Διανύουμε τις τελευταίες μέρες του χρόνου που ανεπιστρεπτί αποσύρεται από το προσκήνιο της Ιστορίας και τέτοιες μέρες είθισται να γίνονται στοιχειώδεις αναφορές και υπομνήσεις απολογιστικού χαρακτήρα, εν προκειμένω στις πιο αξιόλογες ταινίες που βγήκαν στη διάρκεια της χρονιάς στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Εδώ θα αναφερθούμε αποκλειστικά και μόνο σε ταινίες που προβλήθηκαν για πρώτη φορά, αποκλείοντας έτσι τις επανεκδόσεις, οι οποίες όχι μόνο υπήρξαν άφθονες και σπουδαίες, αλλά και απαραίτητες, τις περισσότερες φορές, λόγω του επικαιροποιημένου ενδιαφέροντος που παρουσίαζαν. Γενικό κριτήριο για την επιλογή των - δέκα τον αριθμό σύμφωνα με στερεότυπες επιταγές - σημαντικότερων ταινιών που είδαμε το 2010 συνιστά κατά πρώτο και κύριο λόγο, η «καλλιτεχνικότητα» που διέπει το φιλμικό κείμενο - έννοια αντίστοιχη της «λογοτεχνικότητας» (για τη λογοτεχνία) - η οποία καθορίζεται ως συνάρτηση αφηγηματικών και στιλιστικών ενοράσεων του δημιουργού που σχετίζονται με θεωρίες, νόρμες και τρόπους που συντάσσονται με διάφορα αφηγηματικά μοντέλα. Η σειρά των 10 καλύτερων ταινιών του 2010 έχει να κάνει μόνο με τη χρονική τους εμφάνισή στις αίθουσες και καθόλου με διαγωνιστικά κριτήρια.
Τον περασμένο Φεβρουάριο κατέπληξε το ουγγρο-ρουμάνικο θρίλερ, ταινία σκοτεινή σαν τα δάση μέσα από τα οποία βγαίνει η ιστορία, «Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΙΝ ΒΑΡΓΚΑ» σε σκηνοθεσία του νεαρού Βρετανού Πίτερ Στρίκλαντ ενώ αργότερα, τον ίδιο μήνα ακολούθησε το βραβευμένο στο φεστιβάλ του Βερολίνου «ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΘΛΙΨΗΣ», πανέμορφα πολύχρωμο και βαθιά ταξικό φιλμ από το Περού, σε σκηνοθεσία της Κλάουντια Γιόσα. «ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΩΝ» του Μάρτιν Σκορτσέζε και «Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ» του Ρομάν Πολάνσκι, κινήθηκαν στα πλαίσια του αναμενόμενου, αποδείχθηκαν μεγάλες ταινίες, σπουδαίων μαστόρων.
Η επιφανειακά πανάλαφρη ιρλανδική σάτιρα «ΑΓΙΑΣΜΟΣ» του Τομ Ριβ εμφορείται από χαρακτηριστικά λαϊκού πνεύματος και κέλτικης ψυχής ενώ η σύγχρονη πολωνέζικη ταινία «ΑΘΩΑ ΚΟΛΠΑ» καταγράφει τις αφομοιωμένες αρχές, τις επεξεργασμένες γνώσεις και τις προσωποποιημένες επιλογές του σκηνοθέτη της, Αντρζέι Γιακιμόφσκι, οι οποίες άπτονται της λόγιας, εθνικής τους κινηματογραφίας. Σε έντονα ποιητικά χνάρια η διάφανα αέρινη ισπανική ταινία «ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΛΒΙΑ» του Χοσέ Λουίς Γκερίν.
Οσο για τις τρεις ταινίες που ακολουθούν, αυτές καταλαμβάνουν από κοινού θέση κορυφής. Πρόκειται για τρεις βαθιά ανθρωποκεντρικές ταινίες με ήρωες «εξανθρωπισμένα ανθρώπινα όντα», μονάδες που χωρίς να προβαίνουν σε βερμπαλιστικές διακηρύξεις, απορρίπτουν ως οντότητες το απάνθρωπο και αδιέξοδο κοινωνικό καπιταλιστικό μοντέλο και τάσσονται σιωπηλά και α-συνείδητα στο πλευρό της νομοτελειακής μετεξέλιξης της ιστορίας.
Α-συνείδητα θεωρώ (επιφυλάσσομαι για το αντίθετο) ότι και οι δημιουργοί αυτών των έργων κατάθεσαν ένα τέτοιο αποτέλεσμα το οποίο «αντέχει» σε τέτοιου είδους ερμηνείες. Πρόκειται για τρία αριστουργήματα που κάθε νέα ανάγνωση αποκαλύπτει καινούργια κρυμμένα στρώματα ουσίας. Για την γαλλική ταινία «Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΟΥ» της Γαλλοδανέζας Μία Χάνσεν-Λέβε, την ιταλική του Λούκα Γκουντανίνο «ΕΙΜΑΙ Ο ΕΡΩΤΑΣ» και την επίσης γαλλική «ΕΝΩΠΙΟΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ» του Ξαβιέ Μποβουά, στις οποίες έχουμε, λεπτομερέστερα, αναφερθεί στο παρελθόν.
Εάν τις ταινίες αυτές δεν τις έχετε ήδη δει στο σινεμά, καλό είναι να φροντίσετε να τις δείτε - και να τις συζητήσετε - γιατί αξίζουν πραγματικά τον κόπο. Εάν σκοπεύετε να τις δείτε εκτός κινηματογραφικής αίθουσας, φροντίστε να εξασφαλίσετε τις σωστότερες δυνατές συνθήκες ιδιωτικής, τελετουργικής προβολής, ήτοι: Κατάλληλο ωράριο, κατάλληλο φωτισμό και κάθισμα και κυρίως απόλυτη ησυχία (να μη χτυπούν δηλαδή τηλέφωνα, να μην κλαίνε μωρά, να έχετε ήδη φροντίσει να φάτε πριν, να πιείτε και να επισκεφθείτε το μπάνιο) ώστε απερίσπαστοι να χωθείτε στο κάθισμά σας και μέσα στην ταινία, να αφεθείτε σ' αυτήν «καταγράφοντας» ταυτόχρονα τα καλά και τα κακά της, τα οποία θα εξετάσετε και θα εκτιμήσετε αργότερα, όταν τελειώσει η προβολή. Φροντίστε να μην αντιμετωπίζετε τον κινηματογράφο με τρόπο τηλεοπτικό, βουλιαγμένοι σε μαλακό καναπέ και έτοιμοι - παράλληλα - για οτιδήποτε ήθελε προκύψει ...
Εν κατακλείδι, πρέπει να αναφερθούμε στις υπόλοιπες πρεμιέρες της βδομάδας που δυστυχώς δεν αξίζουν τον κόπο να δεσμεύσετε την ώρα και τα λεφτά σας. Πρόκειται για το «Solomon Kane» σε σκηνοθεσία Μάικλ Μπάσετ, περιπέτεια τοποθετημένη στον 16ο αιώνα με τους Τζέιμς Πιουριφόι, Μαξ φον Σίντοβ και Ρέιτσελ Χαρντ - Γουντ και για το αναβαθμισμένο τεχνικά, καθότι τρισδιάστατο, φιλμ τρόμου «Κλέφτης ψυχών» του ειδικευμένου μανιερίστα του είδους Γουές Κρέιβεν. Στην ταινία, ένας δολοφόνος επιστρέφει από το βασίλειο των νεκρών, για να σκοτώσει εφτά νεαρούς που έτυχε να γεννηθούν τη νύχτα του θανάτου του. Μεταξύ άλλων, οι Μαξ Τιεριότ, Φρανκ Γκρίλο και Χάνα Χόντσον.
Παράλληλα, συνεχίζονται οι προβολές των ταινιών «Southof theborder» του Ολιβερ Στόουν, «Καλά Χριστούγεννα κύριε Λώρενς» του Ναγκίσα Οσιμα, «Το Μέλι» του Σεμίχ Καπλάνογλου, «Η Ποίηση» σε σκηνοθεσία Τσανγκ Ντογκ Λι, «Ο κόσμος είναι μεγάλος και η σωτηρία της ψυχής βρίσκεται στη γωνία» του Στέφαν Κομαντάρεφ, μεταξύ άλλων ...
ΚΡΙΤΙΚΗ:
Τζία ΓΙΟΒΑΝΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ,
ΓΙΑΝ ΣΑΜΟΥΕΛ: Το γράμμα που άλλαξε τη ζωή μου
Ρομαντική γαλλική κωμωδία - με στοιχεία που αναμοχλεύουν συγκινήσεις στα πλήθη, γεγονός που κατ' επέκταση προοιωνίζεται επικείμενες αμερικάνικες βερσιόν - η τρίτη, μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη Γιαν Σαμουέλ. Ηθικοπλαστικό παραμύθι με πιθανότητα (και δυνατότητα) φιλοσοφικής τάξης αντιπαραθέσεων περί της ρήξης των δύο «εγώ» ή διαστάσεων του ζητήματος ποιοι υπήρξαμε και ποιοι γίναμε, της νοσταλγίας της παιδικής, ακατέργαστης απολυτότητας και των απόλυτων και παντοτινών υποσχέσεων και όρκων. Η θεματική αναδύεται μέσα από μια επιδερμική σύγκρουση και διαμάχη των αξιών μιας «παιδιάστικης» αυθεντικότητας με εκείνες που συνθέτουν την εικόνα της αστικής κοινωνικής καταξίωσης. Μέσα από ένα κολάζ των παιδικών βιβλίων του Ζακ Πρεβέρ, από σκόρπιες αναφορές π.χ. στον Οσκαρ Ουάιλντ, από πλήθος ανούσιων πλάνων, ποταμών δακρύων και νευρωτικών χειρονομιών της ηρωίδας, η ταινία συμπεραίνει καταληκτικά ότι η πραγματική αξία που θα έπρεπε να διέπει την ζωή κάθε ενήλικα συνίσταται στο να «μεγαλώνει» κανείς παραμένοντας όμως πιστός στο παιδί που κάποτε υπήρξε.
Τέλος πάντων! Μετά το «Αγάπα με αν τολμάς» (2003) με την Μαριόν Κοτιγιάρ και τον Γκιγιόμ Κανέ και μετά το γυρισμένο το 2008 στην Αμερική «MYSASSY GIRL», ο Γιαν Σαμουέλ επιστρέφει στην Γαλλία και επανακάμπτει με την ιστορία μιας φιλόδοξης γιάπισσας που στα τεσσαρακοστά της γενέθλια, ανήμερα, εμφανίζεται από το παρελθόν, ένας ηλικιωμένος συμβολαιογράφος από την επαρχία. Είναι ο μέγας Μισέλ Ντισοσουά σε ένα - πιθανότατα - κύκνειο άσμα που εγχειρίζει στην μεγάλη και τρανή επαγγελματία Μάργκαρετ, ένα φάκελο που περιέχει γράμματα του παιδικού της εαυτού, τα οποία στόχο έχουν την αφύπνιση της ενήλικής της συνείδησης. «Αγαπημένε μου εαυτέ. Σήμερα συμπληρώνω τα 7 και σου γράφω αυτό το γράμμα για να σε βοηθήσω να θυμηθείς τις υποσχέσεις που έδωσα στην ηλικία της λογικής και επίσης να σου υπενθυμίσω τι θέλω να γίνω ...».
Κάπως έτσι άρχιζαν τα γράμματα της εφτάχρονης Μαργκερίτ, των δύσκολων, στερημένων αλλά και πλούσιων σε βιώματα κι ανακαλύψεις καιρών της ά-μετρης αθωότητας και των αδάμαστων ονείρων. Αποδέκτης των επιστολών έχει ορισθεί - ήδη πριν 33 χρόνια - η Μάργκαρετ, η ενήλικη Μαργκερίτ. Η Μάργκαρετ που κλείνει σήμερα τα 40, είναι υψηλόβαθμο στέλεχος πολυεθνικής, επιτυχημένη και κατά τα φαινόμενα, μάλλον ευτυχισμένη και δεν παραπονιέται για τίποτα. Ζει όμως η Μάργκαρετ την ζωή που ονειρευόταν μικρή;
Ο Γιαν Σαμουέλ περιφέρει, από την αρχή ως το τέλος της ταινίας του, την απόλυτη ηρωίδα, την πράγματι εκπληκτικού κάλλους Σοφί Μαρσό, σαν αριστοτεχνικά φτιαγμένη τούρτα με γεύση που μεταλλάσσεται από γλυκερά σαχλή, τυποποιημένη κι εκνευριστική σε ευχάριστη (ε, όταν την συνηθίσεις πια, μπορεί να σου φανεί κι ευχάριστη) όσο προχωρά η ολοκλήρωση της ιστορίας. Ισως η αίσθηση αυτή να καθορίζεται κι από την αυθεντικά απλοϊκή συγκίνηση μιας γυναίκας που επιτέλους συναντά τον δρόμο της ειμαρμένης της. Η Σοφί Μαρσό φαίνεται ότι είναι ο κύριος λόγος ύπαρξης του φιλμ, σε έναν ρόλο γραμμένο αποκλειστικά και μόνο για κείνη, σε ένα φιλμ που ακροβατεί συνεχώς επικίνδυνα και τελικά κατορθώνει να γλιτώσει την γελοιοποίηση μέσα από μια σώφρονα αίσθηση που εκφράζεται σε επίπεδο οπτικής και αφήγησης. Στην ταινία εναλλάσσεται το χθες με το σήμερα, η πραγματικότητα με την φαντασία, οι αναμνήσεις με τις επιθυμίες, η μαγεία της παιδικής ηλικίας με τις ενήλικες, υποχρεωτικές, επιλογές, μέσα από φιξαρισμένες εικόνες που ο σκηνοθέτης σαν από κομπιούτερ να αντιγράφει, να κολλάει και να εμφυσά ζωή μέσα από ένα μοντάζ «παιδικό». Κάπου ξεπροβάλλει και η διαπίστωση ότι η αυθεντικότητα της ιδέας του σεναρίου - ο φάκελος που εσωκλείει τα γράμματα της Μαργκερίτ - ως δομικού στοιχείου του μύθου, εμπλέκεται σε σχέσεις εκλεκτικής συγγένειας με ένα από τα δομικά στοιχεία της πλοκής της ταινίας «Αμελί». Αναφερόμαστε στο κουτί που η Αμελί ξεθάβει από τον τοίχο του σπιτιού της, το γεμάτο αναμνήσεις από τα παιδικά χρόνια κάποιου παλαιότερου ενοικιαστή του διαμερίσματος.
Με την διαφορά όμως ότι ο φάκελος της Μάργκαρετ δεν καταφέρνει να μας παρασύρει στον μαγικό κόσμο της Μαργκερίτ κι εδώ υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Το ότι στην πορεία, η ταινία αρχίζει να κλίνει προς συγκρότηση ενός στοιχειώδους corpus και ιδιαίτερα κάποιες - αποσπασματικές - στιγμές τείνει να γραπώσει τον θεατή στην ροή και τον ρυθμό της, δεν σημαίνει ότι το φιλμ, στην ολότητά του, κατορθώνει να εκπλήξει, να καταπλήξει, να συγκινήσει ή να ταρακουνήσει ουσιαστικά συναίσθημα και πνεύμα.
Παίζουν: Σοφί Μαρσό, Μισέλ Ντισοσουά, Ζονατάν Ζακάι, Μάρτον Τσόκας, Αλέξις Μισαλίκ κ.ά.
Παραγωγή: Γαλλία, Βέλγιο (2010).
ΤΖΕΪΜΣ ΧΙΟΥΘ: Λούκυ Λουκ
Αδιάφορο το αποτέλεσμα της μεταφοράς στο σινεμά της θρυλικής φιγούρας του «ρομαντικού και μόνου κάου μπόυ» Λούκυ Λουκ, ο οποίος παίρνει μεν σάρκα και οστά αλλά από αδύναμα χέρια. Η κωμική γαλλική περιπέτεια πατάει σε κάποιους βασικούς κανόνες του γουέστερν και επιλεκτικά χρησιμοποιεί θεματικά στοιχεία του είδους.
Η ιστορία συντίθεται από στοιχεία και λεπτομέρειες που ψαρεύτηκαν από τις πιο δημοφιλείς περιπέτειες από το σύνολο των βιβλίων της σειράς. Αισθητή η απουσία τόσο του Ραντανπλάν όσο και των αδελφών Ντάλτον. Η Ντόλι όμως, η γενναία σύντροφος του κάου μπόυ, συνοδεύει κι εδώ τον «ανθρώπινο» κύριό της που επιστρέφοντας στην πόλη των παιδικών του χρόνων, συναντά όλους τους μύθους και τους θρύλους του Φαρ Ουέστ τον ένα πίσω από τον άλλο. Το ατίθασο παιδί της Αγριας Δύσης, τον Μπίλι δε Κιντ, την μονήρη, ξεχωριστή και ανεξάρτητη Καλάμιτι Τζέιν που κρεμά στον ώμο το τουφέκι και το μπουκαλάκι με το ουίσκι στην κωλότσεπη, τον χαρισματικό απατεώνα Πατ Πόκερ, τον Τζέσι Τζέιμς που μπορεί κι επιβάλλει τον δικό του νόμο μ' ένα βλέμμα και την Μπελ Σταρ, την γοητευτική τραγουδίστρια των σαλούν.Παίζουν: Ζαν Ντιζαρντάν, Σιλβί Τεστίντ, Μικαέλ Γιουν, Ντανιέλ Πρεβόστ, Αλεξάντρα Λαμί, Μελβίλ Πουπό κ.ά.
Παραγωγή: Γαλλία, Αργεντινή (2009).
No comments:
Post a Comment