«Μέγας Ανατολικός» και προσμονή της ουτοπίας

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΑΡΜΠΗΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 03/05/2015

Οι συντελεστές της ταινίας «The Great Eastern» είναι κινηματογραφιστές, μουσικοί αλλά και εικαστικοί καλλιτέχνες, απλώνοντας την ενασχόλησή τους σε διάφορους τομείς των τεχνών με ενδιαφέροντα και συχνά εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Ο Λάκης και ο Αρης Ιωνάς –πιο γνωστοί ως The Callas– αποτελούν αυτό που λέμε ξεχωριστή «περίπτωση». Κινηματογραφιστές, μουσικοί αλλά και εικαστικοί καλλιτέχνες, τα δύο αδέλφια ανήκουν σε αυτή την εξαιρετικά δραστήρια γενιά μαζί με άλλους καλλιτέχνες όπως ο The Boy (Αλέξανδρος Βούλγαρης) ή ο Γιάννης Βεσλεμές, που απλώνει την ενασχόλησή της σε διάφορους τομείς των τεχνών με ενδιαφέροντα και συχνά εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Και μπορεί οι Callas να ξεκίνησαν τις μουσικές εμφανίσεις τους με performance στις οποίες ήταν ντυμένοι σαν σούπερμαν (πραγματικά απολαυστικές), όμως το σημερινό τους βιογραφικό, γεμάτο με εικαστικές δράσεις, σημαντικές μουσικές συνεργασίες αλλά και μία ταινία μεγάλου μήκους (το περυσινό ιδιαίτερο d.i.y. «Lustlands»), δίνει την εικόνα πραγματικού καλλιτεχνικού «εργοστασίου».

• Εγκλωβισμένοι

Προ ολίγων ημερών τα δύο αδέλφια ολοκλήρωσαν τη δεύτερη, πολύ πιο φιλόδοξη, ταινία τους –σε παραγωγή δική τους και του Κέντρου Κινηματογράφου– με τίτλο «The Great Eastern», βασισμένη στον «Μέγα Ανατολικό» του Ανδρέα Εμπειρίκου και με την ευκαιρία μάς μιλούν γι’ αυτή: «Τα τρία τελευταία χρόνια “τρέχουμε” ένα ευρύτερο πρότζεκτ πάνω στον Εμπειρίκο το οποίο επεκτείνεται και στα εικαστικά. Η ταινία αντλεί έμπνευση από τον “Μέγα Ανατολικό” αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μεταφορά του βιβλίου. Στόχος της είναι μάλλον να αποδώσει την ουσία του, την προσμονή της Ουτοπίας δηλαδή από ανθρώπους εγκλωβισμένους σε έναν σταθμό μετάβασης», μας λέει ο Αρης Ιωνάς.

Τοποθετημένη στη σύγχρονη εποχή, η ιστορία του «The Great Eastern» έχει για βασική πρωταγωνίστρια την Ειρήνη (Ηρώ Σοφουλάκη), μια όμορφη, γεμάτη ζωντάνια και νιάτα κοπέλα, η οποία θα ανατρέψει την προκαθορισμένη ροή των καταστάσεων που συντελούνται στη μικρή αλλά πολυσυλλεκτική κοινωνία του σταθμού. Οι ανθρώπινες αδυναμίες και το «τραύμα» που κουβαλάμε μέσα μας, σε συνδυασμό με τη δίνη του έρωτα, προκαλούν ανεξέλεγκτες εξελίξεις, εν αναμονή μιας ιδανικής κοινωνίας-οικογένειας που θα βασίζεται στη φιλία, στην αλληλεγγύη, στον αλληλοσεβασμό, στον έρωτα και στον πόθο.

Δίπλα στους χαρακτήρες της ταινίας, το μινιμαλιστικής αρχιτεκτονικής, απομονωμένο κτίριο των πρώην σφαγείων της Υδρας –όπου έγιναν και τα περισσότερα από τα γυρίσματα– πρωταγωνιστεί εξίσου, σε μια άγρια αρμονία με το βραχώδες τοπίο του νησιού.

Το άλλο μεγάλο «όπλο» της ταινίας των αδελφών Ιωνά είναι η μουσική της. Εκμεταλλευόμενοι τις πολύ καλές επαφές που έχουν αναπτύξει με εκπροσώπους της διεθνούς σκηνής, κατάφεραν να εξασφαλίσουν τη συνεργασία του σπουδαίου Lee Ranaldo των Sonic Youth για το soundtrack του φιλμ. «Κατ’ αρχήν είμαστε και οι ίδιοι μεγάλοι φαν των Sonic Youth και του Lee, ο οποίος κινείται πολύ κοντά στη δική μας καλλιτεχνική λογική, αφού και εκείνος ασχολείται με τα εικαστικά και άλλους τομείς της τέχνης πέραν της μουσικής. Αυτά που του δείξαμε του άρεσαν και έτσι δέχτηκε να συνεργαστούμε για την ταινία».

• Μύηση

Οι ηχογραφήσεις στο στούντιο των Callas έφεραν για λίγες ημέρες τον Αμερικανό μουσικό στην Αθήνα, γεγονός που μας έδωσε την ευκαιρία να κάνουμε μια σύντομη κουβέντα πάνω στη συγκεκριμένη συνεργασία καθώς και σε άλλα ενδιαφέροντα: «Είχα κάνει ήδη κάποια προετοιμασία στη Νέα Υόρκη και νομίζω πως όλα πήγαν καλά με το σάουντρακ. Τα παιδιά τα γνώρισα μέσω του Theodore (σ.σ. επίσης νέος Ελληνας τραγουδοποιός με παρουσία στο εξωτερικό), αλλά μπορώ να πω πως τα τελευταία 15 χρόνια μυούμαι σταδιακά στην ελληνική μουσική σκηνή. Δεν έχω διαβάσει το ίδιο το βιβλίο, ωστόσο φρόντισα να πληροφορηθώ για την ουσία και το υπόβαθρο του “Μεγάλου Ανατολικού”. Η προσέγγιση και οι εικόνες της ταινίας των παιδιών με βοήθησαν πολύ· μου δίνουν λίγο την αίσθηση των έργων του Ουίλιαμ Μπάροουζ».

• «Ο κόσμος σήμερα έχει γίνει μικρότερος»

Ο Lee Ranaldo είναι σύμφωνα με το κορυφαίο μουσικό περιοδικό Rolling Stone ένας από τους μεγαλύτερους ροκ κιθαρίστες όλων των εποχών. Δραστήριος και πολυπράγμων, ασχολείται με τη μουσική, τα εικαστικά, τις θεατρικές περφόρμανς και τη συγγραφή, ωστόσο στο ευρύ κοινό είναι πιο γνωστός ως βασικό μέλος των Sonic Youth, της εμβληματικής ροκ μπάντας, η οποία στη διάρκεια τριών δεκαετιών υπέγραψε μερικές από τις σπουδαιότερες και πιο ρηξικέλευθες στιγμές του σύγχρονου εναλλακτικού ήχου.

«Η δημιουργία τέχνης έχει πάντα κάτι το πειραματικό. Οι Sonic Youth και όλη η υπόλοιπη δουλειά μου είχαν πάντα να κάνουν με πειραματισμό και συνεργασίες. Από νεαρή ακόμα ηλικία με ενδιέφερε το φαινόμενο της μείξης και της αλληλοκάλυψης των τεχνών: τα ποιήματα γίνονται στίχοι τραγουδιών, η μουσική συνοδεύει –και πολλές φορές εξηγεί– εικόνες και παραστάσεις...».

• Αισιόδοξος

Οσο για τις εξελίξεις στη μουσική βιομηχανία του σήμερα, ο 59χρονος μουσικός είναι νοσταλγικός, ταυτόχρονα όμως και αισιόδοξος: «Ο κόσμος σήμερα έχει γίνει μικρότερος. Οταν μεγαλώναμε εμείς, σου έπαιρνε καιρό να μάθεις για κάποιον μουσικό κι όταν έπαιρνες τελικά τον δίσκο, μπορεί να τον άκουγες 3 μήνες συνεχόμενα. Είχε μια μαγεία όλο αυτό. Σήμερα τα πάντα είναι διαθέσιμα στο λεπτό, ζούμε σε έναν ψηφιακό κόσμο και πρέπει να μάθουμε να συντονιζόμαστε με αυτόν. Μου αρέσει, πάντως, που επανακυκλοφορούν οι δίσκοι βινυλίου, περιλαμβάνοντας και κωδικούς για το ψηφιακό κατέβασμα της μουσικής. Κατά τη γνώμη μου, το ίδιο θα έπρεπε να γίνεται και με τα βιβλία, η φυσική μορφή δηλαδή να συμπεριλαμβάνει και το e-book».