«Το μυστήριο και το θρίλερ ταιριάζουν στους Ελληνες»

ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ «ΞΕΝΕΣ ΣΕ ΞΕΝΗ ΧΩΡΑ» ΣΤΟΝ «ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟ»

• Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 22 Απριλίου 2010

Σε πείσμα όσων διατείνονται ότι οι ταινίες μυστηρίου και φαντασίας δεν ταιριάζουν στην αισθητική του ελληνικού κοινού και είναι ένα κινηματογραφικό είδος υποδεέστερο άλλων, ο Δημήτρης Παναγιωτάτος έκανε μια ταινία για να ανατρέψει ανάλογα στερεότυπα.

Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ «Ξένες σε ξένη χώρα. 50 ελληνικές ταινίες μυστηρίου και φαντασίας», που προβάλλεται από σήμερα στον κινηματογράφο «Μικρόκοσμο» (λ. Συγγρού 106).

Στο φιλμ παρουσιάζεται βήμα βήμα η πορεία των ελληνικών ταινιών φιλμ νουάρ, θρίλερ, επιστημονικής φαντασίας και τρόμου -45 μεγάλου μήκους και πέντε μικρού. Προβάλλονται αποσπάσματα, αρχειακό υλικό αλλά και συνεντεύξεις σκηνοθετών, σεναριογράφων και κριτικών, που φωτίζουν τη γέννηση και τη σταδιακή παρακμή τους στην Ελλάδα. Σκοπός του Δημήτρη Παναγιωτάτου ήταν ένας απολογισμός, που πηγάζει από την αγάπη του γι' αυτές τις ταινίες. Γι' αυτό και μπορεί το ντοκιμαντέρ πρακτικά να του πήρε τρία χρόνια δουλειάς, αλλά στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα μιας... ολόκληρης ζωής.

«Το θρίλερ με συγκινεί, γιατί σε κάνει να αμφισβητείς την πραγματικότητα, που ανατρέπεται κάθε στιγμή. Ενώ οι ταινίες φαντασίας μάς κάνουν να ανιχνεύουμε έναν άλλον κόσμο από αυτόν που φαίνεται εκ πρώτης όψεως», λέει. Και εντοπίζει την «εμμονή» του στο γεγονός ότι, όπως λέει, «δέχτηκα μια αυστηρή αστική ανατροφή». Δεν τον εμπόδισε, όμως, να τρυπώνει «καταχρηστικά» στους κινηματογράφους από πιτσιρικάς. «Είδα κρυφά τον "Εφιάλτη" του Ερρίκου Ανδρέου, γιατί ήταν ακατάλληλος για κάτω των 15 ετών. Με είχε συγκλονίσει. Ηταν μια παραλλαγή του "Ψυχώ" του Χίτσκοκ, με έναν θηλυκό Αντονι Πέρκινς, τη Βούλα Χαριλάου», θυμάται.

Από τα «Εγκλημα στο Κολωνάκι» (1959) του Τζαννή Αλιφέρη και «Εγκλημα στα παρασκήνια» (1960) του Ντίνου Κατσουρίδη μέχρι το πρόσφατο «Κακό» του Γιώργου Νούσια (2009), τα είδη αυτά πέρασαν από σαράντα κύματα. Εξηγεί ο Δημήτρης Παναγιωτάτος: «Η δεκαετία του '60 ήταν γόνιμη για το ελληνικό σινεμά, γιατί έβγαιναν ταινίες όλων των ειδών, από το αστυνομικό "Εγκλημα στο Κολωνάκι" μέχρι το πρώτο νουάρ, τους "Αδίστακτους" του Ντίνου Κατσουρίδη. Η χούντα όμως ανέκοψε την πορεία του κινηματογράφου. Και έπειτα, στις δεκαετίες '70 και '80, δεν υπήρχε χώρος για τέτοιες ταινίες, γιατί οι σκηνοθέτες στράφηκαν στις πολιτικές. Επρεπε να περιμένουμε μέχρι το '80, όταν εμφανίστηκε ο Νίκος Νικολαΐδης και στη συνέχεια και άλλοι».

Στην παρακμή του είδους έβαλε το χεράκι της και η τηλεόραση, που επέβαλε τις κωμωδίες. «Θα σας πω ένα ακραίο παράδειγμα. Ο "Εφιάλτης" είχε κόψει περισσότερα εισιτήρια από το "Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο κοντός" του Νίκου Τσιφόρου. Και όμως, η τηλεόραση αυτήν παίζει συνέχεια κι όχι τον "Εφιάλτη" ή άλλες του είδους», τονίζει ο Δ. Παναγιωτάτος.

Ο τίτλος «Ξένες σε ξένη χώρα» είναι μια καθαρή σπόντα για την «κακοτυχία» αυτών των ταινιών που αγνοήθηκαν, ακόμα και από τους κριτικούς. «Πολλοί ισχυρίζονται ότι το μυστήριο και το θρίλερ δεν ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση των Ελλήνων. Δεν ισχύει. Οι αστυνομικές ιστορίες του Γιάννη Μαρή είχαν μεγάλη επιτυχία, παρ' όλο που δεν τον παραδέχονταν οι λογοτεχνικοί κύκλοι», λέει ο Δημήτρης Παναγιωτάτος.

Παρ' όλα αυτά είναι αισιόδοξος. Νέοι σκηνοθέτες έχουν στραφεί σε τέτοια είδη, όπως ο Αγγελος Φραντζής («Ονειρο του σκύλου») ή ο Αλέξης Αλεξίου («Ιστορία 52»). Και ο ίδιος, άλλωστε, ετοιμάζει μια ταινία επιστημονικής φαντασίας και ένα θρίλερ.

* Μαζί προβάλλεται και η μικρού μήκους του Δημήτρη Αθανίτη, «Φιλοσοφία». *