cinema: 60ή ΜΠΕΡΛΙΝΑΛΕ: Κινηματογράφος στα μέτρα της αστικής ιδεολογίας

Tuesday, February 16, 2010

60ή ΜΠΕΡΛΙΝΑΛΕ: Κινηματογράφος στα μέτρα της αστικής ιδεολογίας

Από την ταινία «Χωριστά - μαζί»

Του Μιχάλη ΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 17/02/2010.--

Από την ταινία «Χωριστά - μαζί»

Στις 11/2 πραγματοποιήθηκε η έναρξη της φετινής Μπερλινάλε - το διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου -, η οποία γιορτάζει παράλληλα τα 60ά γενέθλιά της. Η τελευταία διαφημίζεται ως το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της πόλης, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα events της διεθνούς κινηματογραφικής βιομηχανίας. Η ίδια έχει προσαρμοστεί στις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και στην απαίτηση των μονοπωλίων να εκληφθεί πλέον η τέχνη και η δημιουργία ως ένα ακόμη «εμπόρευμα» παραγόμενο με βιομηχανικούς όρους, με αποκλειστικό σκοπό το κέρδος και με περιεχόμενο την αστική κυρίαρχη κουλτούρα
Οπως ανακοίνωσε ο διευθυντής του φεστιβάλ, Ντίτερ Κόσλικ, τη φετινή διοργάνωση (11 - 21 Φεβρουαρίου) θα συνοδεύσουν δύο εκδόσεις και ένα dvd, που θα αναφέρονται σε αυτά τα εξήντα χρόνια κινηματογράφου, αλλά και της πολιτικής που συνδέθηκε με το φεστιβάλ. Ωστόσο, η Μπερλινάλε υπήρξε ένα φεστιβάλ, στο οποίο η πολιτική έβρισκε χώρο να συζητηθεί, πάντα όμως στο πλαίσιο της αστικής ιδεολογικής κυριαρχίας και με δεκάδες αντιδραστικές και αντικομμουνιστικές ταινίες να πλαισιώνουν το πρόγραμμά της.
Πηγαίνοντας πακέτο με τον καπιταλισμό, ως διοργάνωση, η Μπερλινάλε δείχνει φέτος πληγωμένη καθώς η οικονομική κρίση - που πάει πακέτο με τον καπιταλισμό - έχει χτυπήσει τη βιομηχανία του κινηματογράφου.
Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής φέτος είναι ο διάσημος Γερμανός σκηνοθέτης Βέρνερ Χέρτσογκ, ο οποίος συμμετείχε και στο τελευταίο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής είναι ο Ισπανός παραγωγός Χοσέ Μαρία Μοράλες, η Ιταλίδα σκηνοθέτιδα Φραντσέσκα Κομεντσίνι, η Κινέζα ηθοποιός Γιού Ναν, η Αμερικανίδα ηθοποιός Ρενέ Ζελβέγκερ, ο Σομαλός συγγραφέας Νουρουντίν Φαρά και η Γερμανίδα ηθοποιός Κορνέλια Φρόμποες.
Αντικομμουνισμός με την έναρξη
Η έναρξη των προβολών έγινε στις 11/2 με την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας «Χωριστά - Μαζί» του Γουανγκ Κουανάν, ο οποίος είχε κερδίσει τη Χρυσή Αρκτο το 2007 με τον «Γάμο της Τούγια». Η επιλογή δεν ήταν τυχαία, καθώς η ταινία πραγματεύεται την επιστροφή ενός πρώην στρατιώτη και πρώην μέλους τους Εθνικιστικού Κόμματος της Κίνας του Λίου Γιάνσενγκ, στη Σαγκάη τέλη της δεκαετίας του '80. Θέλει να βρει την Κιάο Γούε, τη γυναίκα που είχε ερωτευτεί πριν τη φυγή του στο Ταϊβάν το 1949. Η τελευταία είναι πλέον παντρεμένη με έναν πρώην υπαξιωματικό του κομμουνιστικού στρατού. Η ταινία προβάλλεται ως ταινία αγάπης, έχει ως φόντο όμως τον εμφύλιο πόλεμο της Κίνας, όπου οι Κινέζοι εθνικιστές έχασαν τον εμφύλιο πόλεμο με τους Κομμουνιστές το 1949 και κατέφυγαν στην Ταϊβάν, όπου ίδρυσαν κυβέρνηση της οποίας διακηρυγμένη αποστολή ήταν η κατάργηση του Κομμουνισμού και η επανακατάληψη της ηπειρωτικής Κίνας.
Η ταινία από τη μία αποφεύγει να κάνει λόγο για το τελευταίο και από την άλλη λοιδορεί την πολιτιστική επανάσταση της Κίνας καθώς την περίοδο αυτή, η Κιάο Γούε είχε φτάσει στα πρόθυρα της αυτοκτονίας και ο άντρας της λέει ότι «το καθεστώς τον κατηγορούσε για προδοσία με τον εχθρό». Φυσικά, αρνητικό σχόλιο για τη στάση του Εθνικιστικού Κόμματος δε γίνεται και φυσικά ούτε λόγος για τα επιτεύγματα της σοσιαλιστικής Κίνας, όπου μετά την επανάσταση η κυριαρχία των αρπακτικών γαιοκτημόνων και των αστών συντρίφτηκε. Ούτε λόγος για την επανάσταση που επέτρεψε στις γυναίκες να προοδεύσουν σε μεγάλο βαθμό από την προϋπάρχουσα κατάσταση εξαθλίωσης, που συμβολίζεται ιστορικά με τη βάρβαρη συνήθεια του ποδοδεσίματος. Ενα έθνος που για έναν ολόκληρο αιώνα ρημαζόταν και διαμελιζόταν από ξένες δυνάμεις ενώθηκε και ελευθερώθηκε από την ιμπεριαλιστική υποδούλωση.
Η επιλογή, λοιπόν, της ταινίας αυτής, που παρουσιάζει το γνωστό ζήτημα του χωρισμού μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν εξυπηρετεί τη φετινή Μπερλινάλε και στο να υπενθυμίσει στους θεατές της το χωρισμό της Γερμανίας ανάμεσα στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) και την καπιταλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ), καθώς φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από την ανατροπή της σοσιαλιστικής εξουσίας στη ΓΛΔ και την επανένωση των δύο χωρών.
Αλλωστε και ο σκηνοθέτης στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε μετά την προβολή της ταινίας ολοκλήρωσε λέγοντας πως: «Η ταινία αυτή υπογραμμίζει την ατμόσφαιρα που επικρατεί στη Γερμανία και το Βερολίνο. Οι άνθρωποι εδώ μπορούν καλύτερα να καταλάβουν τα μηνύματα που προσπαθώ να μεταβιβάσω με την ταινία αυτή».
Είναι σαφές, λοιπόν, το μήνυμα που περνάει ο κ. Γουάνγκ Κουανάν: αντικομμουνισμός, προπαγάνδα και καθόλου λόγος για τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού.
Οι υπόλοιπες ταινίες που έχουν ανακοινωθεί για το διαγωνιστικό πρόγραμμα είναι οι: «Μέλι» του Σεμί Καπλάνογλου (Τουρκία), «Ο ληστής» του Μπεντζιαμίν Χάιζενμπεργκ (Αυστρία/ Γερμανία), «Ονομάζομαι Καν» του Κάραν Γιόχαρ (Ινδία), «Στον δρόμο» της Γιασμίλα Ζμπάνιτς (Βοσνία - Ερζεγκοβίνη / Κροατία / Γερμανία / Αυστρία), «Ο κυνηγός» του Ραφί Πιτς (Ιράν), «Shutter Island» του Μάρτιν Σκορσέζε (ΗΠΑ), «The Ghost Writer» του Ρόμαν Πολάνσκι (Γερμανία / Βρετανία), «Η κάμπια» του Κότζι Γουακαμάτσου (Ιαπωνία), «Μια οικογένεια» της Οερνίλα Φίσερ Κρίστενσεν (Δανία), «Ενας κάπως ευγενικός άνθρωπος» του Χανς Πέτερ Μόλαντ (Νορβηγία), «Αν θέλω να σφυρίξω, θα σφυρίξω» του Φλόριν Σέρμπαν (Ρουμανία/Σουηδία), «Greenberg» του Νόα Μπάουμπαχ (ΗΠΑ), «Howl» των Ρομπ Επσταϊν και Τζέφρι Φρίντμαν (ΗΠΑ), «Jud Suss - film ohne Gewissen» του Οσκαρ Ρέλερ (Γερμανία / Αυστρία), «Πώς τέλειωσα αυτό το καλοκαίρι» του Αλεξέι Ποπογκρέμπσκι (Ρωσία), «Μαμούθ» των Μπενουά Ντελεπίν και Γκουστάβ ντε Κερβέρν (Γαλλία), «Please Give» («Παρακαλώ, δώσε») της Νικόλ Χολοφσένερ (ΗΠΑ), «Γρίφος» της Ναταλία Σμιρνόφ (Αργεντινή/Γαλλία), «Μια γυναίκα, ένα όπλο και ένα μαγαζί για νουντλς» του Ζανγκ Γιμού (Κίνα), «Shahada» του Μπουρχάν Κιουρμπάνι (Γερμανία), «Submanrino» του Τόμας Βίντερμπεργκ (Δανία), «Τα παιδιά είναι καλά» της Λίζα Τσολοντένκο (ΗΠΑ / Γαλλία) (εκτός συναγωνισμού), «Ο δολοφόνος μέσα μου» του Μάικλ Γουίντερμποτομ (ΗΠΑ / Βρετανία), «Σχετικά με τον αδερφό της» του Γιότζι Γιαμάντα (Ιαπωνία).
Μένει να δούμε τι μας επιφυλάσσει το περιεχόμενο των ταινιών αυτών. Σε τέτοια φεστιβάλ οι εκπλήξεις ταινιών με πρωτοποριακό περιεχόμενο δε γίνονται από τα λαμπερά ονόματα, αλλά από αφανείς καλλιτέχνες με χαμηλό προφίλ και χαμηλού κόστους παραγωγές.