Για να µε πιστέψετε, αρκεί και µόνο να ξεφυλλίσετε την αυτοβιογραφία του «Ο µαγικός φανός» (Laterna magica). Σε τέτοιο βαθµό η δυσλειτουργία του ψυχισµού του, που ο ίδιος οµολογεί σκηνές ακράτειας και αφόδευσης µέσα στο ταξί. Με άφθονα ρεκόρ. Επισήµως µε οκτώ παιδιά, πέντε συζύγους και τέσσερα διαζύγια. Η τελευταία, η πέµπτη σύζυγος, η Ιngrid von Rosen, εγκατέλειψε τον µάταιο τούτο κόσµο το 1995, δώδεκα χρόνια πριν εκείνος ακολουθήσει την ίδια διαδροµή. Κοντά σε όλα αυτά οι µικρές, µικροµεσαίες και µεγάλες, ταραγµένες και βασανιστικές σχέσεις που είχε συνάψει µε όλες τις πρωταγωνίστριες όλων των ταινιών του. Η Ινγκριντ Τούλιν (1926-2004) οκτώ χρόνια µικρότερή του. Η Γκουντλ Λίντµπλοµ δεκατρία χρόνια νεώτερή του. Η Μπιµπί Αντερσον δεκαεφτά χρόνια και η Λιβ Ούλµαν είκοσι. Ξέχασα καµία; Πολλές. Δυστυχώς, δεν έχω σκαλίσει τα αρχεία του Βασιλικού Θεάτρου της Σουηδίας όπου εκεί είχε εγκαταστήσει ολόκληρο χαρέµι. Φανταστείτε, ο Σουηδός Ρόι Αντερσον, ο σκηνοθέτης ενός αριστουργήµατος µε τον τίτλο «Τραγούδια από τον δεύτερο όροφο», µου είχε εξοµολογηθεί στο Φεστιβάλ Καννών πως «τέτοιο τέρας, µόνο ο Χίτλερ στη Γερµανία»!
Αυτό το «τέρας» ως άνθρωπος µεγαλουργεί ως µέγιστος καλλιτέχνης. Από το µίσος προς τους άλλους και τον εαυτό του. Από τον δυσθεώρητο µαζοχισµό του. Από το έρεβος των υπαρξιακών ανησυχιών του.
Από τον ατελείωτο τρόµο που του προκαλούσε η ιδέα του θανάτου του. Από όλες τις παθογένειες της ψυχής του. Και από τη διαρκή εσωτερική ταραχή του, έγραψε και σκηνοθέτησε µερικά από τα πιο λαµπρά και αριστουργηµατικά δράµατα δωµατίου. Απροσµέτρητη η επιρροή του. Απροσµέτρητη η παγκόσµια φήµη του. Ατελείωτη η έµπνευσή του. Κι όµως από τις εννιά υποψηφιότητες κανένα Οσκαρ. Κι όµως κανένας Χρυσός Φοίνικας Καννών. Κι όµως κανένα πρόβληµα γι’ αυτόν. Περιφρονούσε όλα τα επίγεια και κοσµικά. Νυχθηµερόν βουτηγµένος στον εαυτό του.
Χρειάζεται ολόκληρος τόµος για να γράψει κανείς µερικά ψήγµατα των αρετών του. Δύο τα χοντρά και διά γυµνού οφθαλµού ορατά. Το πρώτο, η τροµερή εµµονή του στο περιεχόµενο των ταινιών του. Το δεύτερο (προερχόµενο από το πρώτο), η ανάδειξη του γκρο πλάνου σε ύψιστο αγαθό. Ετσι συµπλέκει µονοκοπανιά τη θεατρική δραµατουργία µε την τηλεοπτική µανιέρα. Δηλαδή τη δραµατουργία των χαρακτήρων από το θέατρο. Τη µονοµανία στο κοντικό πλάνο _ ιδιαίτερα από τη δεκαετία του ‘60 και µετά _ από την αισθητική των τηλεοπτικών σειρών. Δύο, εντελώς ανόµοια µεταξύ τους, µεγέθη καταλήγουν στη σύνθεσή τους σε µια προσωπική γραφή που όµοιά της, µε τέτοια δύναµη, τόση ένταση και τέτοιο βάθος, δεν υπήρχε και δεν υπάρχει µετά τον Μπέργκµαν.
Το 1982 αποφασίζει να αποσυρθεί κινηµατογραφικά. Στη συνέ χεια και µέχρι το 2003, τέσσερα χρόνια πριν από τον θάνατό του, υπογράφει δέκα ταινίες για τη σουηδική τηλεόραση, ένα ντοκιµαντέρ και µια ταινία µικρού µήκους. Παραλλήλως, έτσι για την υστεροφηµία του και τη βιογραφία του, προσφέρει απλόχερα τρία σενάριά του τα οποία έγιναν ταινίες. Κατά σειρά το «Sondagsbarn» που σκηνοθέτησε ο γιος του Ντάνιελ Μπέργκµαν. Την ίδια χρονιά, το 1992, «Οι καλύτερες προθέσεις» (Den goda viljan) του Δανού Μπιλ Ογκαστ µε θέµα τα πλακώµατα του πατέρα του, ενός αυστηρού πάστορα, µε την ευαίσθητη και εύθραυστη µητέρα του.
Και το 2000, η Λιβ Ούλµαν, µία από τις ερωµένες του και πρωταγωνίστρία του, σκηνοθετεί την «Απιστία» µε πολλά στοιχεία αυτοβιογραφίας, δηλαδή απιστίας και µοιχείας. Εκείνη λοιπόν τη χρονιά που αποφασίζει να πάρει οριστικό διαζύγιο από το Σινεµά, γράφει και σκηνοθετεί το «Φάνι και Αλέξανδρος», µια ποταµιαία αυτοβιογραφία των παιδικών του χρόνων. Εννιά πρόσωπα µιας αστικής οικογένειας µε το όνοµα Εkdahl σε µια χριστουγεννιάτικη γιορτή σε ένα σπίτι που λάµπει από καθαριότητα και ταυτόχρονα, όπως στα έργα του Τσέχωφ, δονείται υπογείως από µικρούς, ανεπαίσθητους σεισµούς. Δύο παιδιά, η Φάνι και ο Αλέξανδρος, παρακολουθούν τους µεγάλους, καταγράφουν συµπεριφορές και ταυτόχρονα ανακαλύπτουν τη µαγεία της πρώιµης κινηµατογραφικής εικόνας. Η ψιλοβελονιά σε κάθε δευτερόλεπτο κάθε ερµηνείας. Η λεπτοµέρεια στα αυθεντικά ντεκόρ και τα επίσης αυθεντικά κοστούµια και οι πιρουέτες στους φωτισµούς και την κίνηση της µηχανής του µόνιµου συνεργάτη του Σβεν Νίκβιστ µετατρέπουν όλα τα οπτικά, ψηφιακά και ηχητικά εφέ του Χόλιγουντ σε τσαλακωµένες φιάλες από Κόκα Κόλα και σε άνοστα, πλαστικά ποπ κορν. Μέσα στις πέντε κορυφαίες τοιχογραφίες όλων των εποχών!
§
Πρωτότυπος τίτλος: Fanny och Αlexander §
Ετος: 1982 §
Είδος: Αυτοβιογραφική Τοιχογραφία Εποχής §
Σκηνοθεσία - Σενάριο: Ινγκµαρ Μπέργκµαν §
Cast: Περµίλα Αλγουιν, Μπέρτιλ Γκούβε, Μπιόρν Αχλεστεντ, Αλαν Εντουγουόλ, Εύα Φρόλινγκ, Γκουν Βάλγκρεν, Γιαρλ Κούλε §
Φωτογραφία: Σβεν Νίκβιστ §
Διάρκεια: 188’ §
Χώρα: Σουηδία
No comments:
Post a Comment