Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, η ταινία «Kuhle Wampe - Σε ποιον ανήκει ο κόσμος» των Μπρεχτ - Ντουντόφ
«Τώρα ήρθ' η ώρα για μάχη και για ζωή/γροθιά μου η γροθιά σου δίπλα φίλε στάσου/η πείνα είναι ντροπή/Οταν σφίξουμε τα χέρια οι λαοί αυτής της Γης/θα γενεί παράδεισός μας κι αφεντάδες της εμείς/... Μπροστά! Χωρίς να ξεχνάμε ποιος είναι ο δρόμος μας! Μπροστά, χωρίς να ξεχνάμε: σε ποιον ανήκει ο δρόμος; Σε ποιον ανήκει ο κόσμος;».
Τα λόγια αυτά από το «τραγούδι της αλληλεγγύης» έδωσαν εν μέρει το όνομα της ταινίας. Η ταινία μιλάει για τους Βερολινέζους εργάτες και ανέργους, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που συγκλόνισε τον καπιταλιστικό κόσμο, στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Μιλάει για την εξαθλίωση που φέρνουν οι καπιταλιστές στην εργατική τάξη, για τις αιτίες της καπιταλιστικής κρίσης, για τις «αξίες» του εκμεταλλευτικού συστήματος που σαπίζει, αλλά και το δρόμο που έχει διαλέξει η εργατική τάξη, για την ανατροπή της εκμεταλλευτικής κοινωνίας.
Γερμανία, αρχές δεκαετίας '30, εποχή του Μεσοπολέμου. Σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η Γερμανία είναι από τις χώρες που βιώνουν πιο έντονα τις σκληρές συνέπειές της. Εκατομμύρια άνεργοι, άθλιες συνθήκες εργασίας, δημιουργία τεράστιων παραγκουπόλεων, φτώχεια, πείνα, απελπισία, καμιά ελπίδα για το μέλλον... Καμιά; Υπάρχει τρόπος να σωθεί ο κόσμος, μέσα από την ενωμένη δύναμη των εργατών και την αντίστασή τους στη σκληρή εκμετάλλευσή τους από τους λίγους, για τους οποίους φαίνεται να φτιάχτηκε ο κόσμος...
- Τέχνη με κοινωνική συνείδηση
Η Αννι, μια νεαρή εργάτρια, πασχίζει μαζί με την οικογένειά της να επιβιώσουν στις πιο απάνθρωπες συνθήκες. Ο αδελφός της, ύστερα από μήνες απελπιστικής ανεργίας, βουτά στο κενό και αυτοκτονεί. Η ίδια και η οικογένειά της αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιο του μίζερου διαμερίσματός τους και βρίσκονται στο δρόμο με έξωση. Χωρίς στέγη, με τα πράγματα φορτωμένα σε ένα φορτηγάκι, αποφασίζουν να πάνε στο Kuhle Wampe, έναν καταυλισμό, μια ώρα έξω από το Βερολίνο. Εκεί, έχουν βρει καταφύγιο μεγάλες μάζες φτωχών, ανέργων, ανθρώπων χωρίς στον ήλιο μοίρα.
Μέσα σε αυτές τις καταστάσεις, η Αννι μένει έγκυος από τον αρραβωνιαστικό της, Φριτς, αλλά ο επικείμενος γάμος δεν πρόκειται να γίνει. Ο Φριτς πνίγεται με την προοπτική ενός γάμου, αλλά και με τη βαθύτερη φτώχεια που θα προξενήσει ο ερχομός ενός παιδιού. Η Αννι, ύστερα από αυτό, μετακομίζει σε μια φίλη της στο Βερολίνο και αρχίζει να συμμετέχει ενεργά στο νεανικό Εργατικό Κίνημα. Και σε μια διαδρομή με το τρένο, η Αννι μαζί με μια ομάδα του κινήματος θα λογομαχήσουν με μερικούς ευκατάστατους συνταξιδιώτες τους...
Το «Kuhle Wampe» είναι το πιο ριζοσπαστικό δείγμα της αποκαλούμενης Νέας Αντικειμενικότητας, δηλαδή μιας τάσης της εποχής στη Γερμανία, για τέχνη με κοινωνική συνείδηση και ντοκιμαντερίστικη απόδοση της υπόθεσης. Με γυρίσματα κυρίως σε πραγματικές τοποθεσίες, το «Kuhle Wampe» χρησιμοποιεί με λιτότητα το μελόδραμα, για να αναλύσει την ανεργία μέσα από μια οικογένεια Γερμανών εργατών. Η ταινία γυρίστηκε μέσα σε αντίξοες συνθήκες: Ηταν παραγωγή μιας κομμουνιστικής κινηματογραφικής εταιρείας με μηδαμινούς πόρους, ενώ ο χώρος των γυρισμάτων δεχόταν επιθέσεις από φασιστικές ομάδες, γι' αυτό και περιφρουρούνταν από μέλη του Κόμματος!
Πρόκειται για ένα συλλογικό κινηματογραφικό εγχείρημα, καθώς στην ταινία συμμετέχουν εκατοντάδες ερασιτέχνες εργάτες, 4.000 εργάτες - αθλητές του Αθλητικού Εργατικού Ομίλου Φίχτε και το πιο διάσημο εργατικό θέατρο δρόμου της εποχής. Επίσης, στην ταινία συμμετέχουν συνολικά 300 τραγουδιστές και τραγουδίστριες. Ταυτόχρονα, είναι η πρώτη γερμανική ομιλούσα ταινία με θέμα την εργατική τάξη, λίγο πριν οι ναζί αλλάξουν την πορεία της Ιστορίας.
Η ταινία με την κυκλοφορία της βρήκε αμέσως θυελλώδη αντίδραση από τα συντηρητικά στοιχεία. Η προβολή της απαγορεύτηκε λόγω του έντονου πολιτικού της μηνύματος, της ανοιχτής απεικόνισης θεμάτων - ταμπού, όπως αυτοκτονία, έκτρωση, φτώχεια, αλλά και της ξεκάθαρης κομμουνιστικής θέσης της και της αισιοδοξίας για μια σοσιαλιστική κοινωνία. Ταυτόχρονα, κατηγορήθηκε ότι παρουσίαζε την κυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα και τη θρησκεία πολύ αρνητικά. Υστερα από έντονες διαμαρτυρίες όμως, η απαγόρευση άρθηκε και προβλήθηκε μια εκδοχή της ταινίας, κομμένης, όμως, με νέο μοντάζ.
Στην απόδοση των μαχητικών μηνυμάτων της ταινίας βοηθάει πολύ και η δυναμική μουσική του Χανς Αϊσλερ και ειδικά το περίφημο «Τραγούδι της αλληλεγγύης». Η μουσική του Αϊσλερ και οι στίχοι του Μπρεχτ δημιουργούν ένα σύνολο σαν γροθιά στη νοοτροπία των αστών και εμπνέουν αδελφοσύνη και δικαιοσύνη.Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ, Ριζοσπάστης, Κυριακή 20 Φλεβάρη 2011
No comments:
Post a Comment