Οι σκοτεινές πλευρές της ψυχής και του σεξ

Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ

Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2011

• «ΜΙΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ» ΤΟΥ ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΚΡΟΝΕΝΜΠΕΡΓΚ, ΑΠΟ ΤΙΣ ΩΡΙΜΟΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΦΕΤΙΝΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Οι σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης ψυχής, ιδιαίτερα αυτές που έχουν σχέση με το σεξ, είναι στο επίκεντρο της ταινίας «Μια επικίνδυνη μέθοδ

ος» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ.

Με βάση το σενάριο του Κρ. Χάμπτον, ο Κρόνενμπεργκ με την κάμερά του εξερευνά σε βάθος τα ανθρώπινα πάθη με την εξαιρετική ερμηνεία της Σαμπίνα (Κίρα Νάιτλι)ΕΡΑ/ΑΠΕΠλευρές που εξερευνούν ο Γιουνγκ και ο Φρόιντ στη Βιέννη στις αρχές του 20ού αιώνα και που θα οδηγήσουν στη δημιουργία και ανάπτυξη της θεωρίας της ψυχανάλυσης, αλλά και στην τελική σύγκρουση των δύο αντρών, με τον καθένα να παίρνει το δικό του δρόμο: με τον Φρόιντ να εστιάζει το ενδιαφέρον του στο ρόλο της σεξουαλικότητας και τον Γιουνγκ να στρέφεται στη θρησκεία και τη μεταφυσική ως μέσα θεραπείας.

Στην ιστορία προστίθεται και ένα τρίτο πρόσωπο, η ασθενής και στη συνέχεια ερωμένη του Γιουνγκ, Σαμπίνα Σπίλρεϊν, που αργότερα θα γίνει και η ίδια ψυχίατρος. Με βάση το εξαιρετικό σενάριο του Κρίστοφερ Χάμπτον, ο Κρόνενμπεργκ έφτιαξε μιαν από τις πιο ώριμες ταινίες της φετινής Μόστρας. Με την κάμερά του να εξερευνά σε βάθος τα ανθρώπινα πάθη και τα σκοτεινά μυστικά μας, με ένα στιλ συγγενικό μ' εκείνο των παλιότερων ταινιών του («Γυμνό γεύμα», «Μ, Μπάτερφλαϊ» και «Spider»). Οσο για τις ερμηνείες των ηθοποιών του, όλες είναι εξαίρετες, ιδιαίτερα των Μάικλ Φάσμπεντερ (Γιουνγκ), Κίρα Νάιτλι (Σαμπίνα) και Βίγκο Μόρτενσεν (Φρόιντ), ερμηνείες που σίγουρα θα είναι στα φαβορί για τα βραβεία.

Μια όμορφη, ελεγειακή ταινία ήταν η γαλλική «Κοτόπουλο με δαμάσκηνα» της Ιρανής Μαριάνε Σατραπί και του Γάλλου Βενσάν Παρονό - δημιουργών της βραβευμένης ταινίας «Περσέπολις». Η ταινία εκτυλίσσεται στο Ιράν πριν από τον Χομεϊνί και αφηγείται την ιστορία ενός διάσημου Ιρανού βιολιστή, συγγενή της Σατραπί, που αποφασίζει να αυτοκτονήσει όταν η γυναίκα του καταστρέφει το βιολί του.

Οι δύο σκηνοθέτες αφηγούνται την ιστορία μέσα από διάφορα φλας-μπακ, συνδυάζοντας με ωραίο τρόπο τα cartoon και σκηνές με ζωντανούς ανθρώπους, για να φτιάξουν ένα είδος παραμυθιού, μια αλληγορία πάνω στο Ιράν και την πορεία του, αλλά και γύρω από την ίδια την έμπνευση και την ανάγκη του ανθρώπου να ακολουθεί το δρόμο που διάλεξε. Το θέμα της αυτοκτονίας δίνει την ευκαιρία στους σκηνοθέτες να φτιάξουν κι ένα διανθισμένο με χιούμορ καρτούν γύρω από το θάνατο του Σωκράτη.

Στην ταινία του «Shame», ο Βρετανός σκηνοθέτης Στιβ ΜακΚουίν παρουσιάζει τα πορτρέτα δύο μοναχικών, με ψυχολογικά προβλήματα, ανθρώπων, που ζουν στη Νέα Υόρκη: ο Μπράντον (ο Μάικλ Φάσμπεντερ της «Επικίνδυνης μεθόδου»), στέλεχος εταιρείας, που αναζητεί το εύκολο σεξ σε πόρνες και στο Ιντερνετ και η αδερφή του, Σις (Κάρι Μάλιγκαν), τραγουδίστρια με δικά της ερωτικά προβλήματα, που εισβάλλει ξαφνικά στο διαμέρισμά του και ανατρέπει τη ζωή του. Ενα τραγούδι της για τη Νέα Υόρκη δίνει με τους στίχους του, αλλά και με τον εκπληκτικό τρόπο κινηματογράφησής του, όλο τον τόνο της σπαραχτικής αυτής ταινίας.

• Οι ευθύνες του ατόμου

Επίκαιρο το θέμα της ιταλικής ταινίας «Terraferma» του Εμανουέλε Κριαλέζε («Respiro»). Σ' ένα μικρό, απομονωμένο νησί ψαράδων, ένας ηλικιωμένος ψαράς προσπαθεί να διατηρήσει την υπό εξαφάνιση δουλειά του. Ο νεαρός εγγονός του και η χήρα μητέρα του αντιμετωπίζουν ξαφνικά προβλήματα, όταν με τη βάρκα τους βρίσκουν και βοηθούν Αφρικανούς μετανάστες. Ο Κριαλέζε καταγράφει με ένα ήρεμο, μετρημένο στιλ την πορεία των εξελίξεων, οδηγώντας μας σταδιακά στο στόχο του. Στις ευθύνες του ατόμου μπροστά σε άτομα που χρειάζονται βοήθεια και συμπόνια.

Η διεξοδική έρευνα, αλλά και το σασπένς και ένας γρήγορος ρυθμός είναι τα κύρια στοιχεία της ταινίας «Contagion» του Στίβεν Σόντερμπεργκ («Σεξ, ψέματα και βιντεοταινίες»), που προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού. Θέμα της, η ξαφνική εμφάνιση ενός θανατηφόρου ιού που μεταφέρει μια Αμερικανίδα (Γκουίνεθ Πάλτροου) από το Χονγκ Κονγκ στην Αμερική και που, αστραπιαία, μεταδίδεται σε άλλες πόλεις και διάφορες χώρες του κόσμου, για να καταλήξει σε τρομακτική πανδημία, που κινδυνεύει να εξολοθρεύσει εκατομμύρια ανθρώπους. Ο Σόντερμπεργκ παρακολουθεί από κοντά την εξέλιξη του ιού. Από τη μία τις προσπάθειες των διαφόρων φορέων, μαζί και της Εθνικής Ασφάλειας, να τον περιορίσουν, κι από την άλλη τις αντιδράσεις του κοινού. Με ένα καλό σενάριο (εμπνευσμένο από την πρόσφατη πανδημία του ιού των πουλιών και των χοίρων) και ένα πολύ καλό καστ (Κέιτ Γουίνσλετ, Γκουίνεθ Πάλτροου, Ματ Ντέιμον, Τζουντ Λο, Μαριόν Κοτιγιάρ και Λόρενς Φίσμπερν) σε μικρούς ρόλους, ο Σόντερμπεργκ έφτιαξε μια ταινία που παρακολουθείται με αγωνία από το πρώτο ώς το τελευταίο λεπτό. Η ταινία έχει και μια από τις πιο ωραίες ατάκες: Σε μια στιγμή ένας blogger (Τζουντ Λο), θέλοντας να μάθει τι κρύβουν οι αρχές σχετικά με τον ιό, τονίζει πως έχει ισχυρό blog, για να πάρει την απάντηση ότι «τα blog είναι γκραφίτι με τονισμό»!

• Πατσίνο εκτός συναγωνισμού

Εξαιρετική αποδείχτηκε η ταινία «Γουάιλντ: Σαλώμη» του Αλ Πατσίνο (εκτός συναγωνισμού). Με τον Πατσίνο να χρησιμοποιεί σκηνές από πρόβες αλλά και από ταξίδια του σε διάφορα μέρη (την Ιρλανδία, αλλά και στην έρημο) για να δώσει τη γεύση της αυθεντικότητας του θέματος και να μας γνωρίσει τη δική του άποψη πάνω στον Οσκαρ Γουάιλντ («έναν οραματιστή, άνθρωπο πολύ μπροστά από την εποχή του», όπως μας ανάφερε στη συνέντευξη Τύπου) και ιδιαίτερα το έργο του «Σαλώμη», που ο Πατσίνο είχε ανεβάσει με τους ίδιους ηθοποιούς στο θέατρο στο Λος Αντζελες και με τον εαυτό του στο ρόλο του Ηρώδη.

Αντίθετα, στις αποτυχημένες ταινίες ανήκει η γαλλική «Ενα καυτό καλοκαίρι» του Φιλίπ Γκαρέλ (η ταινία είχε απορριφθεί από το Φεστιβάλ Κανών). Ο Γκαρέλ αφηγείται τα ερωτικά μπερδέματα ανάμεσα στα μέλη δύο διαφορετικών ζευγαριών, μ' ένα στιλ που θυμίζει εκείνο της νουβέλ βαγκ, χωρίς όμως να έχει την πρωτοτυπία ή τη φρεσκάδα εκείνων των ταινιών. *