Η Σοφία Κόπολα µε «Somewhere» και Χρυσό Λιοντάρι Βενετίας; Οχι! Ο Αµπάς Κιαροστάµι µε Ζιλιέτ Μπινός και βραβείο ερµηνείας Φεστιβάλ Καννών; Οχι! Τότε ποιος ο καλύτερος αυτής της πλούσιας και γαργαλιστικής εβδοµάδας; Ο «Μαχαιροβγάλτης» και ο Ελληνας Γιάννης Οικονοµίδης. Αυτός!
Αν το «Somewhere» της Σοφίας Κόπολα άξιζε το Χρυσό Λιοντάρι της φετινής Βενετίας, τότε το «Αttenberg» της Αθηνάς - Ραχήλ Τσαγγάρη αξίζει όλα τα Οσκαρ. Αθηνά µου, δυστυχώς, δεν υπήρξες γκόµενα και κολλητή του Κουέντιν Ταραντίνο!
Αν και ενενήντα λεπτών, εξαντλείται στα πρώτα δέκα, άντε είκοσι. Και πολλά λέω. Σαν να βλέπεις το «Lost in Τranslation» χωρίς τον Μπιλ Μάρεϊ και τη Σκάρλετ Τζόχανσον. Ενας ξεπουπουλιασµένος, ασήµαντος, άδειος, αφασικός και σχεδόν µισοκοιµισµένος big star του Χόλιγουντ µε το όνοµα Τζόνι Μάρκο (Στίβεν Ντορφ) σκοτώνει την ώρα του σε κάποιο δωµάτιο κάποιου ξενοδοχείου του Λος Αντζελες κάνοντας τα εξής πηδηµατάκια: Είτε θα µασουλάει. Είτε κάποιες στριπτιζούδες θα χοροπηδάνε στο δωµάτιό του µέχρι να καταλήξουν στο κρεβάτι του. Είτε κάποιες άλλες χαζογκόµενες θα του την πέφτουν κι εκείνος ενίοτε πριν από την ολοκλήρωση της πράξης θα ροχαλίζει. Είτε θα τρέχει του σκοτωµού µε τη µαύρη Ferrari του. Είτε κάποια συνέντευξη θα δίνει όπου η ερώτηση «αν η τελευταία ταινία σας σχολιάζει την παγκοσµιοποίηση» θα καταλήγει στην ερώτηση - απάντηση « για ξαναδιατυπώστε την ερώτησή σας». Είτε θα ταξιδεύει µέχρι το Μιλάνο για να παραλάβει κάποιο βραβείο, κάποιου τηλεοπτικού show από κάποια ιταλίδα θεογκόµενα που θα χαµογελάει µε άσπρα δόντια και µε µισά προς τα έξω βγαλµένα µπαλκόνια. Ενδιαµέσως τσιγάρα, ποτά και ξάπλα. Αντε και µερικά τηλεφωνήµατα από τη γραµµατέα της εταιρείας του, κάποια Μαρτζ, που του κανονίζει τα ραντεβού και άλλα τέτοια και που κάποια στιγµή του ζητάει να σχολιάσει για λογαριασµό των «Los Αngeles Τimes» το βιβλίο της µητέρας του!
Ολα αυτά τα πληκτικά και βαρετά µέχρι τη στιγµή που θα αναγκαστεί να παραλάβει από την πρώην σύζυγό του _ βαρεµένη κι αυτή _ την πανέµορφη και πάναγνη κορούλα του. Ετσι σιγά σιγά συνειδητοποιεί το απέραντο κενό του κι έτσι κάποια στιγµή, µέσα στην απελπισία του, θα τηλεφωνήσει στην πρώην γυναίκα του και θα οµολογήσει «είµαι ένα τίποτα, ούτε καν άνθρωπος».
Εκεί ακριβώς, σ’ αυτή τη µελοδραµατική κορύφωση, η Κόπολα συναντάει το παροιµιώδες ηθικοπλαστικό δίδαγµα του Αmerican Cinema. Και αδειάζει όλο το περιεχόµενο της µικρής της καρδάρας µε το γάλα. Σαν να λέει στους θεατές «καταλάβατε χαζούληδες, το star system αποτελείται από τέτοια άδεια “ζωντανά” δοχεία». Ελα!
Απ’ όλη αυτή τη φασαρία, τρία πράγµατα κρατάω, γιατί µόνο αυτά έχουν κάποια αξία. Το πρώτο η σκηνή µε την κόρη του να κάνει καλλιτεχνικό πατινάζ. Εκεί λειτουργεί έξοχα η αντίστιξη ανάµεσα σ’ αυτόν, το τίποτα δηλαδή, και στην οµορφιά µιας αυθεντικής ύπαρξης. Το δεύτερο, όταν κάποιος ασήµαντος συνάδελφός του τον ρωτάει για το µυστικό της επιτυχίας και ο Τζόνι αναγκάζεται στην ψύχρα να οµολογήσει πως ούτε σε σχολή υποκριτικής ποτέ του βρέθηκε ούτε τίποτα. Απλώς ύστερα από µια οντισιόν κατέληξε στον ουρανό. Και η τρίτη, η καλύτερη, που µέσα σε δύο λεπτά καθαρίζει µε όλα, είναι όταν του φοράνε στο κεφάλι καλούπι και µεταµορφώνεται, προφανώς για τις ανάγκες της επερχόµενης ταινίας, σε γέρο ηλικίας ενενήντα ετών.
Μέσα σε κλάσµατα δευτερολέπτων νεκρός ο επιβήτορας, ο Τζόνι Μάρκο ο τροµερός. Οσο για τα υπόλοιπα, εκτός από τα δεκάδες µανούλια που σου τρέχουν τα σάλια και τη Ferrari _ αν κι εγώ θα προτιµούσα Ρorche, ας είναι και Ferrari _, όλα τ’ άλλα, χρρρρρ!!
«Somewhere»
Απέραντο κενό ο Στίβεν Ντορφ Απέραντο κενό και η ταινία Τhe Βig Νothing
Βαθµοί=5
(µε ελάχιστα χαρίσµατα)
- Μπάτσοι της συµφοράς και συνταξιούχοι κατάσκοποι
«Μπάτσοι από τον πάγκο» (Τhe Οther Guys) Παρανοϊκή κωµωδία του Ανταµ ΜακΚέι. Ευχαρίστως θα την ξανάβλεπα. Αρχίζει µε δύο σαΐνια της αστυνοµίας όπου µέσα στη φρενίτιδα της µούρλιας τους, και προκειµένου να αποδείξουν τον ηρωισµό τους, πέφτουν από ταράτσα και γκρεµοτσακίζονται (Σάµιουελ Τζάκσον και Ντουέιν Τζόνσον). Δύο πανηλίθιοι θα τους αντικαταστήσουν (Γουίλ Φάρελ και Μαρκ Ουόλµπεργκ). Ο πρώτος είναι η «παραδουλεύτρα» του τµήµατος. Οµως γυναίκα του είναι η Εύα Μέντες (να σου βγαίνουν τα µάτια έξω) και όµως, κάποτε ως πιτσιρικάς υπήρξε νταβατζής. Ζουρλοµανδύας, σας λέω. Ο δεύτερος, ο σκληρός, να χορεύει µπαλέτο, αντί για όπλο να διαθέτει σφυρίχτρα και στη συνέχεια να µετατίθεται στην Τροχαία για να κόβει κλήσεις. Οι σουρεαλιστικές ατάκες να πέφτουν σαν το χαλάζι και τα χαχανητά να ακούγονται πολύ, µα πολύ δυνατά!
Βαθµοί=7
(για το είδος του, εντάξει;)
«RΕD» Κωµική περιπέτεια του Ρόµπερτ Σβέντκε. Οπου RΕD ίσον Retired Εxtremely Dangerous. Ας πούµε, Συνταξιούχος Εξαιρετικά Επικίνδυνος.
Τουτέστιν, η φρεσκοξυρισµένη και καλοντυµένη σκατόφατσα µε το όνοµα Μπρους Γουίλις. Πρώην αναλυτής της CΙΑ. Ερωτευµένος µε µια τηλεφωνήτρια (Μαίρη Λουίζ Πάρκερ). Να καταδιώκεται από χιλιάδες των ειδικών δυνάµεων, γιατί, λέει, ανακάλυψε πως ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ πριν από χρόνια ως υπολοχαγός είχε ξεκληρίσει ολόκληρο χωριό στη Γουατεµάλα της Νότιας Αµερικής. Ετσι ο Μπρους παρέα µε τον τρελό Τζον Μάλκοβιτς, που παντού, ακόµα και στον πισινό του, βλέπει συνωµοσίες και υποψήφιους δολοφόνους, καθώς και τον υπέργηρο και καρκινοπαθή Μόργκαν Φρίµαν _ συνταξιούχος κι αυτός της CΙΑ _ και την Ελεν Μίρεν της βρετανικής ΜΙ6, η οποία εξακολουθεί να είναι ερωτευµένη µε κάποιον Ρώσο Ιβάν (Μπράιαν Κοξ), γκρεµίζουν τις αµερικανικές υπηρεσίες. Α, ξέχασα. Παίζει και ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους ως νονός των ναρκωτικών. Περνάει η ώρα!
Βαθµοί=5 (ό,τι πρέπει για τα Μultiplex)
«Αρθουρ 3: Ο πόλεµος των δύο κόσµων» (Αrthour 3: Τhe War of two Worlds) Η τρίτη συνέχεια Αnimation του Λικ Μπεσόν µε τις περιπέτειες του µικρού Αρθούρου. Μεταγλωττισµένο για µικρά παιδιά
Βαθµοί=Ούτε κρύο ούτε ζέστη
«Saw 3D» Τρισδιάστατη η έβδοµη συνέχεια της γνωστής κινηµατογραφικής σειράς τρόµου. Παίζει και ο Costas Μandylor, δηλαδή ο Κώστας Θεοδοσόπουλος από την Αυστραλία. Ούτε απ’ έξω δεν θα δω! Πάντως, δεν το έδειξαν σε δηµοσιογραφική προβολή, προφανώς επειδή είναι... αριστούργηµα.
- Το έγκληµα του µικροαστισµού
Κόπολα, Κιαροστάµι, Οικονοµίδης, και οι τρεις µε µινιατουροταινίες. Μικρές. Με µικρές ιστορίες. Φορµαλιστικές. Εστετίστικες. Με περιορισµένη _ για το ευρύτερο κοινό _ εµβέλεια. Οµως εξ όλων αυτών, µόνο η µικροσκοπική ιστορία του «Μαχαιροβγάλτη» συνδέεται οργανικά µε την αισθητική του. Επαγωγική διαδικασία. Διαλεκτική αλληλουχία. Και στο βάθος ο θρόνος του αίµατος. Μικρός κι αυτός. Οσο για να χωρέσει ένα µικροσκοπικό µικροαστικό όνειρο. Μικρό σπίτι. Μικρή οικογένεια. Μικρός έρωτας. Μικροί άνθρωποι. Τhe Βig Νothing. Εξοχα. Ο Οικονοµίδης λοιπόν. Του «Σπιρτόκουτου» και της «Ψυχής στο στόµα». Με δύο νήµατα. Η µία άκρη δεµένη από την «Αναπαράσταση» του Θόδωρου Αγγελόπουλου και του 1970. Η άλλη µε τον «Ταχυδρόµο που χτυπάει δυο φορές» του 1946 (µε Λάνα Τάρνερ και Τζον Γκάρφιλντ) και του 1981 (µε Τζέσικα Λανγκ και Τζακ Νίκολσον).
Ο «Μαχαιροβγάλτης» είναι η συνέχεια, η µετεξέλιξη και η παραµόρφωση της «Αναπαράστασης». Η Ελένη (Τούλα Σταθοπούλου) και ο Χρήστος (Γιάννης Τότσικας) της ιστορίας του Αγγελόπουλου βάφουν τα χέρια τους στο αίµα επειδή η µετεµφυλιακή και χουντοκρατούµενη Ελλάδα κολυµπούσε σε ένα αόρατο λουτρό αίµατος. Το κοινωνικό αδιέξοδο, υπαρξιακό αδιέξοδο θα φέρει. Ακριβώς το αντίθετο εδώ. Ο Νίκος (Στάθης Σταµουλακάτος) και η «θεία» του (Μαρία Καλλιµάνη), δύο παράσιτα της σηµερινής χρεοκοπίας, οργανώνουν και εκτελούν το φονικό τους για να κερδίσουν το µικροαστικό όνειρό τους.
Ταυτόχρονα ο «Μαχαιροβγάλτης» είναι η ανώµαλη προσγείωση του θρυλικού ερωτικού µελοδραµατικού θρίλερ «Ο ταχυδρόµος χτυπάει πάντα δυο φορές». Γιατί οι δύο εραστές χωρίς πάθος. Γιατί χωρίς δράµα και συναισθηµατικό φορτίο. Γιατί έτσι. Για έναν κτηνώδη, ζωώδη έρωτα. Για µια µαλακία. Για δύο ντόµπερµαν.
Για ένα µικροµάγαζο ξηρών καρπών και αλκοολούχων ποτών κάποιας µικρής αθηναϊκής γωνιάς. Για το (σχεδόν) τίποτα λοιπόν. Ο θρόνος του µικροαστισµού η χρεοκοπία ενός ολόκληρου λαού. Υπέροχα.
Από την αρχή όλα µίζερα, θλιβερά, µελαγχολικά, ασήµαντα, άδεια, ελάχιστα, εντελώς ελληνικά. Ο Νίκος, άνεργος παιδοβούβαλος, περιφέρεται στα καφενεία, διαβάζει αθλητικές εφηµερίδες και σκοτώνει την ώρα του χωρίς κανέναν σκοπό, κανέναν προορισµό. Ωσπου ο υπέργηρος πατέρας του πεθαίνει. Και ώσπου ο θείος του (Βαγγέλης Μουρίκης) τον κατεβάζει στην Αθήνα για να του φυλάει δύο ντόµπερµαν µε οκτακόσια euros τον µήνα plus φαΐ και δωµάτιο σε µια τυπική, ίσως και αυθαίρετη, κατοικία κάπου σε κάποια επαρχία της Αθήνας. Ακούγεται σαν πλάκα. Μα έτσι δεν είναι όλα τα µικροαστικά; Μικροσουρεαλιστικά, µικροκοµπιναδόρικα, µικροµέγαλα.
Ετσι αυτό το παχύρρευστο ανθρώπινο τίποτα µε ακατοίκητο βλέµµα συναντάει το έτερόν του ήµισυ, τη «θεία». Την πρώτη φορά τον κρυφοβλέπει να τραβάει µαλακία. Τη δεύτερη την πηδάει όπως ακριβώς το κάνει ο σκύλος µε τη σκύλα. Τετράποδα προστατεύει, σαν τετράποδο τρώει, σαν τετράποδο φουµάρει, σαν τετράποδο πηδάει και σαν τετράποδο σουλατσάρει.
Εµπόδιο στην ολοκλήρωση των τετράποδων πλασµάτων, ο θείος. Ο µικροσκοπικός ιδιοκτήτης µιας µικροκάβας σε µια µικρογειτονιά µιας µικροµέγαλης πόλης που µαϊµουδίζει πως είναι Ευρώπη. Ορσα. Ο θείος µικροδεσποτικός. Της γενιάς του εβδοµήντα. Της πράσινης εξουσίας και της πέτσινης Αλλαγής. Αφού, σου λέει, εγώ το έκανα, εγώ κουµαντάρω και τη θεία και τον ανιψιό. Ετσι, µε την µικροϋπεροψία της µικροϊδιοκτησίας του, ρίχνει και µερικές µικροψιλές. Και στη θεία και στον ανιψιό. Αυτό ήταν. Τα δύο τετράποδα, στα µουλωχτά, οργανώνουν την επίθεσή τους. Θα ρίξουν το φονικό στην αλβανική µαφία και θα αρπάξουν τη µικροπεριουσία. Ο θρόνος του µικροαστισµού, ο φόνος του µικροαστού. Το µικροµέγαλο τίποτα έρπει σαν τα σκουλήκια.
Αργοί οι ρυθµοί. Δικαιολογηµένα.
Οπως οι βδέλλες ρουφάνε αίµα.
Οπως η γλίτσα. Οπως τα ερπετά.
Το Τίποτα κινείται αργά. Μεγιστοτεράστιος συντελεστής και για την ατµόσφαιρα αλλά και την εικαστική εκτίναξη της ταινίας, η ασπρόµαυρη, κορυφαία φωτογραφία του Δηµήτρη Κατσαΐτη. Επίτευγµα πέντε αστέρων. Οι σκιές, οι αναλαµπές, το ηµίφως και οι εναλλαγές της µέρας µε τη νύχτα χορεύουν όπως οι σολίστες των Μπαλσόι. Στην Αµερική θα έµπαινε στη λίστα των πέντε υποψηφίων για Οσκαρ. Η Μαρία Καλλιµάνη από τα πιο «κακοχυµένα» λάγνα, αισθησιακά πλάσµατα που είδα τελευταία στην παγκόσµια οθόνη. Επίτηδες κι αυτό. Ο Οικονοµίδης για τον ρόλο της ερωµένης δεν ήθελε γκοµενάρα. Αφού όλα και όλοι τόσοι δα, έτσι και η θεία. Το ίδιο και ο Στάθης Σταµουλακάτος. Με λίπος. Με µάγουλα. Με κοιλιά. Ζωώδης. Κλασικός νεοέλλην του καφενείου. Το τετράποδο των αθλητικών εφηµερίδων.
Ολα εξαιρετικά καµωµένα. Με τρεις ενστάσεις. Η πρώτη, οι βωµολοχίες. Σχεδόν αδικαιολόγητες. Δεν τις χρειάζεται. Ανώφελες. Υπέρβαρες.
Επιδερµικές. Η δεύτερη, ο Βαγγέλης Μουρίκης. Με τη µανιέρα του πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται. Στη θέση του θα πρόσεχα. Εξαντλήθηκε. Η τρίτη και τελευταία, οι χρόνοι. Θα τους έσφιγγα και τίποτα δεν θα έχανα. Νever Μind. Ενα σηµασία έχει. Κάποιος από τους µικροαστούς της «Χώρας προέλευσης» του Σύλλα Τζουµέρκα οριζοντιώνεται στον αξονικό τοµογράφο του Γιάννη Οικονοµίδη. Παιδιά, σινεµά έχουµε. Αντε να δούµε πότε θα απαλλαγούµε από τον καθηµερινό µικροαστισµό που ροκανίζει κάθε µικροµέγαλη ύπαρξη σ’ αυτήν τη µαϊµού που ακούει στο όνοµα Ελλάδα!
«Μαχαιροβγάλτης»
Το φλιπσάιντ της «Αναπαράστασης» Το έγκληµα του µεγάλου
Τίποτα
Εξαιρετική φωτογραφία Η µικροαστική Ελλάδα σε µια ταινία
Βαθµοί=8
(less is more)
Μικρό, αλλά µε µια γραφή µέχρις εκεί ψηλά το «Γνήσια αντίγραφο» (Certified Copy) του ιρανού Αµπάς Κιαροστάµι. Ταινία γαλλικής παραγωγής µε Ζιλιέτ Μπινός και Ουίλιαµ Σίµελ. Η ποίηση από την καθηµερινότητα και το αντίγραφο ιδίας αξίας µε το αυθεντικό. Οπως ο «Μαχαιροβγάλτης» του Γιάννη Οικονοµίδη αναφέρεται πλαγίως στην «Αναπαράσταση» και στον «Ταχυδρόµο που χτυπάει πάντα δύο φορές», έτσι κι εδώ. Η ιστορία και κυρίως η αισθητική του Κιαροστάµι αναφέρονται σε δύο κοµψοτεχνήµατα που γυρίστηκαν σε απόσταση δέκα ετών και που σκηνοθέτησε ο αµερικανός Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ: Το πρώτο «Πριν το ξηµέρωµα» (Βefore sunrise»), του 1995. Το δεύτερο «Πριν το ηλιοβασίλεµα» (Βefore sunset), του 2004. Οπου Ιθαν Χοκ και Ζιλιέτ Ντελπί σε ένα ανολοκλήρωτο φλερτ ακολουθούµενοι από τη µηχανή που καταγράφει τη σχέση σ’ ένα ατελείωτο µονοπλάνο. Πάνω - κάτω ίδια και η διαδροµή της σκηνοθεσίας του Αµπάς Κιαροστάµι. Μέγιστος τεχνίτης. Και στην καθοδήγηση των ηθοποιών και στην τεχνική. Με το τίποτα αποσπά το µάξιµουµ. Δηλαδή: Μια παντρεµένη Γαλλίδα καταφθάνει µε ένα µικρό παιδί σε βιβλιοπωλείο όπου βρετανός συγγραφέας πονήµατος περί αυθεντικότητας στην τέχνη υπογράφει αυτόγραφα. Από τα βλέµµατα προκύπτει σπίθα και στη συνέχεια εκείνος, εκείνη και το παιδί καταφθάνουν σε µια πολιτισµένη γωνιά της Τοσκάνης. Εκεί, για να της αποδείξει πως όλα, µα όλα είναι οφθαλµαπάτη και πως τίποτα στη ζωή και την τέχνη δεν προέρχονται από παρθενογένεση, αρχίζουν να παριστάνουν το κανονικό ζευγάρι. Μια περιφορά που ισορροπεί έξοχα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο η σχέση άντρα - γυναίκας. Είναι και δεν είναι παντρεµένοι. Το δεύτερο η σχέση θεατή - ταινίας. Αυτό που βλέπουµε είναι και δεν είναι αλήθεια. Η τέχνη µιµείται τη ζωή. Ενίοτε και η ζωή µιµείται την τέχνη. Ο έρωτας (του άντρα προς τη γυναίκα και τούµπαλιν, αλλά και του θεατή για µια ταινία) προκαλείται από µια φαντασίωση, από ένα αντίγραφο, από µια επιθυµία. Ετσι το πόνηµα _ πράγµα που δεν κατάφερε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος στα «Οπωροφόρα της Αθήνας» _ µεταφράζεται σε µια µικρή fiction ιστορία. Ετσι, από ένα εγκεφαλογράφηµα προκύπτουν ερωτικοί χυµοί. Κι έτσι το θέαµα καταλήγει σε ιµάντας νοηµάτων χωρίς να χάσει ούτε µισή σταγόνα από την ερωτική του γοητεία. Τέλεια! Γιατί τέλεια η Ζιλιέτ Μπινός. Κάθε παρουσία της αξίζει κι ένα Οσκαρ. Γιατί τέλεια η κινηµατογράφηση. Και γιατί τέλεια η ιστορία. Με µοναδική, πλην ουσιαστική, ένσταση την επιλογή και την ερµηνεία ενός ξυλάγγουρου που ονοµάζεται Ουίλιαµ Σίµελ. Κρίµα!
«Γνήσιο αντίγραφο»
Αλήθειες και ψέµατα Είναι και δεν είναι ζευγάρι Είναι και δεν είναι αυθεντικός έρωτας Κόσµηµα η Ζιλιέτ Μπινός
Βαθµοί=7
(ό,τι πρέπει για ευαίσθητες κυρίες)
Χλωµή κοµεντί του Γκρεγκ Μπερλάντι µε την Κάρθιν Χέιγκλ και τον Τζος Ντουχάµελ. Κουµπάροι και οι δύο ενός φιλικού ζευγαριού που πεθαίνει από τροχαίο. Ετσι καταλήγουν κάτω από την ίδια στέγη να φροντίζουν τη µικρή και ορφανή Σόφι. Οι µοναδικές σκηνές που αξίζουν είναι οι πρώτες µε τον Ντουχάµελ να δίνει ξεκαρδιστικό ρεσιτάλ ενός σεξιστή χαβαλέ που δεν καταλαβαίνει Χριστό!
No comments:
Post a Comment