Ο τραυλός βασιλιάς και ο ψυχοπαθής σόουμαν

• ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010

Το δράμα του τραυλού βασιλιά Γεωργίου του 6ου της Αγγλίας, στην ταινία «Ο λόγος του βασιλιά» του Τομ Χούπερ, και η ιστορία ενός περιβόητου ψυχοπαθή φυλακισμένου στην ταινία «Μπρόνσον» του Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν, μαζί με την επανέκδοση (με αφορμή τα 40 χρόνια της) της αριστουργηματικής ελληνικής ταινίας «Αναπαράσταση» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ξεχωρίζουν από τις 7 ταινίες της νέας αυτής κινηματογραφικής βδομάδας.

 

Ο Κόλιν Φερθ, πάλι φαβορί για Οσκαρ, με τη Χελένα Μπόναμ Κάρτερ στην ταινία του Τομ Χούπερ «Ο λόγος του βασιλιά»

Στο πρόγραμμα και το συναρπαστικό καρτούν «Μεγαλοφυής» του Τομ ΜακΚραθ, το ελληνικό ακτιβιστικό ντοκιμαντέρ «Οργώνοντας το χρόνο» του Κώστα Κολημένου, η περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας «Skyline» των αδερφών Στράους και «Tron: the legacy» του Τζόζεφ Κοσίνκι.

ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Οργώνοντας το χρόνο Ελλάδα, 2010. Ντοκιμαντέρ. Σκηνοθεσία-φωτογραφία: Κώστας Κολημένος. Ηχοληψία/μουσική: Χρήστος Ζυγόμαλας. 72'

**

Ενδιαφέρουσα επιστροφή στον πολιτικό κινηματογράφο των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης, με το ακτιβιστικό αυτό ντοκιμαντέρ του Κώστα Κολημένου, που καταγράφει τα διάφορα πολιτικοκοινωνικά γεγονότα των τελευταίων χρόνων, από το θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008 μέχρι τη μεγάλη διαδήλωση του Μαΐου του 2010. Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί με την κάμερά του την τελευταία αυτή διαδήλωση ενάντια στα μέτρα που επέβαλε το ΔΝΤ, την πολιορκία της Βουλής και την αιματηρή επέμβαση της αστυνομίας, συνομιλεί με τους διαδηλωτές και συζητά τον τραγικό θάνατο των εργαζομένων στη «Μαρφίν». Ενώ στο τέλος επισκέπτεται και ένα χωριό στην επαρχία, όπου συνομιλεί με ηλικιωμένους ανθρώπους που πήραν μέρος στην Αντίσταση, σε μια προσπάθειά του να συνδέσει το παρελθόν με το παρόν.

SKYLINE

ΗΠΑ, 2010. Σκηνοθεσία: Κόλιν & Κρεγκ Στράους. Σενάριο: Λίαμ Ο'Ντόνελ, Τζόσουα Κορντς. Ηθοποιοί: Ερικ Μπάλφουρ, Σκότι Τόμπσον, Μπρίτανι Ντάνιελ. 129'

**
Παράξενα φώτα εμφανίζονται ένα πρωί στο Λος Αντζελες, που ρουφάνε τους ανθρώπους, ενώ γιγαντιαία εξωγήινα τέρατα και ρομπότ περιπλανώνται στους δρόμους αναζητώντας τους επιζήσαντες. Μια ακόμη, αρκετά ενδιαφέρουσα, ταινία επιστημονικής φαντασίας, με σκηνοθέτες τους αδερφούς Στράους, γνωστούς μέχρι σήμερα για τα ειδικά εντυπωσιακά οπτικά εφέ σε ταινίες όπως «Terminator», «Χ-Men» και «Avatar». Δυστυχώς, οι χαρακτήρες δεν αναπτύσσονται, αν και, τουλάχιστον εδώ, τα πράγματι εντυπωσιακά εφέ χρησιμοποιούνται για δραματικούς σκοπούς, με αποτέλεσμα η ταινία να κρατά το ενδιαφέρον από την αρχή ώς το τέλος.

TRON: ΤΗΕ LEGACY (3-D)

ΗΠΑ, 2010. Σκηνοθεσία: Τζόζεφ Κοσίνκι. Σενάριο: Εντουαρντ Κίτσις, Ανταμ Χόροβιτς. Ηθοποιοί: Τζεφ Μπρίτζες, Γκάρετ Χέντλαντ, Ολίβια Γουάιλντ, Μάικλ Σιν. 127'

*
Στη «συνέχεια» αυτή, ύστερα από 30 σχεδόν χρόνια, του πρώτου «Tron», η «Ντίσνεϊ» μας μεταφέρει και πάλι στον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας, σε μια περιπέτεια όπου τα δημιουργήματα του ανθρώπου στρέφονται εναντίον του, με τον Τζεφ Μπρίτζες σε διπλό ρόλο (στον ένα, χάρη στο ψηφιακό «μακιγιάζ», να είναι πολύ πιο νέος). Παρά τα πολύ πιο εντυπωσιακά, υπερσύγχρονα ειδικά εφέ, η ιστορία μοιάζει χιλιοειπωμένη.

Ο λόγος του βασιλιά

The King's Speech. Βρετανία/Αυστραλία. Σκηνοθεσία: Τομ Χούπερ. Σενάριο: Ντέιβιντ Σάινλτερ. Ηθοποιοί: Κόλιν Φερθ, Τζέφρι Ρας, Χελένα Μπόναμ Κάρτερ, Μάικλ Γκάμπον, Ντέρεκ Τζακόμπι, Τίμοθι Σπολ, Γκάι Πιρς. 118'

*** ½

Ακόμη μία ανθρώπινη πλευρά της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας, μέσα από τη σχέση του βασιλιά Γεωργίου του 6ου και του λογοθεραπευτή του. Εξαιρετικοί στους δύο ρόλους οι Κόλιν Φερθ και Τζέφρι Ρας.

Ο λόγος του βασιλιά, στην ομότιτλη ταινία του Τομ Χούπερ (γνωστού για τις καλές τηλεοπτικές σειρές του), αναφέρεται στον από ραδιοφώνου λόγο του βασιλιά Γεωργίου του 6ου, όταν η Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο ενάντια στη Γερμανία του Χίτλερ. Μόνο που για να φτάσει εκεί ο Γεώργιος, που τραύλιζε από μικρός, χρειάστηκε, από την εποχή που ήταν ακόμη δούκας του Γιορκ, την ειδική θεραπεία του Αυστραλού εκκεντρικού λογοθεραπευτή Λάιονελ Λονγκ. Η ταινία του Χούπερ περιγράφει το δεσμό φιλίας που αναπτύσσεται σταδιακά ανάμεσα στον Γεώργιο, από την εποχή που ήταν δούκας, μέχρι την ανάληψη του θρόνου, όταν ο αδερφός του, βασιλιάς Εδουάρδος ο 8ος, αναγκάστηκε να παραιτηθεί με το σκάνδαλο που προκλήθηκε όταν αποφάσισε να παντρευτεί τη χωρισμένη Αμερικανίδα κυρία Σίμπσον.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ο αγγλικός κινηματογράφος μάς δίνει την ανθρώπινη πλευρά του βασιλικού οίκου της Βρετανίας. Προηγήθηκαν ταινίες όπως «Η βασίλισσα» του Στίβεν Φρίαρς και «Βασίλισσα Βικτόρια: τα χρόνια της νιότης». Στη νέα αυτή ταινία, η ανθρώπινη πλευρά του Οίκου των Ουίνδσορ περνάει από τον «καναπέ» του δρος/ψυχαναλυτή Λονγκ. Ο οποίος, με τις ανορθόδοξες μεθόδους του, κατάφερε να μετατρέψει τον Μπέρτι (όπως τον αποκαλούσε η οικογένειά του) σ' ένα αρκετά πειστικό και συγκινητικό ρήτορα. Φτάνει ν' ακούσετε, προς το φινάλε της ταινίας, τον ιστορικό ραδιοφωνικό του λόγο, το 1939. Είναι από τις καλύτερες στιγμές της ταινίας, δοσμένη σ' ένα μοντάζ σκηνών ομάδων ανθρώπων (από στρατιώτες και απλούς ανθρώπους μέχρι μέλη της βασιλικής οικογένειας), που ακούνε την ομιλία από το ραδιόφωνο. Ανάμεσα στις απολαυστικές, ειρωνικές ατάκες αναφέρω κι εκείνη που, όταν ο Λονγκ αναφέρει στον Μπέρτι πως οι προηγούμενοι λογοθεραπευτές του ήταν βλάκες, ο Μπέρτι του απαντά: «Μα όλοι τους χρίστηκαν ιππότες», για να πάρει την απάντηση: «Μα αυτό το επισημοποίησε»!

Ο σκηνοθέτης, με βάση ένα καλογραμμένο, διανθισμένο συχνά με ειρωνεία και χιούμορ σενάριο, σκιτσάρει με συμπάθεια τη σχέση των δύο ανθρώπων, από τη μια του ευέξαπτου Μπέρτι κι από την άλλη του λογοθεραπευτή, ενός απλού ανθρώπου, ταυτόχρονα αποτυχημένου ερμηνευτή σεξπιρικών έργων. Σε ένα είδος αντιμετώπισης που μετατρέπει τους δυο τους σε ηθοποιούς θεάτρου, με τον Λονγκ να αναγκάζει τον Μπέρτι να χορεύει, να τραγουδά και να χρησιμοποιεί «βρώμικο» λεξιλόγιο, για να μπορέσει να ξεπεράσει τον τραυλισμό του.

Τα ιστορικά γεγονότα της εποχής περιορίζονται στο φόντο. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές είναι εκείνη του Μπέρτι να παρακολουθεί στα επίκαιρα την ομιλία του Χίτλερ στην ογκώδη συγκέντρωση της Νυρεμβέργης και να σχολιάζει: «Να κι ένας τύπος που δεν διστάζει». Εκείνο που πετυχαίνει πάνω απ' όλα η ταινία είναι να δώσει τον οδυνηρό συχνά αγώνα του Μπέρτι να ξεπεράσει το πρόβλημά του, με τον Κόλιν Φερθ να δίνει με τέτοια δύναμη και πάθος το ρόλο, που σίγουρα θα είναι ανάμεσα στα φαβορί για τις υποψηφιότητες των Οσκαρ. Με αποτέλεσμα, ένα θέμα φαινομενικά περιορισμένο, όπως τα προβλήματα ενός βασιλιά που τραυλίζει, να μετατρέπεται σε μια πολύ ελκυστική ταινία. Στις πολύ καλές ερμηνείες και εκείνη του Τζέφρι Ρας (εξαιρετικός ως Λονγκ), καθώς και των Χελένα Μπόναμ Κάρτερ (η στοργική βασίλισσα), Μάικλ Γκάμπον (ο πατέρας, Γεώργιος ο 5ος), Γκάι Πιρς (Εδουάρδος ο 8ος), Τίμοθι Σπολ (Τσόρτσιλ) και Ντέρεκ Τζακόμπι (Αρχιεπίσκοπος του Καντερμπέρι).

Bronson

Βρετανία, 2008. Σκηνοθεσία: Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν. Σενάριο: Ρέφιν & Νόρμαν Μπροκ. Ηθοποιοί: Τομ Χάρντι, Χιου Ρος, Τζούλιετ Ολντφιλντ, Τζόνι Φίλιπς. 92'

*** ½

Ενας εξαιρετικός Τομ Χάρντι παρουσιάζει, σαν είδος σόου σε τσίρκο, την πολυτάραχη ζωή του πιο διάσημου και πιο βίαιου φυλακισμένου της Βρετανίας.

Το θέατρο ως τρόπος ζωής είναι το κύριο στοιχείο στην ταινία «Μπρόνσον», συναρπαστικό πορτρέτο του περιβόητου και πιο βίαιου φυλακισμένου της Αγγλίας, σκηνοθετημένο από τον Δανό Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν (δημιουργός της περιβόητης τριλογίας «Pusher»). Ο ηθοποιός Τομ Χάρντι (ένας από τους γκάνγκστερ του «RocknRolla»), με ξυρισμένο κεφάλι και ένα μικρό μουστάκι, παρουσιάζει, κοιτάζοντας την κάμερα και προκαλώντας τους φανταστικούς θεατές του, σαν οργισμένος κλόουν σε τσίρκο, την ταραχώδη, βίαιη ζωή του Μάικλ Πίτερσον, γνωστού με το όνομα Τσαρλς Μπρόνσον (πήρε το παρατσούκλι όταν, έφηβος, είδε την ταινία «Ο εκτελεστής της νύχτας»). Ηταν φυλακισμένος για 34 συνεχή χρόνια, τα 30 από τα οποία σε απομόνωση και ενδιάμεσα και σε ψυχιατρική κλινική.

Μέσα από τα διάφορα αυτά επεισόδια, με εξαιρετική (τις πιο πολλές φορές κλασική) μουσική υπόκρουση, μαθαίνουμε για τη ζωή του Μπρόνσον, από την παιδική του ηλικία μέχρι το πρώτο του αδίκημα (τη ληστεία ταχυδρομείου, το 1974), που, με μαζοχιστική διάθεση, χρησιμοποίησε για να επιμηκύνει την καταδίκη του, είτε κρατώντας ομήρους είτε με άγριες επιθέσεις ενάντια στους φύλακες, σε σκηνές που μοιάζουν να βγήκαν από ταινίες όπως «Το κουρδιστό πορτοκάλι». Η ταινία δεν σου μαθαίνει πολλά σχετικά με τον (ψυχοπαθή;) άνθρωπο Μπρόνσον, αλλά σε αφήνει να γνωρίσεις ένα φιγουρατζή καλλιτέχνη. Εναν ηθοποιό που δίνει μια έξοχη παράσταση -και μέσα απ' αυτόν να θαυμάσεις έναν το ίδιο δυνατό καλλιτέχνη, τον έξοχο ηθοποιό Τομ Χάρντι.

Αναπαράσταση

Ελλάδα, 1970. Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος. Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Στρατής Καρράς, Θανάσης Βαλτινός. Ηθοποιοί: Τούλα Σταθοπούλου, Γιάννης Τότσικας, Θάνος Γραμμένος, Πέτρος Χοϊδάς. 110'

**** ½

Ενα έγκλημα -η σύζυγος και ο εραστής σκοτώνουν το σύζυγο μετανάστη μόλις επιστρέφει- γίνεται αφορμή για μια εξονυχιστική έρευνα γύρω από την κατάσταση στην ελληνική επαρχία. Αριστουργηματική ταινία σε επανέκδοση.

Η ταινία που αποκάλυψε το μεγάλο ταλέντο του Θόδωρου Αγγελόπουλου και άνοιξε νέους δρόμους στον ελληνικό κινηματογράφο. Η έρευνα γύρω από το μετανάστη, που επιστρέφει από τη Γερμανία στο χωριό του για να δολοφονηθεί ύστερα από λίγες μέρες από τη σύζυγο και τον εραστή της, βασισμένη σε ένα έγκλημα που είχε γίνει πριν από χρόνια σε ορεινό χωριό της Ηπείρου, στάθηκε αφορμή για μια σε βάθος και με οξυδέρκεια έρευνα πάνω στη θλιβερή, αποδεκατισμένη από τη μετανάστευση ελληνική επαρχία.

Ο φακός του Αγγελόπουλου, μέσα από τη θαυμάσια, μαυρόασπρη, ατμοσφαιρική φωτογραφία του Γιώργου Αρβανίτη, κοιτάζει την Ελλάδα με διαφορετικό μάτι, ανασκαλεύει το παρελθόν της και εξερευνά το παρόν της για να μας ανοίξει το δρόμο προς το (ζοφερό;) μέλλον. Να μας προειδοποιήσει για το κακό που μας περιμένει στο τέρμα του δρόμου. Προάγγελος γι' αυτά που θα συμβούν στις επόμενες δεκαετίες, τη φθορά και τη διαφθορά, την έκπτωση των ηθικών αξιών, την κατακερματισμένη οικογένεια, αλλά και τον κατακερματισμό της ίδιας της κοινωνίας. Η αφετηρία του αυτή ξεκινάει από πολύ βαθιά στο παρελθόν, από την περιπλάνηση του Οδυσσέα (με την ωραία Ελένη τελικά να τον προδίδει) και την αρχαία τραγωδία (βλέπε «Ορέστεια») για να φτάσει στη σύγχρονη, βουβή τραγωδία της. Μια ταινία προφητική, πρώτη μιας μεγάλης, κλασικής σήμερα τριλογίας, που θα κλείσει με τις «Μέρες του 36» και το «Θίασο».

Μεγαλοφυής

Megamind (3D). ΗΠΑ, 2010. Σκηνοθεσία: Τομ ΜακΚραθ. Σενάριο: Αλαν Σιούκραφτ, Μπρεντ Σάιμονς. Με τις φωνές των: Γουίλ Φερέλ, Μπραντ Πιτ, Τίνα Φέι, Τζόνα Χιλ. 95'

***

Απολαυστικό καρτούν με ωραία, έξυπνα γκαγκ, με έναν «κακό» Μεγαλοφυή, που όταν δεν έχει πια αντίπαλο, ανακαλύπτει την πραγματική, καλή φύση του.

Ο Μεγαλοφυής είναι ένας σούπερ-κακός που, αφού ξεφορτωθεί τον αντίπαλό του, τον Μέτρο Μαν, δημοφιλή ήρωα μιας ολάκερης μεγαλούπολης, ανακαλύπτει πως η ζωή χωρίς εχθρό για να τον μάχεται είναι ανιαρή. Γι' αυτό αποφασίζει να φτιάξει έναν άλλο ήρωα, τον Τιτάνα, μόνο που θ' ανακαλύψει πως το δημιούργημά του θέλει να καταστρέψει τον κόσμο. Γι' αυτό ο Μεγαλοφυής αλλάζει στρατόπεδο, όταν ανακαλύπτει πως τελικά έχει καλή καρδιά και ενώ στην πορεία ερωτεύεται και μια μαχητική, τολμηρή τηλεοπτική δημοσιογράφο.

Ο σκηνοθέτης Τομ ΜακΚραθ (που γύρισε τη «Μαδαγασκάρη») έφτιαξε ένα χαριτωμένο, γυρισμένο με το σύστημα 3D, με ωραία ποπ μουσική και αρκετά έξυπνα γκαγκ, καρτούν, με αναφορές σε διάφορα άλλα καρτούν («Εγώ, ο απαισιότατος »), αλλά και ταινίες όπως ο «Σούπερμαν» (σε μια από τις διάφορες απολαυστικές μεταμφιέσεις του, ο Μεγαλοφυής μετατρέπεται σε μια καλοκάγαθη γριά που μιλάει όπως ο Μάρλον Μπράντον στον «Σούπερμαν»). *