Νέοι αγωνίζονται ενάντια στο σύστημα

• ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011

Τρεις πολύ καλές ταινίες παρουσιάζει η νέα κινηματογραφική βδομάδα: τη βραβευμένη, ρουμάνικη «Οταν θέλω να σφυρίξω, σφυρίζω» του Φλόριν Σέρμπαν, την όμορφη, αγωνιστική «Ψηλά τα χέρια» του Γάλλου Ρομέν Γκουπίλ και την ελεγειακή «Απώλεια» του Τζον Κάμερον Μίτσελ.

 

Το βραβευμένο «Οταν θέλω να σφυρίξω, σφυρίζω» του Ρουμάνου Φλόριν Σέρμπαν 

Στο πρόγραμμα και οι ταινίες «Burlesque» του Στίβεν Αντιν, «Το άδυτο» του Αλιστερ Γκρίρσον και το καρτούν «Ζουμπαίος και Ιουλιέτα» του Κέλι Ασμπερι (οι δύο τελευταίες γυρισμένες σε 3D).

• Οταν θέλω να σφυρίξω, σφυρίζω

If Ι want to whistle Ι whistle. Ρουμανία, 2010. Σκηνοθεσία: Φλόριν Σέρμπαν. Σενάριο: Καταλίν Μιτουλέσκου, από θεατρ. του Αντρέα Βάλεαν. Ηθοποιοί: Γκεόργκε Πιστερεάνου, Αντα Κοντέσκου, Κλάρα Βόντα. 94' *** ½ Το σπαρακτικό πορτρέτο του Σίλβιου, ενός ανήλικου εγκληματία, σε μια δοσμένη με νατουραλιστικά χρώματα, ταινία. Ακόμη μία έκπληξη από Ρουμανία. Ενα ακόμη συγκλονιστικό ντοκουμέντο, από τον πρόσφατα σε άνθηση ρουμάνικο κινηματογράφο, είναι η ταινία αυτή (βραβευμένη στο Φεστιβάλ Βερολίνου και αλλού) του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη Φλόριν Σέρμπαν. Η ταινία σκιαγραφεί το πορτρέτο ενός ανήλικου εγκληματία που, λίγο πριν από την αποφυλάκισή του, μπλέκει σε δραματικά γεγονότα χωρίς διέξοδο. Μια βδομάδα πριν από την αποφυλάκισή του, ο Σίλβιου (ευαίσθητη ερμηνεία από τον ερασιτέχνη Γκεόργκε Πιστερεάνου) πληροφορείται πως η μητέρα του ετοιμάζεται να πάρει το μικρότερο αδερφό του μαζί της στην Ιταλία. Στην προσπάθειά του να εμποδίσει την οικογένειά τους να διαλυθεί, ο Σίλβιου, σε μια στιγμή απόγνωσης, αρπάζει όμηρο τη νεαρή φοιτήτρια κοινωνιολογίας (Αντα Κοντεέσκου) που φλέρταρε όταν τον επισκεπτόταν στη φυλακή. Χρησιμοποιώντας βασικά ένα καστ ερασιτεχνών (πολλοί από τους φυλακισμένους είναι τρόφιμοι φυλακών), ο Σέρμπαν καταγράφει με μελανά, νατουραλιστικά χρώματα, τη ζωή στη φυλακή, ακολουθώντας από κοντά, συχνά με την κάμερα στο χέρι, το νεαρό αντιήρωά του. Με χαμηλούς τόνους, με άνεση και οξυδέρκεια, ο σκηνοθέτης αφηγείται τη σπαρακτική ιστορία του Σίλβιου, καταγράφοντας ταυτόχρονα τον περίγυρο με τη γραφειοκρατία και τη στάση (συχνά επιθετική) των δεσμοφυλάκων. Για να φτάσουμε στο τελευταίο στάδιο του ξαφνικού ξεσπάσματος, όπου τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο κι όπου ο ρυθμός αλλάζει για να δημιουργηθεί το κατάλληλο σασπένς.

• Ψηλά τα χέρια

Les mains en l'air. Γαλλία, 2010. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ρομέν Γκουπίλ. Ηθοποιοί: Βαλέρια Μπρούνι - Τεντέσκι, Λίντα Ντούντεβα, Ζιλ Ριτμάνιτς, Λούκα Μάσετ. 90' *** ½ Τα παιδιά ενός γαλλικού σχολείου βρίσκουν έναν πανέξυπνο και πρωτότυπο τρόπο να σώσουν μια μετανάστρια συμμαθήτριά τους από απέλαση, σε μια όμορφη, γοητευτική ταινία. Με το πρόβλημα της μετανάστευσης και των απαράδεκτων μέτρων της πολιτικής της γαλλικής κυβέρνησης του Σαρκοζί καταπιάνεται σ' αυτή την ταινία του ο αριστεριστής, από τους ένθερμους υποστηρικτές του Μάη του '68, Γάλλος σκηνοθέτης και ντοκιμαντερίστας Ρομέν Γκουπίλ. Η ιστορία αρχίζει στη Γαλλία τον Μάη του 2067. Μια ηλικιωμένη γυναίκα, η Μιλάνα, θυμάται όταν το 2008-9 ήταν λαθρομετανάστρια πρόσφυγας από την Τσετσενία στο Παρίσι. Τότε που κινδύνευε να συλληφθεί στο σχολείο όπου φοιτούσε, όταν μια αγωνίστρια ενάντια στο μεταναστευτικό νόμο μητέρα (Βαλέρια Μπρούνι - Τεντέσκι) ενός συμμαθητή της, για να τη σώσει την πήρε στο σπίτι της. Αργότερα, όταν τα πράγματα χειροτερεύουν, τα παιδιά που βλέπουν την εφιαλτική αστυνόμευση της περιοχής τους και αρχίζουν να πληροφορούνται για μετανάστες που οδηγούνται σε αυτοκτονία, αποφασίζουν, σε αλληλεγγύη με τη Μιλάνα (μια όμορφη ερμηνεία από τη Λίντα Ντούντεβα), να κρυφτούν μαζί της σ' ένα υπόγειο. Ο Γκουπίλ, που το 1982 μας είχε δώσει το θαυμάσιο ντοκιμαντέρ «Να πεθαίνεις στα 30», έφτιαξε μια όμορφη, ευφυή ταινία γύρω από τη μαθητική νεολαία, τα παιχνίδια/«κώδικες» για συνεννόηση, αλλά και την αφοσίωσή της. Ταινία όπου τα παιδιά αντιμετωπίζονται με ειλικρίνεια και σοβαρότητα, χωρίς κανένα μελοδραματισμό. Και όπου τα παιδιά, σε αντίθεση με τους εφησυχασμένους μεγάλους, παίρνουν στα χέρια τους την ευθύνη για τα ίδια και το μέλλον τους, με πολιτική και κοινωνική συνείδηση. Με κατανόηση, με εκπληκτική καθοδήγηση των παιδιών, με εξαιρετική διαύγεια, ο σκηνοθέτης έφτιαξε εικόνες όμορφες, όπου η λεπτομέρεια δίνει τη θέση της στην ποίηση (οι σκηνές όπου τα παιδιά βγαίνουν από την κρυψώνα τους με τα χέρια ψηλά είναι από τις πιο όμορφες), χωρίς ποτέ να ξεφεύγει από το βασικό θέμα του: την πίστη του στην αγωνιστικότητα της σύγχρονης νεολαίας.

• Απώλεια

Rabbit Hole. ΗΠΑ, 2010. Σκηνοθεσία: Τζον Κάμερον Μίτσελ. Σενάριο: Ντέιβιντ Λίντσεϊ-Αμπερ, από το θεατρικό του έργο. Ηθοποιοί: Νικόλ Κίντμαν, Ααρον Εκχαρτ, Σάντρα Ο, Νταϊάν Γουίστ, Μάιλς Τέλερ. 92' ***Η απώλεια οδηγεί τις σχέσεις ενός ζευγαριού σε κρίση, σε μια συγκινητική, βουτηγμένη σε μια μελαγχολική ατμόσφαιρα ταινία, με πολύ καλές ερμηνείες. Η θλίψη που φέρνει η απώλεια, αλλά και οι διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης, που βάζουν σε κίνδυνο τις συζυγικές σχέσεις, είναι στο επίκεντρο της υποψήφιας για Οσκαρ ταινίας του Τζον Κάμερον Μίτσελ, βασισμένης στο βραβευμένο με Πούλιτζερ θεατρικό έργο του Ντέιβιντ Λίντσεϊ-Αμπερ. Μια θλίψη δοσμένη με λεπτότητα, ευαισθησία, τρυφερότητα, συχνά και με χιούμορ που, στιγμές, κάνουν σχεδόν ανυπόφορη την παρακολούθηση της ταινίας. Το μεσοαστικό, σε προάστιο της Νέας Υόρκης, ζευγάρι της ταινίας, η Μπέκα (Νικόλ Κίντμαν) και ο επιχειρηματίας σύζυγός της, Χάουι (Ααρον Εκχαρτ), προσπαθούν να ξαναβρούν την αρμονία τους μετά τον τυχαίο, τραγικό θάνατο, πριν από οκτώ μήνες, του τετράχρονου γιου τους. Παρά τις προσπάθειές τους, όμως, δεν καταφέρνουν να το ξεπεράσουν. Ούτε και στις ομαδικές συναντήσεις θεραπείας που παρακολουθούν -μάλιστα, σε μια στιγμή μαύρου χιούμορ, η Μπέκα ξεσπά όταν ένα από τα ζευγάρια παρομοιάζει το δικό τους νεκρό παιδί με άγγελο που πήρε κοντά του ο Θεός. Ο καθένας από τους δύο προσπαθεί με το δικό του τρόπο να αντιμετωπίσει το γεγονός: η Μπέκα, προσπαθώντας να αφαιρέσει κάθε τι που της θυμίζει το γιο της, σε αντίθεση με τον Χάουι, που προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του. Κάποια επιμέρους στοιχεία στην πλοκή -όλοι γύρω από το ζευγάρι, ακόμη και η μητέρα της Μπέκα, υποφέρουν από δική τους απώλεια- φαντάζουν παρατραβηγμένα, ενώ υπάρχουν στιγμές όπου η θλίψη και η ψυχική οδύνη του ζευγαριού βαραίνουν υπερβολικά το θεατή. Και είναι χάρη στις εξαιρετικές, όλο ευαισθησία ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών που η ταινία τα ξεπερνά και καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή ώς το τέλος.

• Burlesque

ΗΠΑ, 210. Σκηνοθεσία-σενάριο: Στίβεν Αντιν. Ηθοποιοί: Σερ, Κριστίνα Αγκιλέρα, Καμ Γκίγκαντετ, Στάνλεϊ Τούτσι, Πίτερ Γκάλαχερ, Κρίστεν Μπελ. 116' *Συνηθισμένη ιστορία, με φόντο ένα κλαμπ του μπουρλέσκ -όπου ξεχωρίζουν μόνο τα τραγούδια της Σερ και της Αγκιλέρα. Η ταινία του Στίβεν Αντιν είναι εμπνευσμένη από τα burlesque shows που τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μόδα στην Αμερική -παρόμοιο θέμα είχε και η πολύ καλύτερη ταινία «Τουρνέ στο Παρίσι». Μόνο που εδώ, για λόγους καταλληλότητας, η ταινία δεν έχει καθόλου γυμνό ούτε τίποτα το προκλητικό. Η ιστορία μοιάζει μ' εκείνες των παλιών κλασικών μιούζικαλ: η άγνωστη χωριατοπούλα (εδώ η γνωστή τραγουδίστρια Κριστίνα Αγκιλέρα) που φτάνει στο Λος Αντζελες και καταφέρνει να γίνει σταρ ενός κλαμπ του «μπουρλέσκ». Δυστυχώς, εδώ λείπει η έμπνευση ενός Μπάσμπι Μπέρκλεϊ. Η σκηνοθεσία είναι επίπεδη και μόνο τα τραγούδια -μαζί κι αυτά της πάντα όμορφης Σερ- έχουν ενδιαφέρον.

• Οι άλλες ταινίες

ΤΟ ΑΔΥΤΟ (Sanctum). ΗΠΑ, 2011. Σκηνοθεσία: Αλιστερ Γκρίρσον. Σενάριο: Τζον Γκάβιν, Αντριου Ράιτ. Ηθοποιοί: Ρις Γουέικφιλντ, Κρίστοφερ Μπέικερ, Αλισον Κράτσλι. 109' Αυστραλέζικη περιπέτεια του βυθού, με το σκηνοθέτη-παραγωγό Τζέιμς Κάμερον να δανείζει το όνομά του και τις κάμερες του 3D από το «Avatar» για να αφηγηθεί την εφιαλτική ιστορία μια εξερευνητικής αποστολής στα βάθη του ωκεανού στην Παπούα της Νέας Γουινέας.

ΖΟΥΜΠΑΙΟΣ ΚΑΙ ΙΟΥΛΙΕΤΑ (Gnomeo & Juliet). Σκηνοθεσία: Κέλι Ασμπερι. Με τις φωνές των Τζέιμς ΜακΑβόι, Εμιλι Μπλαντ, Μάικλ Κέιν, Μάγκι Σμιθ, Τζέισον Στέιθαμ. 84' Διασκεδαστική διασκευή σε κινούμενα σχέδια, και με το σύστημα του 3D, της σεξπιρικής τραγωδίας «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Η βεντέτα ανάμεσα στους μπλε νάνους στον κήπο της κυρίας Μοντέγι και τους κόκκινους νάνους στο γειτονικό κήπο του κυρίου Καπουλέτι, στέκεται εμπόδιο στον έρωτα ανάμεσα στην «κόκκινη» Ιουλιέτα και τον μπλε Ζουμπαίο...