Ελλειψη φαντασίας και τόλμης αλλά και ωμά εμπορικά κίνητρα δείχνει η σοδειά χολιγουντιανών «σίκουελ» στις καλοκαιρινές οθόνες International Herald Tribune
- Το κινηματογραφικό καλοκαίρι έχει προ πολλού ξεκινήσει κι αυτό σημαίνει ότι ήρθε ο καιρός της γκρίνιας για το πόσο κακές είναι οι «καλοκαιρινές» ταινίες, ακόμα κι εκείνες που δεν έχουν ακόμα προβληθεί. Ιδιαίτερα τα «σίκουελ», μόνιμος στόχος για όλους εμάς που επιμένουμε να ελπίζουμε σε καλύτερης ποιότητας καλοκαιρινή ψυχαγωγία.
Κάθε χρόνο τα ίδια. Δείτε μόνο τη λίστα με τις πρόσφατες και επερχόμενες ταινίες: «Iron Man 2», «Σρεκ... κι εμείς καλύτερα», «Sex and the City 2», «Toy Story 3» (ίσως το μόνο σίκουελ που δικαιώνει την ύπαρξή του). Αργότερα θα έχουμε τη συνέχεια του «Σαν τον σκύλο με τη γάτα» και του «Twilight». Και το φθινόπωρο, την επόμενη ταινία «Χάρι Πότερ».
Εχουν, λοιπόν, παραδώσει τελείως τα όπλα τα χολιγουντιανά στούντιο; Η πρωτοτυπία έχει πεθάνει; Βέβαια, δεν είναι μόνο τα σίκουελ που πυροδοτούν τέτοιες ερωτήσεις. Αλλά η σταθερή παραγωγή κινηματογραφικών «φραντσάιζ» προσφέρει την καλύτερη απόδειξη του θεμελιακού κυνισμού του Χόλιγουντ.
Τα ωμά εμπορικά κίνητρα της αμερικανικής βιομηχανίας αναψυχής έχουν πάντα μια δικαιολογία: τα μεγάλα στούντιο πάντα φροντίζουν να μας δίνουν αυτό που ξέρουν πως μας αρέσει. Η «σιριαλοποίηση» των ταινιών ξεκίνησε από τη δεκαετία του ’70. Οσοι από μας μεγαλώσαμε τότε, θυμόμαστε πώς «γέννησαν» συνέχειες ο «Ρόκι», ο «Πόλεμος των Αστρων», ο «Σούπερμαν» και οι «Κυνηγοί της χαμένης κιβωτού», αλλά και ταινίες όπως τα «Σαγόνια του καρχαρία» και ο «Εξορκιστής». Και αν κοιτάξουμε το αμερικανικό σινεμά του ’80, δύσκολα να βρούμε μια εμπορικά επιτυχημένη ταινία χωρίς σίκουελ. «Φονικό όπλο», «Πολύ σκληρός για να πεθάνει», «Η νύχτα με τις μάσκες», «Παρασκευή και 13», «Μπάτμαν», «Ράμπο». Θυμάστε όλες εκείνες τις ταινίες «Η μεγάλη των μπάτσων σχολή»; Θα προτιμούσατε να μη σας τις θυμίσω;
Η ανθρώπινη λαχτάρα για αφήγηση είναι βαθιά ριζωμένη. Οποιος έχει πει παραμύθι σε παιδί πριν από τον ύπνο ξέρει πως μόλις τελειώσει έρχεται η απαίτηση για «άλλο ένα» – το ίδιο, αλλά κάπως παραλλαγμένο. Οι ταινίες κάθε άλλο παρά είναι το μόνο μέσο για την εξυπηρέτηση αυτής της ανάγκης.
Δεν είναι τυχαίο που τόσο πολλές από τις σημερινές κινηματογραφικές «συνέχειες» έχουν βασιστεί σε κόμικς με υπερήρωες. Πριν από τα κόμικς, ήταν τα αστυνομικά και τα καουμπόικα μυθιστορήματα που δημοσιεύονταν σε συνέχειες. Στη βικτωριανή εποχή υπήρχε ο Σέρλοκ Χολμς, προπομπός των ντετέκτιβ του 20ού αιώνα. Τα μεγάλα μυθιστορήματα του Ντίκενς πρωτοδιαβάστηκαν σε εβδομαδιαία φυλλάδια. Πόσο μακριά στο παρελθόν να πάμε; Στις περιπέτειες του πρίγκιπα (και αργότερα βασιλιά) Ερρίκου που τις εξιστορούσε τη μία μετά την άλλη ο Σαίξπηρ; Και δεν φαίνεται πιθανό ο Ομηρος, όποιος κι αν ήταν, να αφηγήθηκε μεμιάς όλη την Οδύσσεια. Η οποία, άλλωστε, ήταν συνέχεια της Ιλιάδας.
Μερικά από τα πιο δημοφιλή κινηματογραφικά φραντσάιζ της περασμένης δεκαετίας –ο «Αρχοντας των δαχτυλιδιών», ο «Χάρι Πότερ» και το «Twilight» – έχουν χτισμένο μέσα τους το τέλος τους. Ολα ακολουθούν σειρές βιβλίων που κάθε τόμος τους είναι ταυτόχρονα μια ολοκληρωμένη ιστορία και μέρος ενός μεγαλύτερου χρονικού. Το ιδεώδες θα ήταν κάθε ταινία αυτών των κύκλων να μπορεί να σταθεί από μόνη της σαν κινηματογραφική εμπειρία, σε αρμονία με το σύνολο. Στην πράξη, συχνά το καταφέρνουν. Αυτό όμως δεν είναι εύκολο με άλλους τύπους ταινιών.
Η εξάντληση του κινηματογραφικού υπερήρωα –τόσο η κούραση που αποπνέουν ταινίες σαν τον «Σπάιντερμαν 3» και το «X-Men: The Last Stand», όσο και η γενική αμηχανία που επικρατεί στο είδος– οφείλεται ακριβώς στη δυσκολία να εξισορροπηθούν οι ανάγκες της συνέχειας με την απαίτηση να ευχαριστηθεί το κοινό από τη συγκεκριμένη ταινία τώρα. Τα ευρήματα αδυνατίζουν μετά το δεύτερο ή το τρίτο φιλμ και η σειρά φθίνει, μέχρι να «αναστηθεί» ίσως κάποτε με καινούργιους ερμηνευτές.
Υπάρχουν και τα σίκουελ που φαίνονται σαν επίλογοι ή πλεονασμοί – όπως το «Σρεκ... κι εμείς καλύτερα» και το «Sex and the City 2». Οι πρωταγωνιστές έχουν ήδη ολοκληρώσει την πορεία τους, όχι με τον θάνατο αλλά με τον γάμο. Στην πραγματική ζωή, βέβαια, δεν ισχύει το «έζησαν αυτοί καλά», αλλά είναι πολύ δυσκολότερο να ανατρέψεις αυτή τη σύμβαση στα παραμύθια. Ο Σρεκ παθαίνει αμνησία, η Κάρι «βαρεμάρα της δεύτερης χρονιάς», αλλά η συναισθηματική επένδυση έχει χαθεί και οι ταινίες φαίνονται παρατραβηγμένες.
Οσον αφορά τα σίκουελ, πάντως, δεν θα υπάρξει τέλος. Ολοι θέλουμε να έχουμε κάτι για να το περιμένουμε. Και αφορμές για να γκρινιάζουμε. Δεν ξέρω πώς το βλέπετε εσείς, αλλά εγώ ανυπομονώ να έρθει το επόμενο καλοκαίρι.
Στον σύγχρονο κόσμο, η τηλεόραση είναι το κατ’ εξοχήν πεδίο της αφήγησης σε συνέχειες. Υπάρχουν οι κλασικές σαπουνόπερες που διαρκούν χρόνια και που τον τελευταίο καιρό έχουν την τάση να μετακομίζουν από τις απογευματινές ώρες στο βραδινό «πράιμ τάιμ». Οι κωμωδίες και οι αστυνομικές περιπέτειες με σταθερούς ήρωες αλλά σε αυτοτελή, αυτάρκη επεισόδια. Οι μίνι σειρές ποικίλου περιεχομένου. Και, φαινόμενο πρόσφατο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον, οι τηλεοπτικές ιστορίες αξιώσεων που εκτυλίσσονται σε μεγάλους, ενιαίους κύκλους.
Μια αξιοσημείωτη διαφορά που εμφανίστηκε φέτος ανάμεσα στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο είναι τα τηλεοπτικά σίριαλ που, παρά την επιτυχία τους, οδηγήθηκαν σε εθελούσιο, αποφασιστικό τερματισμό. Το «Lost» έλυσε το μυστήριό του – ή δεν το έλυσε, ανάλογα με το πώς ερμηνεύει κανείς το τέλος του. Το «24» εξάντλησε τις ώρες του, το «Νόμος και Τάξη» απλώς σταμάτησε. Διαφορετικοί τρόποι κλεισίματος, διαφορετικές και οι αντιδράσεις του κοινού στην «απώλεια».
Το τέλος κάθε ιστορίας είναι ένας υπαινιγμός και μια αλληγορία του θανάτου. Αυτός είναι κι ένας λόγος που το ψυχρό τέλος των «Σοπράνος» φάνηκε τόσο αποκαρδιωτικό και δυσάρεστο, αλλά, σε δεύτερη σκέψη, τόσο σωστό. Η σχετική απογοήτευση για το τελευταίο επεισόδιο του «Lost» ήταν αναπόφευκτη, εφ’ όσον ακόμα και μια πνευματική κορύφωση δεν μπορεί να αντισταθμίσει τις πλούσιες μυστηριακές συγκινήσεις των προηγούμενων χρόνων. Η λύπη που συνόδευσε το τέλος του «Νόμος και τάξη» έμοιαζε μ’ εκείνη που συνοδεύει τον θάνατο από γηρατειά. Ναι, ήταν νωρίς για να πεθάνει –πάντα είναι νωρίς– αλλά, ευτυχώς, είχε μια μακρόχρονη και γεμάτη ζωή.
No comments:
Post a Comment