Θρίαμβος Ασγκάρ Φαχραντί στο Φεστιβάλ Βερολίνου

«Πρωτιά» του Ιράν με Χρυσή Αρκτο και τέσσερα ακόμη βραβεία

• Παναγιωτης Παναγοπουλος, Η Καθημερινή, Tρίτη, 22 Φεβρουαρίου 2011

Θρίαμβος ήταν η απονομή των βραβείων της 61ης Μπερλινάλε, για την ταινία του Ιρανού σκηνοθέτη Ασγκάρ Φαχραντί. Το «Ναντέρ και Σιμίν: Ενας χωρισμός» τιμήθηκε με τη Χρυσή Αρκτο, αλλά και με τα βραβεία αντρικής και γυναικείας ερμηνείας, τα οποία απονεμήθηκαν από κοινού στους άντρες και στις γυναίκες ηθοποιούς της ταινίας. Η ταινία κέρδισε και το βασικό βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής, αλλά και της εφημερίδας Berliner Morgenpost.

Το «Ναντέρ και Σιμίν: Ενας χωρισμός» είναι το πορτρέτο ενός ζευγαριού, ο γάμος του οποίου περνάει βαθιά κρίση. Κατά γενική ομολογία ήταν από τις πιο δυνατές ταινίες του διαγωνιστικού προγράμματος της φετινής Μπερλινάλε, ενώ ο Φαχραντί είχε βάλει σοβαρή υποψηφιότητα για το μεγάλο βραβείο του φεστιβάλ από την προηγούμενη συμμετοχή του στην Μπερλινάλε με το «Τι απέγινε η Ελι». Στην ταινία ο Φαχραντί παρακολουθεί μια οικογενειακή αντιπαράθεση, με κεντρικό σημείο τις αντιθέσεις ανάμεσα στη μορφωμένη μέση τάξη και τη φτωχότερη εργατική τάξη, όπου η θρησκεία έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο.

Είναι η πρώτη νίκη ιρανικής ταινίας στο φεστιβάλ του Βερολίνου και δεν μπορεί να είναι άσχετη, τόσο με το κλίμα λαϊκής αναταραχής στη Μέση Ανατολή -και στο Ιράν- αλλά και με τη σταθερή υποστήριξη της Μπερλινάλε στους Ιρανούς δημιουργούς που προσπαθούν να έχουν ανεξάρτητη φωνή.

Στο φεστιβάλ, όπως και στην περυσινή διοργάνωση έγινε ιδιαίτερος λόγος για την περίπτωση του Τζαφάρ Παναχί, ο οποίος συνελήφθη και καταδικάστηκε από το ιρανικό καθεστώς σε εξαετή φυλάκιση και σε εικοσαετή απαγόρευση να γυρίσει ταινία ή να ταξιδέψει στο εξωτερικό. Ηταν φυσικά και ο λόγος που δεν μπόρεσε να πάει στο Βερολίνο ως μέλος της κριτικής επιτροπής. Ο Φαχραντί, παραλαμβάνοντας τη Χρυσή Αρκτο, είπε: «Θέλω να σας θυμίσω τον Τζαφάρ Παναχί. Πραγματικά πιστεύω ότι το πρόβλημά του θα βρει λύση και θα είναι εκείνος που θα στέκεται σ’ αυτή τη θέση τον επόμενο χρόνο».

Μιλώντας αργότερα για την κατάσταση στο Ιράν, ο Φαχραντί σημείωσε πως «μπορώ να πω ό, τι περιμένετε από μένα να πω. Το αποτέλεσμα θα είναι ότι θα βρω μπελάδες και δεν θα μπορώ να κάνω πια ταινίες. ΄Η μπορώ να πω όσα μού επιτρέπονται και να συνεχίσω να γυρίζω ταινίες. Προτιμώ να μπορώ να το κάνω. Δεν είμαι ήρωας, είμαι κινηματογραφιστής».

Σε ό, τι αφορά τα υπόλοιπα βραβεία που απένειμε η κριτική επιτροπή με πρόεδρο την Ιζαμπέλα Ροσελίνι, την Αργυρή Αρκτο κέρδισε το «Αλογο του Τορίνου» του Ούγγρου δημιουργού Μπέλα Ταρ, ο οποίος δήλωσε πως είναι και η τελευταία του ταινία. Δυσαρέσκεια προκάλεσε η απονομή του βραβείου σκηνοθεσίας στον Γερμανό Ούλριχ Κέλερ για το «Sleeping Sickness», το οποίο δεν πήρε καθόλου καλές κριτικές.

Βραβείο σεναρίου κέρδισαν ο Τζόσουα Μάρστον και ο Αντάμιον Μουρατάι για το «Τhe Forgiveness of Blood», που διαδραματίζεται στην Αλβανία, ενώ δύο τεχνικά βραβεία, διεύθυνσης φωτογραφίας και διεύθυνσης παραγωγής, απονεμήθηκαν στο «The Prize» της Πάουλα Μάρκοβιτς από την Αργεντινή. Επίσης, το γερμανικό «Αν όχι εμείς, ποιοι» κέρδισε το βραβείο κινηματογραφικής καινοτομίας Αλφρεντ Μπάουερ, το οποίο έχει το όνομα του ιδρυτή της Μπερλινάλε.

Εκτός από την Ιζαμπέλα Ροσελίνι και τον Τζαφάρ Παναχί, η θέση του οποίου έμεινε κενή σε όλες τις εκδηλώσεις του φετινού φεστιβάλ, στην κριτική επιτροπή συμμετείχαν η παραγωγός Τζαν Τσάπμαν, οι ηθοποιοί Νίνα Χος και Αμίρ Καν, ο σκηνοθέτης Γκάι Μάντιν και η ενδυματολόγος Σάντι Πάουελ.

Σημειώνεται, τέλος, ότι η «Αμνηστία» του Μπουγιάρ Αλιμάνι, αλβανική συμμετοχή στο Φόρουμ της Μπερλινάλε και ταινία που είναι και ελληνική συμπαραγωγή, τιμήθηκε με το βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Καλλιτεχνικών Αιθουσών.