«Μόνο οι Ελληνες κατάλαβαν τι εστί Σαρκοζί»

• Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

  Ελευθεροτυπία, Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Το μήλο πέφτει κάτω από τη μηλιά. Στην περίπτωση του Ρομέν Γαβρά, ισχύει όχι μόνο γιατί ακολούθησε το δρόμο του πατέρα του στο σινεμά. Ο Γαβράς τζούνιορ, όπως και ο διάσημος μπαμπάς του, κάνει πολιτικό σινεμά.

Ο Βενσάλ Κασέλ, πρωταγωνιστής και παραγωγός της ταινίας Απόδειξη η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το «Notre jour viendra», μια προκλητική ταινία για το ρατσισμό, τη βία και τις ταξικές ανισότητες. Δύο ήρωες, ο «μέντορας» και ο «μαθητής» (Βενσάν Κασέλ και Ολιβιέ Μπαρτελεμί), νιώθουν ότι δεν χωρούν στη σύγχρονη Γαλλία. Η αυταπάτη τους για την απόλυτη ελευθερία, όμως, θα τους οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές.

«Είναι μια ταινία που μιλάει για τη διαφορετικότητα. Ενα road movie, που καλύπτει μια μικρή απόσταση, μόλις 125 χιλιόμετρα», λέει γελώντας ο 29χρονος Γαβράς, λίγο πριν έρθει στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (3-12 Δεκεμβρίου). Δεν μιλάει ελληνικά. Αν και έρχεται συχνά στην Ελλάδα, πέρα από μερικές λέξεις, δεν το έχει Ταλαντούχος σκηνοθέτης διαφημιστικών και βιντεοκλίπ στη Γαλλία, πριν από λίγους μήνες ξαφνικά έγινε θέμα έντονης συζήτησης. Το βίαιο βιντεοκλίπ του για το «Born free» της ράπερ από τη Σρι Λάνκα Μ.Ι.Α. απαγορεύτηκε από το youtube. Απεικόνιζε μια ομάδα πάνοπλων αστυνομικών να εξοντώνει, πυροβολώντας στο κεφάλι, κοκκινομάληδες εφήβους.

Από τότε έγινε πιο περιζήτητος. «Κάνω βιντεοκλίπ», λέει, «μόνο όταν ο καλλιτέχνης είναι αρκετά τρελός για να με αφήσει να φτιάξω και εγώ κάτι τρελό».

Για να εξασφαλίσει την απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία, όταν ήταν 14 χρόνων δημιούργησε με τον φίλο του Κιμ Σαπιρόν την κολεκτίβα «Kourtrajme», στην οποία είναι μέλος και ένας σταρ: ο Βενσάν Κασέλ. Γι' αυτό όχι μόνο πρωταγωνιστεί στο «Notre jour viendra», αλλά είναι και παραγωγός.

- Δεν μεγαλώσατε στα προάστια. Πώς προέκυψε η εμμονή σας με τα θέματα του ρατσισμού, της μετανάστευσης, κ.λπ.;

«Οταν μεγαλώνεις στη Γαλλία, βλέπεις τους ανθρώπους να κλείνουν τα μάτια. Ακούς από ριζοσπαστικές απόψεις -"πρέπει να διώξουμε τους μετανάστες"- μέχρι πιο ήπιες, του στιλ "ας ζήσουν μαζί μας". Νομίζω ότι οι Γάλλοι δεν γνωρίζουν πώς να χειριστούν τέτοια θέματα. Εχω φίλους που δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν την ταυτότητά τους. Η ταινία μιλάει για ανθρώπους που δεν κλείνουν τα μάτια, αλλά αποχωρούν για αλλού».

- Εχουμε το πρόσφατο παράδειγμα του Σαρκοζί, που έδιωξε τους Ρομά.

«Ο εθνικισμός ήταν πάντοτε παρών στη Γαλλία. Ο Σαρκοζί άνοιξε τα χαρτιά του. Παίρνει ακροδεξιές αποφάσεις και τις παρουσιάζει σαν να είναι οι πιο φυσιολογικές. Η περίπτωση των Ρομά είναι ένα παράδειγμα της πολιτικής του. Νομίζω ότι οι Γάλλοι δεν δίνουν τόση σημασία. Γίνονται διαδηλώσεις, αλλά είναι πολύ ήρεμες. Οχι σαν αυτές που κάνετε στην Ελλάδα. Μόνο οι Ελληνες κατάλαβαν τι εστί Σαρκοζί. Αν είχαν καταλάβει οι Γάλλοι το πραγματικό του πρόσωπο, θα είχαν πάει πρώτοι στο ταχυδρομείο να του στείλουν αυτό το ωραίο γράμμα».

- Εχω την αίσθηση ότι στη δουλειά σας ακολουθείτε το πνεύμα της ταινίας «Το Μίσος» του Ματιέ Κασοβίτς.

«Ηταν γείτονάς μου όταν ήμουν πιτσιρίκι. Οταν βγήκε το "Μίσος" ήμουν 14 χρόνων. Ημουν ενθουσιασμένος που το έκανε ένα παιδί από τη γειτονιά. Είναι μια πολύ σημαντική ταινία της εφηβείας μου. Είναι όμως, κοινωνική, με ρεαλιστική ματιά. Η δική μου είναι μάλλον ένα σκοτεινό παραμύθι».

- Διάβασα στο Ιντερνετ ότι η ταινία σας είναι «ένα· άντε γαμήσου· στον κατεστημένο γαλλικό κινηματογράφο». Εσείς τι λέτε;

«Δεν είχα τέτοια πρόθεση. Τελικά, όμως, η κινηματογραφική βιομηχανία μού ανταπάντησε, "να πας να γαμηθείς". Η ταινία δεν δούλεψε πολύ. Δεν με νοιάζει αν οι δημοσιογράφοι ή η βιομηχανία μισούν τα βιντεοκλίπ μου, γιατί τα βλέπουν εκατομμύρια στο Ιντερνετ. Αλλά αν μια ταινία έχει μικρή διανομή, δεν τη βλέπει ο κόσμος. Βέβαια, ταξιδεύει σε πολλά φεστιβάλ. Ελπίζω να αρέσει στο ελληνικό κοινό. Οι νέοι στην Ελλάδα είναι πιο τρελαμένοι από τους Γάλλους».

- Γιατί το λέτε αυτό;

«Εχω φίλους στην Αθήνα. Είναι πιο πολιτικοποιημένοι. Στη Γαλλία οι νέοι δεν δείχνουν το θυμό τους ούτε όταν διαδηλώνουν. Δεν πολυνοιάζονται. Κάνουν πάρτι και διασκεδάζουν. Στην Ελλάδα όταν νιώθουν ότι η κυβέρνηση ή, για παράδειγμα, η αμερικανική τράπεζα τους απειλούν, ανταποδίδουν τα πυρά. Χάνουμε πολλά στη Γαλλία με την παθητική στάση. Ακόμα κι αν το να απαντήσεις ή να επαναστατήσεις δεν είναι πάντα το πιο έξυπνο πράγμα, είναι το πιο ανθρώπινο. Οταν δεν αγωνίζεται η νεολαία, νικούν οι... άλλοι».

- Πώς είδατε την απαγόρευση του βιντεκλίπ σας στο youtube;

«Δεν μπορώ να καταλάβω πώς απαγορεύουν ένα προϊόν μυθοπλασίας. Δεν ήταν αληθινό. Ούτε σκοτώσαμε παιδιά. Οταν δείχνουν τους βομβαρδισμούς των Ισραηλινών στη Γάζα, δεν τα απαγορεύουν. Αλλά, όπως είπε ο Φελίνι, "η λογοκρισία είναι η δωρεάν διαφήμιση από την κυβέρνηση". Οταν απαγορεύτηκε το βιντεοκλίπ, όλοι μιλούσαν για αυτό».

- Ο πατέρας σας τι είπε για την ταινία;

«Του άρεσε. Για το βιντεοκλίπ με είχε προειδοποιήσει: "Θα εξοργίσεις πολλούς και δεν θα σε συμπαθήσουν"».

- Οταν του ανακοινώσατε ότι θέλετε να γίνετε σκηνοθέτης πώς αντέδρασε;

«Συγκινείται που έχουμε στραφεί στο σινεμά με την αδερφή μου. Κυρίως επειδή κάνουμε προσωπικές ταινίες. Χαίρεται για έναν ακόμη λόγο. Μικρότερος του είχα πει ότι θα γίνω πρόεδρος. Αργότερα, δικτάτορας. Μετά σκέφτηκα ότι θα πρέπει να έχεις πολλά όπλα και μεγάλο στρατό...».

- Ο πατέρας σας είναι διάσημος για τις πολιτικές του ταινίες. Πιστεύετε ότι ακολουθείτε αυτά τα βήματα αλλά με έναν πιο μοντέρνο πολιτικό κινηματογράφο;

«Ολα είναι πολιτική. Ακόμα και τα βιντεοκλίπ μου, αφού κάνουν σχόλια για την Αμερική. Βέβαια, η εποχή είναι ασαφής. Οταν ο πατέρας μου ξεκινούσε στο σινεμά, υπήρχαν οι δεξιοί και οι αριστεροί. Το σωστό και το λάθος. Το άσπρο και το μαύρο. Ηταν ξεκάθαρα τα πράγματα. Σήμερα οι άνθρωποι είναι θολωμένοι».*

* Το «Notre jour viendra» θα προβληθεί στις 8/12 («Παύλος Ζάννας», 10 μ.μ.)