Ο ρεπόρτερ και η χάκερ με το τατουάζ

O επίλογος της κινηματογραφικής τριλογίας «Μιλένιουμ» του Σουηδού Στιγκ Λάρσον, το «Κορίτσι στη φωλιά της σφήκας»

Του Δημητρη Mπουρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Kυριακή, 11 Aπριλίου 2010

Ο Σουηδός Στιγκ Λάρσον, οικονομικός αναλυτής και δημοσιογράφος στο επάγγελμα, εμφανίστηκε στο ευρωπαϊκό αστυνομικό μυθιστόρημα σαν κομήτης. Το 2004 παρέδωσε τα χειρόγραφα μιας τριλογίας με γενικό τίτλο «Μιλένιουμ», την οποία είχε αρχίσει να γράφει το 2001, δεν πρόλαβε όμως να ζήσει τον εκδοτικό θρίαμβο που ακολούθησε. Λίγους μήνες μετά, ξεκίνησε για το τελευταίο μεγάλο ταξίδι του. Το «Μιλένιουμ» δεν άργησε να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά μπεστ σέλερ της πρώτης δεκαετίας της χιλιετίας. Ο θρίαμβος επισημοποιήθηκε και με μια κινηματογραφική τριλογία, που όμως δεν είχε απήχηση ανάλογη με αυτήν που είχαν τα βιβλία. Το φαινόμενο Λάρσον καλά κρατεί. Ενώ εμείς περιμένουμε στις κινηματογραφικές αίθουσες την τρίτη ταινία της σειράς: το «Κορίτσι στη φωλιά της σφήκας», στη Γαλλία ξεκίνησε η δεύτερη ανακύκλωση της τριλογίας με τη μορφή μίνι τηλεοπτικής σειράς έξι επεισοδίων που ήδη προβάλλεται από το Canal +.

Αντιήρωες

Το κινηματογραφικό «Μιλένιουμ» είναι ένα δαιδαλώδες αστυνομικό θρίλερ, ενίοτε φλύαρο, στο οποίο ένας δημοσιογράφος, ο Μίκαελ Μπλούμκβιστ, επιχειρεί να ελέγξει ένα διαβρωμένο σύστημα οικονομικής και πολιτικής διαπλοκής. Ο Μπλούμκβιστ μοιάζει άλλοτε σαν ένας μελαγχολικός Φίλιπ Μάρλοου σε έναν παγερό ευρωπαϊκό Βορρά, κυριολεκτικά και μεταφορικά, κι άλλοτε σαν ένας Δον Κιχώτης στα χρόνια της ψηφιακής τεχνολογίας και της παγκοσμιοποίησης. Αυτόκλητος συνεργάτης του είναι μια ιδιόρρυθμη 24χρονη γυναίκα, η κυβερνοπάνκ Λίσμπετ Σαλάντερ. Οι δυο τους είναι όψεις μιας ενοχλητικής διαφορετικότητας σε καιρούς όπου όλα τείνουν στην ομοιομορφία.

Ο Λάρσον στα νιάτα του ήταν δραστήριος αριστεριστής και εκδότης πολιτικού περιοδικού. Στην ωριμότητά του είναι ένας συγγραφέας στα ίχνη του Ισπανού Μανουέλ Μπονταλμπάν. Το alter ego του, ο Μπλούμκβιστ, είναι ένας ιδεαλιστής που οι πράξεις του έχουν ιδιαίτερο ηθικό βάρος σε έναν κόσμο όπου τα φαινόμενα απατούν. Πίσω από τη λαμπερή σουηδική βιτρίνα κρύβονται τα φαντάσματα του ναζισμού, το καρκίνωμα της σύμφυσης του κοινού εγκλήματος με την πολιτική και οικονομική εξουσία, το τράφικινγκ, η πορνεία, η σεξουαλική διαστροφή και μια ψυχοπαθολογία που την συναντάμε σε χολιγουντιανά θρίλερ τύπου «Seven».

Ο Μπλούμκβιστ έρχεται από ένα περιθώριο πολιτικό και επαγγελματικό, σαν ένας αντιήρωας που θέτει δονκιχωτικά το αίτημα της ηθικής. Η αντίδρασή του στη διεφθαρμένη εξουσία είναι συνειδητή, ιδεολογική, και ακολουθεί τις αρχές μιας «παλιομοδίτικης» δημοσιογραφίας που προτάσσει την έρευνα και τον έλεγχο.

Δίπλα του εμφανίζεται σαν φάντασμα η Σαλάντερ: ένα μεγάλο κορίτσι με τραυματική παιδική ηλικία, μ’ ένα τεράστιο τατουάζ δράκου στην πλάτη και περιβολή πανκ. (Η Νούμι Ραπάς που την ενσαρκώνει, λέει πως αποφάσισε να γίνει ηθοποιός όταν είδε στο σινεμά το «Σιντ και Νάνσι» γύρω από τον Σιντ Βίσιους των «Sex Pistols».)

Η Σαλάντερ είναι ο αντιήρωας μιας θολής εποχής (διόλου τυχαία η αμφίσημη σεξουαλική ταυτότητά της) και αντιδράει ενστικτωδώς σαν ένα εξοστρακισμένο παιδί που η επιβίωσή του περνάει μέσα από την παραβατικότητα. Είναι μια χάκερ που θέτει με ανορθόδοξα, αλλά πιο αποτελεσματικά όπως φαίνεται στην πράξη, το ίδιο αίτημα ηθικής που θέτει και ο ιδεαλιστής Μπλούμκβιστ.

Μιλένιουμ

Στην πρώτη ταινία της τριλογίας, στο «Κορίτσι με το τατουάζ», ο Μπλούμκβιστ καταδικάζεται σε ποινή φυλάκισης για δυσφήμιση επιφανούς επιχειρηματία που, όπως θα αποδειχτεί στο τέλος, πλούτισε κάνοντας εμπόριο όπλων και ναρκωτικών. Η μυθοπλασία, όμως, οργανώνεται γύρω από μια άλλη υπόθεση στην οποία μπλέκεται ο Μπλούμκβιστ (θυμίζοντάς μας τον Μάρλοου στον «Μεγάλο ύπνο» του Τσάντλερ) για να ανακαλύψει έναν ναζί σίριαλ κίλερ στον ομφαλό μιας δυναστείας Σουηδών βιομηχάνων.

Στη δεύτερη ταινία, στο «Κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά», το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στο εμπόριο λευκής σάρκας, στη σεξουαλική διαστροφή, στις μυστικές υπηρεσίες που έχουν δημιουργήσει έναν θύλακα παρακράτους και στο παρελθόν της αινιγματικής Σαλάντερ που κινδυνεύει να χαθεί σε μια δίνη.

Στην τρίτη ταινία, στο «Κορίτσι στη φωλιά της σφήκας», ένας χάκερ επεμβαίνει σαν από μηχανής θεός στην τραγωδία που εκτυλίσσεται πίσω από το αστυνομικό και δικαστικό θρίλερ του «Μιλένιουμ». Ομως, η δικαιοσύνη είναι σαν μια ψευδαίσθηση που ζει ένας Δον Κιχώτης του κυβερνοχώρου.

• Δείτε

Το κορίτσι στη φωλιά της σφήκας (Millennium 3: The Girl Who Kicked the Hornet’s Nest, 2009)

O επίλογος της σειράς «Μιλένιουμ». Η Λίσμπετ Σαλάντερ μεταφέρεται σοβαρά τραυματισμένη στο νοσοκομείο. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πατέρα της, στον οποίο η Λίσμπετ επετέθη ευρισκόμενη σε αυτοάμυνα. Αυτές οι εξελίξεις δημιουργούν εκνευρισμό σε μια ομάδα παρακρατικών, βετεράνων πρακτόρων των μυστικών υπηρεσιών της Σουηδίας, που παρείχαν άσυλο στον μαφιόζο πατέρα της Λίσμπετ. (Στις αίθουσες στις 22/4)

Το κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά (Millennium 2: The Girl Who Played With Fire, 2009)

Ενας νεαρός επίδοξος δημοσιογράφος και μια φοιτήτρια εγκληματολογίας προσεγγίζουν τον Μίκαελ Μπλούμκβιστ στην εφημερίδα Μελένιουμ παρουσιάζοντας στοιχεία για το τράφικινγκ γυναικών και την πορνεία. Στη συνέχεια δολοφονούνται εν ψυχρώ. Στο περίστροφο του φόνου η αστυνομία βρίσκει τα δαχτυλικά αποτυπώματα της Σαλάντερ. Ο Μπλούμκβιστ συνεχίζει την έρευνα των νεαρών και ανακαλύπτει ένα σκάνδαλο στο οποίο εμπλέκονται μυστικές υπηρεσίες και μαφιόζοι. (Σε dvd)

Το κορίτσι με το τατουάζ (Millennium: The Girl With the Dragon Tattoo, 2009)

Ο Μπλούμκβιστ καλείται από έναν ηλικιωμένο βιομήχανο για να ρίξει φως στην υπόθεση εξαφάνισης μιας κοπέλας πριν από δεκαετίες. Ανάμεσα στους «τιποτένιους και άπληστους» συγγενείς του ηλικιωμένου άντρα βρίσκεται ένας ναζί σίριαλ κίλερ. Παράλληλα, η Σαλάντερ προσπαθεί να αποφύγει τον σαδιστή δικηγόρο επιτηρητή της. Tο καλύτερο θρίλερ της σειράς στην οποία πρωταγωνιστούν ο Μάικλ Νίκβιστ και η Νούμι Ραπάς. (Σε dvd)