Σκηνή από την ταινία «Ριφιφί» του Ζυλ Ντασσέν
Αυτές τις μέρες παίζεται στον κινηματογράφο «Ζέφυρο» το «Rififi» σε επανέκδοση (διανομή «New Star»), που αν και γυρίστηκε για λόγους επιβίωσης για τον Ζυλ Ντασσέν, ωστόσο η σκηνοθετική μεγαλοφυΐα του κατέστησε την ταινία μια από τις καλύτερες στο είδος της («το καλύτερο φιλμ νουάρ που έχω δει» έλεγε ο Τριφό), αποσπώντας το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ Καννών (1955), το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας του γαλλικού Συνδικάτου Κριτικών Κινηματογράφου (1956), «Ειδικό Βραβείο, Κριτικών Νέας Υόρκης, 2000», ενώ ήταν «Υποψήφια για Χρυσό Φοίνικα, Φεστιβάλ Καννών, 1955».
Οντας στη μαύρη λίστα από το μεταπολεμικό, αντικομμουνιστικό κυνήγι μαγισσών στο Χόλιγουντ, τη μαύρη περίοδο του Μακαρθισμού, ο Ζυλ Ντασσέν διέφυγε στην Ευρώπη. Η άφιξή του, όμως κι εκεί, δεν έλυσε το πρόβλημα επιβίωσης που αντιμετώπιζε. Η «μακρά χειρ» των Χολιγουντιανών παραγωγών απαγόρευε στις ευρωπαϊκές εταιρείες να τον προσλάβουν. Μετά από 5 χρόνια απουσίας ο Ντασσέν επέστρεψε μ' αυτή την ταινία. Και η επιστροφή του υπήρξε θριαμβευτική: Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιτυχία υπήρξε τόσο συντριπτική που επικράτησε στον κοινό λόγο η λέξη Ριφιφί ως συνώνυμο της διάρρηξης με ληστεία.
Η ιστορία είναι απλή. Περιγράφει το σχεδιασμό και την πραγματοποίηση μιας ληστείας από μια ομάδα μικροκακοποιών που συνδέονται με δεσμούς φιλίας, οι οποίοι όμως παρά την επιτυχία του εγχειρήματος - ή μάλλον εξαιτίας αυτής - θα διαρραγούν με τραγική κατάληξη για τους ίδιους.
Ο γνωστός σκηνοθέτης Μάρτιν Σκορτσέζε είχε πει: «Μέσα στην παράδοση του γαλλικού αστυνομικού μυθιστορήματος, ο Ντασσέν δημιουργεί ένα αρχέτυπο για ένα ολόκληρο κινηματογραφικό είδος, ενώ ο τρόπος που χρησιμοποίησε το μουσικό μοτίβο για να δημιουργήσει ύφος και ατμόσφαιρα ήταν επαναστατικός».
Η σεκάνς της ληστείας - πρόκειται για την έξοχη σκηνή της διάρρηξης «α-λα ριφιφί» (δηλαδή το τρύπημα του ταβανιού)- εντελώς βουβή, αλλά γεμάτη χιούμορ, όπου οι σιγανοί θόρυβοι δημιουργούν μια τρομερή ένταση, είναι μια από τις κλασικές σκηνές του σασπένς. Η συμβολή του Ντασσέν ως ηθοποιού σ' αυτή τη σκηνή είναι εντελώς αποφασιστική. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε πως ο Ντασσέν άρχισε την καριέρα του ως ηθοποιός (1936-1940) στο εβραϊκό θέατρο της Νέας Υόρκης. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αύγουστου Λε Μπρετόν, το «Ριφιφί» ουσιαστικά αποδομεί τον «γκανγκστερικό» μύθο, «ψυχογραφώντας», όπως σημειώνουν οι κριτικές, «τους ήρωές του με μεγάλη λεπτομέρεια». Επίσης η ασπρόμαυρη φωτογραφία των δρόμων, των μπαρ και των κλαμπ του Παρισιού (...) προαναγγέλλει την προτίμηση των σκηνοθετών της Νουβέλ Βαγκ για τη σκοτεινή ατμόσφαιρα στα πλάνα τους.
No comments:
Post a Comment