Ους ο Τζαβέλλας συνέζευξεν

• Καθώς ο Αντωνάκης και η Ελενίτσα ξαναζούν στο θέατρο, ο Γιώργος Κωνσταντίνου και η Μάρω Κοντού θυμούνται τα γυρίσματα μιας από τις πιο φεμινιστικές ταινίες της εποχής της

• Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ, Επτά, Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2010

«Παίρνω το καπελάκι μου και φεύγω» ούρλιαζε ο Αντωνάκης στην αθώα Ελένη, μέχρι που εκείνη, νύφη επιτέλους, τον καπέλωσε κανονικά. Το έργο του Γιώργου Τζαβέλλα «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» ανεβαίνει τώρα στο θέατρο «Κιβωτός» με τους Γιάννη Μπέζο και Ναταλία Τσαλίκη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, σε σκηνοθεσία του Γ. Μπέζου. Ομως, ποιος δεν το έχει ταυτίσει με τους Γιώργο Κωνσταντίνου και Μάρω Κοντού;

Ο Γ. Κωνσταντίνου και η Μάρω Κοντού, ως Αντωνάκης και Ελενίτσα, στη σκηνή με την αξέχαστη ατάκα «Παίρνω το καπελάκι μου και φεύγω».

Πρωτοπαίχτηκε ως θεατρικό με τους Γιώργο Λογοθετίδη και Ιλια Λιβυκού. Το 1965 ο συγγραφέας το μετέφερε στον κινηματογράφο. Τα ταμπού και οι μικροαστικές συμπεριφορές της Αθήνας του '60 αναδύονται μέσα από το φακό που κατηύθυνε με ευαισθησία ο ίδιος. Σαράντε πέντε χρόνια μετά, ο Γ. Κωνσταντίνου και η Μ. Κοντού θυμούνται πώς υπήρξαν κύριος και κυρία Κοκοβίκου:

• Γ. Κ.: «Ο Τζαβέλλας, εκτός από σπουδαίος συγγραφέας και σκηνοθέτης, υπήρξε σπάνιος άνθρωπος. Είχε πεθάνει πια ο Λογοθετίδης, όταν μου πρότειναν να παίξω τον ρόλο. Επρεπε να υποδυθώ έναν άντρα κοντά στα 50 κι εγώ δεν ήμουν ούτε 30. Με κάποιες σκιές στο πρόσωπο και την πρόσθεση γκρίζων μαλλιών, που όμως δεν έπεισαν και πολύ, βούτηξα στα βαθιά».

• Αντεξε στον χρόνο

Ανάμεσα στις 70 ταινίες που γυρίζονταν τότε, εκείνη άντεξε στο χρόνο. Το πικρό γέλιο, η νοσταλγία μιας γοητευτικής Αθήνας, η αιώνια μάχη του αρσενικού με το θηλυκό;

• Γ. Κ.: «Βάλαμε την ψυχή μας. Δεν είχαμε βιώσει τέτοιες καταστάσεις ή συμπεριφορές. Κι όμως με τη βοήθεια του σκηνοθέτη τα καταφέραμε. Παίζαμε τον Αντωνάκη και την Ελενίτσα σαν όλ' αυτά να συνέβαιναν σε μας τους ίδιους: Η γκρίνια, η αγάπη, ο γάμος, ο εγωισμός, ο χωρισμός».

• Εκείνη γλυκιά, τρυφερή, αφοσιωμένη, συζεί χωρίς γάμο μ' έναν άντρα που αγαπά, υπομένοντας καρτερικά μια άνιση σχέση. Εκείνος γκρινιάρης, απότομος, εγωιστής, δεν της χαρίζει ένα χάδι. Κι όταν επιτέλους αποφασίζει να την παντρευτεί, η ισορροπία του σπιτικού τους ανατρέπεται. Λίγο μετά το γάμο και πριν ακόμα η Ελένη βγάλει το νυφικό, ο Αντωνάκης την εγκαταλείπει. Διαζύγιο σε χρόνο - ρεκόρ. «Η αγάπη τους βγαίνει μετά από χρόνια στην επιφάνεια, όταν εκείνος έχει ξεφορτωθεί τον εγωισμό του», λέει ο Γ. Κωνσταντίνου.

Ολ' αυτά δεν ήταν καθόλου συνηθισμένα ούτε για την εποχή ούτε για τον λαϊκό της κινηματογράφο. Καταλυτικό ρόλο στην επιτυχία της ταινίας έπαιξε μια πλειάδα εξαιρετικών ηθοποιών στον περίγυρο του ζευγαριού: Δέσπω Διαμαντίδου, Κατερίνα Γώγου, Λίλη Παπαγιάννη, Καίτη Λαμπροπούλου, Σταύρος Ξενίδης, Δημήτρης Καλιβωκάς, Τασσώ Καβαδία, Αγγελος Αντωνόπουλος κ.ά.

Και πώς ήταν τα γυρίσματα;

• Γ. Κ.: «Αστεία περιστατικά στα γυρίσματα δεν είχαμε. Ο Σακελλάριος, πληθωρικός και χιουμορίστας, δημιουργούσε συχνά ευτράπελα. Αντίθετα ο Τζαβέλλας, ενώ ήταν χαρούμενος άνθρωπος, δούλευε με σοβαρότητα».

«Ηταν ένας υπέροχος σκηνοθέτης, ήπιος, γλυκός, τζέντλεμαν», θυμάται η Μ. Κοντού. «Δεν καταλάβαμε ποτέ πίεση, ούτε καν υποδείξεις. Δεν ζήσαμε εντάσεις και καβγάδες. Είχε προηγηθεί ένα έργο του Τσιφόρου κι είχαμε δέσει στις ατάκες. Ημασταν κι οι δυο πολύ νέοι και στην πραγματικότητα παίζαμε ρόλους καρατερίστα. Κάτι είχε δει πάνω μας ο Τζαβέλλας και ένιωσε ότι θα τα καταφέρναμε. Αλλά πιστέψτε με, το γεγονός ήταν ο ίδιος: Ηξερε πώς να στήσει το φακό, τις γωνίες που θα τραβήξει, την ατμόσφαιρα που θα φτιάξει. Εμείς δεν είχαμε συναίσθηση, έτσι όπως γυρίζαμε μπερδεμένες τις σκηνές. Θυμάμαι ότι χρειάστηκε κάμποσες φορές ν' αλλάξω ρούχα στο δρόμο. Πίσω από μια εκκλησία κάποιος μου κρατούσε ένα πανί για να φορέσω το νυφικό. Δεν προλάβαινα ούτε τα μαλλιά μου να φτιάξω, γιατί το ίδιο διάστημα δούλευα στο θέατρο παίζοντας έναν κόντρα με την ταινία ρόλο».

Το πρώιμο φεμινιστικό μήνυμα που έφερε η ταινία πώς αντιμετωπίστηκε εκείνη την εποχή από το κοινό;

• Ο ουσιαστικός λόγος συμβίωσης

Μ. Κ.: «Πλησίαζε ο καιρός που η γυναίκα θα επιχειρούσε την επανάστασή της. Η αλήθεια είναι ότι ο γάμος ήταν το ζητούμενο. Αλλά μήπως και σήμερα αυτό έχει αλλάξει; Εγώ πιστεύω πως οι γυναίκες ό,τι κι αν ισχυρίζονται, στο βάθος, θέλουν ν' ακούσουν από τον αγαπημένο τους πρόταση γάμου έστω και για το δημαρχείο. Η Ελένη και ο Αντωνάκης αγαπιόντουσαν αλλά έπρεπε να χωρίσουν για να το καταλάβουν. Ο χρόνος τούς έδωσε την ευκαιρία, απαλλαγμένοι από εγωισμούς, να το συνειδητοποιήσουν. Στο περιβάλλον μας βλέπουμε πολλά ζευγάρια που μετά από έναν γερό τσακωμό βρίσκουν τον ουσιαστικό λόγο συμβίωσης».

• Ζευγάρι και στη ζωή ο Γ. Μπέζος και η Ν. Τσαλίκη έχουν τις ευχές των δυο συνομιλητών μας «να σκίσουν, να ξεπεράσουν την επιτυχία της ταινίας».*