Πειρατές και Παρισινή Κομούνα

• Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 19 Μαΐου 2011
• ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ

Οι «Πειρατές της Καραϊβικής: η πηγή της νιότης», τέταρτη ταινία της γνωστής σειράς franchise, με την αναμενόμενη εμπορικότητα και τις αμέτρητες αίθουσες, που έχουν αναλάβει την προβολή της, είναι ουσιαστικά η μόνη νέα ταινία της βδομάδας.

 

Τζόνι Ντεπ, Πενέλοπε Κρουζ, πειρατές στην Καραϊβική

Οι άλλοι διανομείς έχουν προσωρινά «βάλει στον πάγο» τις νέες ταινίες τους. Στο πρόγραμμα, σε επανέκδοση, και μια κλασική βουβή ταινία, «Η Νέα Βαβυλώνα» των Γκριγκόρι Κοζίντσεφ και Λεονίντ Τράουμπεργκ. Επαναπροβάλλεται και η απολαυστική κωμωδία των Μόντι Πάιθον, «Το νόημα της ζωής».

Πειρατές της Καραϊβικής: η πηγή της νιότης

Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides. ΗΠΑ, 2011. Σκηνοθεσία: Ρομπ Μάρσαλ. Σενάριο: Τεντ Ελιοτ, Τέρι Ρόσιο. Ηθοποιοί: Τζόνι Ντεπ, Πενέλοπε Κρουζ, Τζέφρι Ρας, Ιαν ΜακΣέιν, Κέβιν ΜακΝάλι, Αστρίντ Μπερζέ-Φρίσμπι. 137'


*½

Ο Τζακ Σπάροου, παρέα με τον Μπαρμπόσα και μια όμορφη πειρατίνα, ξεκινούν σ' αναζήτηση της πηγής της νιότης, σε μια περιπέτεια που ακολουθεί τη συνταγή των προηγούμενων της σειράς και που βλέπεται χάρη στην παρουσία του Τζόνι Ντεπ.

Μ' ένα παγκόσμιο μποξ-όφις να φτάνει στα 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια για τις τρεις πρώτες ταινίες της σειράς, δεν μπορούσε παρά να υπάρξει και «συνέχεια». Η τεράστια, βέβαια, εισπρακτική επιτυχία στο μεγαλύτερο μέρος της οφείλεται στην παρουσία του ακριβοπληρωμένου σταρ της, Τζόνι Ντεπ, ο οποίος, με την ασυνήθιστη ερμηνεία του στο ρόλο τού πειρατή Τζακ Σπάροου, κάτι ανάμεσα στην ακροβασία ενός Ντάγκλας Φέρμπανκς και την ειρωνεία ενός Ερολ Φλιν, κατάφερε να προσελκύσει το νεανικό κοινό. Αν προσθέσουμε και την παρουσία μιας νέας σταρ, της Πενέλοπε Κρουζ στο ρόλο μιας επιδέξιας πειρατίνας, καθώς και την αυστηρή επίβλεψη του παραγωγού Τζέρι Μπρουκχάιμερ και τα ειδικά και άλλα εφέ, μαζί και το σύστημα του 3D που πρόσφερε η Ντίσνεϊ, έχουμε ακόμη μια σίγουρη επιτυχία.

Ο Τζακ Σπάροου, μαζί με τον Μπαρμπόσα (τη φορά αυτή στην υπηρεσία των Βρετανών) ξεκινούν σε αναζήτηση της μυθικής πηγής της νιότης, που αναζητεί και ο αντίπαλός τους, Μαυρογένης. Με τέτοια σίγουρη συνταγή δεν έχει σημασία ποιος θα τη σκηνοθετήσει -στην προκειμένη περίπτωση ανάλαβε ο Ρομπ Μάρσαλ («Σικάγο», «Αναμνήσεις μιας γκέισας»).

Ο Τζόνι Ντεπ, άλλοτε με ύφος εραστή και άλλοτε με ύφος θηλυπρεπές, δίνει με ενθουσιασμό, ζωντάνια και μπόλικο χιούμορ τον ανικανοποίητο σε περιπέτειες τυχοδιώκτη πειρατή. Στο πλάι του, η Πενέλοπε Κρουζ αποδεικνύεται το ίδιο σβέλτη και επιδέξια στις ξιφομαχίες. Με τον ίδιο ρυθμό και τα ίδια κουραστικά, που έχουν αρχίσει να μυρίζουν ναφθαλίνη, κλισέ, η ταινία συνεχίζεται ώς το φινάλε, με μόνη ωραία εξαίρεση τις σκηνές μιας (ιδιαίτερα άγριας πρέπει να πω) επίθεσης από γοργόνες, που επαυξάνεται χάρη στη χρήση του τρισδιάστατου. Αντίθετα, η τελευταία -μεγάλη, υποτίθεται- σύγκρουση ανάμεσα στους πειρατές δεν προσφέρει καμιά πρωτοτυπία. Μπορεί η τέταρτη αυτή ταινία να είναι κάπως καλύτερη από την τρίτη, δεν καταφέρνει όμως να ξεπεράσει την πρώτη της σειράς.

• Η Νέα Βαβυλώνα

Novyy Vavilon. Σοβιετική Ενωση, 1929. Μαυρόασπρη. Σκηνοθεσία-σενάριο: Γκριγκόρι Κοζίντσεφ & Λεονίντ Τράουμπεργκ. Ηθοποιοί: Νταβίντ Γκούντμαν, Γιέλενα Κουζμίνα, Σεργκέι Γκερασίμοφ, Βσέβολοντ Πουντόβκιν. 95'

*****

Η Κομούνα του Παρισιού ιδωμένη μέσα από τον αγώνα ενός ερωτευμένου ζευγαριού σε μια κλασική βουβή ταινία, δείγμα της αβανγκάρντ του σοβιετικού κινηματογράφου.

Υστερα από την «Κομούνα του Παρισιού» του Πίτερ Γουότκινς, το κινηματογραφόφιλο κοινό μπορεί να δει μιαν άλλη πλευρά της ιστορίας, στη «Νέα Βαβυλώνα» που σκηνοθέτησε, το 1929, στη Σοβιετική Ενωση, το πρωτοπόρο δίδυμο των Γκριγκόρι Κοζίντσεφ και Λεονίντ Τράουμπεργκ, δημιουργοί της «Φάμπρικας του Εκκεντρικού Ηθοποιού». Η ταινία παρακολουθεί μια νεαρή πωλήτρια σε πολυκατάστημα (το ονομαζόμενο «Νέα Βαβυλώνα»), στο Παρίσι του 1871, που ερωτεύεται ένα νεαρό στρατιώτη, αγωνίζεται στο πλάι του ενάντια στους Γάλλους αστούς που είχαν συνθηκολογήσει με τους Πρώσους, και ζει μαζί του τις ηρωικές και ένδοξες 72 μέρες της Κομούνας, όταν οι απλοί πατριώτες του Παρισιού αποφάσισαν να δημιουργήσουν την πρώτη κυβέρνηση των πολιτών, δηλαδή μια σοσιαλιστική κυβέρνηση.

Οι σκηνοθέτες συνδυάζουν τα διδάγματα του κλασικού σοβιετικού κινηματογράφου (από τον Ντζίγκα Βέρτοφ μέχρι τους Αϊζενστάιν και Πουντόβκιν) με τεχνικές της αβανγκάρντ (κολάζ, εξπρεσιονιστικά στοιχεία κ.ά.), που είχαν αναπτύξει στο «Εργαστήρι» τους για να φτιάξουν μιαν αλληγορία πάνω στη σύγκρουση καπιταλισμού-σοσιαλισμού αλλά και ένα ειρωνικό σχόλιο πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση. Με την εμπνευσμένη χρήση του κολάζ, τις γρήγορες κινήσεις της κάμερας και με υπόκρουση τη μουσική, που είχε γράψει ειδικά για την ταινία ο Σοστακόβιτς, οι Κοζίντσεφ και Τράουμπεργκ αντιπαραθέτουν τις εξπρεσιονιστικές, στιλιζαρισμένες σκηνές του πρώτου μέρους στο πολυκατάστημα της «Νέας Βαβυλώνας» (με τα εντυπωσιακά φώτα και τα διάφορα αστραφτερά αντικείμενα που αγοράζουν οι αστοί) και αργότερα στο μιούζικ-χολ με τις ρεαλιστικές σκηνές των μαχών. Και προσφέρουν μια από τις πιο καινοτόμες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου που μέχρι και σήμερα καταφέρνει να προκαλεί τα ίδια συναισθήματα.