Μια ιστορία ηρωική, σαν ψέμα

Μια ανορθόδοξη βιογραφία του Γάλλου τραγουδιστή - μύθου Σερζ Γκενσμπούρ

• Του Δημητρη Mπουρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 22/04/2010

Gainsbourg ***

• ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ.Σκηνοθεσία: Ζοάν Σφαρ

  Ερμηνεία: Ερίκ Ελμοσνινό, Νταγκ Τζόουνς, Κέισι Μότετ Κλάιν, Λούσι Γκόρντον, Λετίσια Κάστα, Αννα Μουγκλαλίς, Μιλέν Ζαμπανουά

ΚΡΙΤΙΚΗ. Το «Gainsbourg» είναι μια πολύ προσωπική ταινία του σχεδιαστή κόμικς Ζοάν Σφαρ γύρω από τον μύθο του γαλλικού τραγουδιού Σερζ Γκενσμπούρ. Ας μην περιμένει ο θεατής μια ακαδημαϊκή βιογραφία ή ένα εκλεπτυσμένο μελόδραμα σαν την προπέρσινη «Ζωή σαν τριαντάφυλλο» για την Εντίθ Πιαφ. Ο Σφαρ κινείται σαν χιουμορίστας στον αφρό των ημερών του Γκενσμπούρ, συνθέτοντας ανορθόδοξα ένα χρονικό για μια «ζωή ηρωική», όπως αναφέρει στον υπότιτλο της ταινίας του προς αποφυγήν κάθε παρεξήγησης. Το «Gainsbourg» δεν είναι μια βιογραφία για τον εμπνευστή του σκανδαλώδους «Je t’ aime - moi non plus» ή για τον αντιφατικό μποέμ του γαλλικού τραγουδιού, που ο Μιτεράν έφτασε να τον χαρακτηρίσει «Μποντλέρ και Απολινέρ των καιρών μας». Είναι μια φανταστική ιστορία στο περιθώριο μιας μυθιστορηματικής ζωής, με τον Γκενσμπούρ να συνδιαλέγεται και ενίοτε να έρχεται στα χέρια με τη σκιά του: το κακομούτσουνο alter ego του που εμφανίζεται στην ταινία με τη μορφή μιας ζωντανής μαριονέτας. «Η ταινία είναι γεμάτη ψέματα, γιατί λατρεύω τα ψέματα. Πάντα πριν ξεκινήσω μια δουλειά κάνω εκτεταμένη έρευνα. Κατόπιν την ξεχνώ και μετατρέπω το αντικείμενό μου σε μυθικό ήρωα», γράφει σε ένα σημείωμά του ο Σφαρ.

Στο πρώτο μέρος του «Gainsbourg», που είναι το καλύτερο, παρακολουθούμε την ιστορία ενός Εβραιόπουλου στα χρόνια της Κατοχής, του εκκεντρικού Λουσιέν, που επιβιώνει σαν από θαύμα και στη συνέχεια βάζει τα δυνατά του να γίνει ζωγράφος με ανάστημα σαν του Γκόγια. Στη συνέχεια, όταν γνωρίζει τον Μπορίς Βιαν και την παριζιάνικη νύχτα, αλλάζει σχέδια και μαζί με αυτά και το όνομά του. «Κοίτα την κιθάρα και πες μια ιστορία», λέει ένας μουσικός, προσπαθώντας να μυήσει τον λιπόσαρκο Σερζ με την άσχημη φάτσα στο πνεύμα του Τζάγκο Ράινχαρτ. Στο δεύτερο μέρος, που είναι αρκετά φλύαρο, ο Σερζ με ένα Ζιτάν μονίμως στα χείλη, μοιάζει με φιγούρα των Γκοσινί και Ουντερζό, άλλοτε στο πλευρό μυθικών γυναικών όπως η Μπριζίτ Μπαρντό, και άλλοτε ως πρωταγωνιστής μικρών και μεγάλων σκανδάλων.

Ο Σφαρ χρησιμοποιεί ευρηματικά το γκροτέσκ όταν ταυτίζει τη ματιά του με το βλέμμα του παιδιού (ο μικρός Λουσιέν) για να γλιστρήσει δίπλα από γεγονότα της ζωής ενός υπαρκτού μύθου (ο Γκενσμπούρ). Η πληθωρικότητά του και η αποσπασματικότητα του σεναρίου του κάποια στιγμή μετατρέπονται σε επικίνδυνη παγίδα.

• Επίσης...

Το «Μυστικό στα μάτια της» (***) του Χουάν Χοσέ Καμπανέλα έρχεται από την Αργεντινή με συστατική επιστολή το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Είναι ένα ερωτικό δράμα χαμηλών τόνων με πρόσχημα το θρίλερ αστυνομικού τύπου. Σε φλας μπακ, στο Μπουένος Αϊρες του 1974, ένας αστυνομικός, που είναι ερωτευμένος με μια βοηθό εισαγγελέα, αναζητάει τον δολοφόνο μιας γυναίκας. Σε ενεστώτα χρόνο, 25 χρόνια μετά, ο αστυνομικός, γκριζομάλλης εργένης και συνταξιούχος πια, θέλει να γράψει ένα βιβλίο γύρω από το παλιό έγκλημα που τον έχει στοιχειώσει.

Ο Δημήτρης Παναγιωτάτος, στο «Ξένες σε μια ξένη χώρα» (**), επιχειρεί μια προσωπική καταγραφή των ελληνικών ταινιών μυστηρίου και φαντασίας την περίοδο 1959 - 2009, σε μια σύνθεση ντοκιμαντέρ και φιξιόν. Η κινηματογραφοφιλία του σκηνοθέτη είναι διάχυτη, η εξαντλητική γνώση του θέματος ορατή. Πλούσιο υλικό, πληθώρα συνεντεύξεων. Η δραματοποιημένη εκδοχή (με τα τέσσερα κορίτσια) αφελής, αντιμάχεται την αξιοπιστία και τον επαγγελματισμό της ερευνητικής δουλειάς.