Θόδωρος Αγγελόπουλος: "Η άλλη θάλασσα" τον πήρε μακριά...

Τερζής Κ.

Η ΑΥΓΗ: 26/01/2012...«Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία, αλλά δεν μπορώ να κάνω το ταξίδι σας / Είμαι επισκέπτης / Το κάθε τι που αγγίζω με πονάει πραγματικά / κι έπειτα δεν μου ανήκει / Εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου / είχα πει κάποτε με υπεροψία / Τώρα καταλαβαίνω πως το τίποτε είναι τίποτε / Ότι δεν έχω καν όνομα / Και πρέπει να γυρεύω ένα κάθε τόσο».
(Στίχοι του Θόδωρου Αγγελόπουλου, που γράφτηκαν το 1982, πριν από την ταινία του «Ταξίδι στα Κύθηρα»)
Η παγκόσμια κινηματογραφική κοινότητα θα έχει αύριο το απόγευμα στραμμένα τα βλέμματά της στην Αθήνα για τον τελευταίο αποχαιρετισμό στον Θόδωρο Αγγελόπουλο (4 μ.μ. στο Α'  Νεκροταφείο). Η Ελλάδα του Μνημονίου φτωχαίνει επικίνδυνα. Πριν από έναν χρόνο τέτοια εποχή τού είχα τηλεφωνήσει στο γραφείο του για μια δήλωση συμπαράστασης στους μετανάστες απεργούς πείνας της "Υπατίας". "Μα ακριβώς αυτό θα είναι το θέμα της επόμενης ταινίας μου, μπορείτε να το γράψετε αυτό" μου απάντησε λιγόλογα. "Θα σχολιάζω τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας με το έργο μου". Πάντα αυτό έκανε άλλωστε...
Γεννημένος τον Απρίλιο του 1935, λίγο πριν από τη δικτατορία Μεταξά, περίοδο που θα αποτυπώσει κινηματογραφικά στις "Μέρες του '36", θα δει τον πατέρα του να αιχμαλωτίζεται από τον ΕΛΑΣ τον Δεκέμβρη του '44, θα βρεθεί στο Παρίσι για σπουδές κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του '60 σφουγγαρίζοντας πατώματα, θα επιστρέψει στην Ελλάδα των Ιουλιανών για να τον ξυλοκοπήσει αναίτια ένας αστυνομικός στη μέση του δρόμου ("ήμουν απλός διαβάτης, όχι διαδηλωτής" θα επαναλάβει πολλές φορές από τότε, χωρίς να διεκδικεί δάφνες νεανικής εξέγερσης...).
Κάπως έτσι, μέσα στην παραζάλη αλλά και την έκρηξη βίας του ιστορικού χρόνου, διαμορφώθηκε η ιδεολογική - αισθητική συνείδηση του "πολίτη" στη δημοκρατία των εικόνων του κινηματογράφου, Θόδωρου Αγγελόπουλου. Κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα της Αριστεράς «Δημοκρατική Αλλαγή» πριν από το 1967, στο περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος» μέσα στη χούντα, οπότε ξεκινά ουσιαστικά το κινηματογραφικό του έργο, στα 1970, με μια ιστορία βγαλμένη από το αστυνομικό δελτίο, την "Αναπαράσταση".  Με τον «Θίασο» θα θριαμβεύσει το 1975 στο Φεστιβάλ των Καννών, παρά την αντίδραση του ελληνικού κράτους (η ταινία συγκαταλέγεται από τότε σταθερά στις 100 καλύτερες του παγκόσμιου κινηματογράφου). Θα ακολουθήσουν ο "κομβικός" για την κατανόηση του αγγελοπουλικού έργου «Μεγαλέξανδρος» (1980, Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία), το «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984), «Μελισσοκόμος» (1986), το «Τοπίο στην ομίχλη» (1988) (Αργυρό Λιοντάρι στη Βενετία), «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» (1991), «Το βλέμμα του Οδυσσέα» (1995), «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» (1998, Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών), «Το λιβάδι που δακρύζει» (2003), «Η σκόνη του
(Μεγάλο αφιέρωμα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο στην "Αυγή" της Κυριακής)