Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος καθοδηγεί το συνεργείο του στα γυρίσματα της ταινίας το «Βλέμμα του Οδυσσέα»
«Αυτήν τη στιγμή έχω ανάγκη απ' αυτό που λέγεται αγρανάπαυση. Το χωράφι πρέπει να ξεκουραστεί προτού το σπείρουμε ξανά. Και ίσως για πρώτη φορά χρειάζομαι χρόνο να γεμίσω τις μπαταρίες μου. Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει. Θα ξεκουραστώ, λες, προκύπτει κάτι, μια ιδέα, αρχίζει και αρέσει, την ερωτεύεσαι, τη βιώνεις, τη συζητάς, την ταξιδεύεις και ξαφνικά βγαίνει μια ανάγκη».
Αυτά έλεγε στο «Εθνος» ο Θόδωρος Αγγελόπουλος το καλοκαίρι του 1998, λίγες εβδομάδες μετά τον θρίαμβο του «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» στις Κάνες. «Αλλωστε», συνέχιζε, «τούτο δεν είναι παρά ένα ακόμα κεφάλαιο στο έργο μου. Είναι αυτό που θα λέγαμε «work in progress» (δουλειά σε εξέλιξη). Δεν βάζω ποτέ τη λέξη τέλος στις ταινίες μου. Υπάρχει μια κατάθεση συνεχής, σαν ένα κινηματογραφικό μυθιστόρημα που γράφεται με συνέχειες. Δανειζόμενος τον τίτλο του Προυστ θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για μια «αναζήτηση του χαμένου χρόνου»».
Αν και έμελλε να περάσουν έξι χρόνια μέχρι την πραγμάτωση της επόμενης ταινίας του, η αγρανάπαυση δεν διήρκεσε για πολύ. Βαρύ το πρόγραμμα της σεναριογραφίας και των ετοιμασιών ενός έργου που θα διένυε την ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία του 20ού αιώνα, μιας δημιουργίας ογκώδους που θα παρουσιαζόταν υπό τη μορφή τριλογίας.
Τον Ιανουάριο του 2004, μερικές μέρες πριν από το ταξίδι του πρώτου φιλμ του τριπτύχου «Το λιβάδι που δακρύζει» στο Φεστιβάλ Βερολίνου, ξανασυναντήσαμε τον σκηνοθέτη στο σπίτι του για μια εκτενή κουβέντα όπου με αφορμή τις παραμέτρους της ταινίας μάς «άνοιξε» τα πολιτικά του «χαρτιά»:
«Νομίζω ότι υπάρχει ένα τέλος των ιδεολογιών. Αυτή την έλλειψη την αισθάνεται η νέα γενιά. Η ιδεολογία δίνει ιστορική προοπτική και στην πολιτική και στη ζωή και στην τέχνη. Βεβαίως υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι, ευτυχώς, τέλος, ήταν ένας ψευδής καθρέφτης. Εγώ δεν το πιστεύω. Και από την άλλη μεριά, ας μη μιλήσουμε με όρους που χρησιμοποιούν πολλοί, αλλά με πιο απλούς. Τι σημαίνει η κάθε πρόταση. Μια ιδεολογία παρασέρνει, εξυπακούεται ότι οδηγεί σε μια πίστη. Αυτό που πιστεύω ότι έχει χαθεί πια είναι η πίστη σε κάτι. Δηλαδή, πίστη στην πολική, στην ανθρώπινη αλληλεγγύη, σε αυτό που θα λέγαμε συλλογικό όνειρο.
Αυτά που το έχουν διαδεχθεί είναι αφενός μια απογοήτευση και ένα χαμήλωμα των φτερών, αφετέρου ένας κυνισμός οποιουδήποτε τύπου. Το βλέπετε ακόμα και στην καθημερινή φρασεολογία ή διαπραγμάτευση σε όλα τα επίπεδα.
Και αυτά τα οποία βγαίνουν κάθε τόσο εδώ κι εκεί στις εφημερίδες, δεν είναι τίποτε άλλο παρά κάποιες φούσκες που σκάνε για να αποκαλύψουν πως όντως τα πράγματα έχουν πέσει πολύ χαμηλά». Τονίζοντας πως παραμένει, τουλάχιστον συναισθηματικά, αριστερός, δήλωνε παρά ταύτα την ανάγκη μιας επανίδρυσης της Αριστεράς και ανανέωσης του πολιτικού λόγου. «Οχι ότι δεν καλύπτονται οι ανάγκες της νέας γενιάς. Αν, όμως, κάποτε το φοιτητικό κίνημα ήταν πρωτοπόρο σε πολλά από τα πράγματα που συνέβαιναν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παντού, τώρα υπάρχει αποχή αυτού του κινήματος, το οποίο φαντάζει αγλωσσικό.
Δεν έχει τη δυνατότητα παρέμβασης μέσα στην κοινωνία, όπως είχε παλαιότερα, και αυτό είναι ουσιαστικό. Κάποτε έκανε δυνατή παρέμβαση μέσα στην κοινωνία και επηρέαζε τις εξελίξεις, Αυτή τη στιγμή, όχι».
Ανάλογη αδυναμία παρεμβατικού λόγου έβλεπε, όμως, και σε όσους γράφουν για σινεμά, ως πρώην κριτικός κινηματογράφου ο ίδιος στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή» και στο ιστορικό περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος». Στη συνέντευξη που μας είχε δώσει το 1998, υπογράμμιζε:
«Υπάρχει μια ανάγκη και μια προσπάθεια και από τους δημοσιογράφους της νέας γενιάς, που μπήκαν στην κριτική τώρα, και από τους νέους ανθρώπους που κάνουν σινεμά, να γίνει ένα σινεμά που να είναι πιο προσιτό, πιο γρήγορο -που να πηγαίνει στο κοινό. Δεν ξέρω αν θα πετύχει. Το δυστύχημα, πάντως, είναι ότι η κριτική έχει πια χάσει τη γλώσσα της και έχει πλέον γίνει μια επιφανειακή ιστορία. Ισως, πάλι, να γίνεται παντού έτσι». ΕΘΝΟΣ, 26/1/2012
No comments:
Post a Comment