεό και οι νέοι

Προβλήματα, αν και διαφορετικά, υπήρξαν και στο ελληνικό σινεμά. Παρά τους τρεις διαφορετικούς υπουργούς Πολιτισμού, που είχαμε μέσα σε μία μόνο χρονιά, κανένας δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να περάσει τον περιβόητο νόμο για τον κινηματογράφο, οδηγώντας στη δημιουργία των «Κινηματογραφιστών στην ομίχλη» και το μποϊκοτάρισμα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ας ελπίσουμε πως με τον νέο υπουργό τα πράγματα τελικά θ' αλλάξουν. Πάντως, στα θετικά της όλης «σύγκρουσης», ανήκει η ίδρυση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Φτάνει να κρατήσει ένα υψηλό πνευματικό επίπεδο και να μη μετατραπεί σ' έναν άλλου είδους φορέα διανομής χρηματικών βραβείων.

Από τις ελληνικές ταινίες, η καλύτερη, αναμφισβήτητα, ήταν «Η σκόνη του χρόνου», του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ακολουθούν η «Στρέλλα», του Πάνου Χ. Κούτρα, το υποτιμημένο «Μικρό έγκλημα», του Χρίστου Γεωργίου και ο υπερτιμημένος «Κυνόδοντας», του Γιώργου Λάνθιμου. Το 2009, ξεχωριστή θέση είχαν και τα ντοκιμαντέρ, από τα οποία ξεχώρισαν: «Η ζωή στους βράχους», της Αλίντα Δημητρίου, «Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος», του Φώτου Λαμπρινού και «Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη», του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου.