Οι δύο όψεις του σύγχρονου γαλλικού κινηματογράφου

• ΚΡΙΤΙΚΗ

• Στις αίθουσες το δεύτερο μέρος του «Δημόσιου κινδύνου» και μια δούκισσα βγαλμένη από τις σελίδες του Μπαλζάκ

• ΤΟΥ Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Πέμπτη 7 Μαΐου 2009

• Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που προβλήθηκε στις αίθουσες το πρώτο μέρος του «Υπ΄ αριθμόν 1 δημόσιου κινδύνου», του τετράωρου έπους που γύρισε για τον θρυλικό γάλλο κακοποιό Ζακ Μεσρίν(1936-1979) ο Ζαν Φρανσουά Ρισέ. Το ρεσιτάλ ερμηνείας του Βενσάν Κασέλ στον ρόλο του Μεσρίν συνεχίζεται (και κορυφώνεται) στο δεύτερο μέρος, το οποίο κάθε άλλο παρά περίσσευμα του πρώτου είναι. Απεναντίας, η δεύτερη ταινία είναι ακόμη πιο δραστήρια, πιο ρυθμική, πιο «γεμάτη». Στο πρώτο φιλμ παρακολουθούμε τη ζωή του Μεσρίν από τη συμμετοχή του στον πόλεμο της Αλγερίας και τα πρώτα του βήματα στο έγκλημα ως τη δράση του στον Καναδά, στις ΗΠΑ και την επιστροφή του στη Γαλλία.
  

• Στο δεύτερο ο Ρισέ κινηματογραφεί με πηγαίο πάθος τη δράση του Μεσρίν στην πατρίδα του, στην οποία επέστρεψε στις αρχές του ΄70 «χτίζοντας» τον θρύλο του. Η δουλειά του Κασέλ είναι αποστομωτική, ισάξια με εκείνη του Ρόμπερτ Ντε Νίρο στο «Οργισμένο είδωλο». Οπως ο Μεσρίν είχε «κερδίσει» το παρατσούκλι «Ο γκάνγκστερ με τα 1.000 πρόσωπα», έτσι και ο ηθοποιός αλλάζει διαρκώς εικόνα, παραμένοντας πάντοτε ο ίδιος. Εκπέμπει κίνδυνο στην κυριολεξία, σαν να το έχει στο αίμα του, και χωρίς ποτέ να καταφεύγει σε υπερβολές και μούτες. Τέτοια αφοσίωση σε ρόλο δεν βλέπουμε συχνά, γι΄ αυτό και δεν πρέπει με τίποτε να τη χάσετε.
  

• Το εκπληκτικό με τη δεύτερη γαλλική παραγωγή της εβδομάδας, τη «Δούκισσα του Λανζέ» («Νe touchez pas las Ηach», Γαλλία, 2007) του πρωτομάστορα της νουβέλ βαγκ Ζακ Ριβέτ, είναι ότι έχει κυριολεκτικά μεταφέρει σε εικόνες το πνεύμα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ. Παρακολουθώντας την ταινία- γυρισμένη με αργούς ρυθμούς και μεγάλης διάρκειας μονοπλάνα που σε ωθούν να μην τραβήξεις ποτέ τη ματιά σου από την οθόνη- νιώθεις να βυθίζεσαι στις σελίδες ενός συγγραφέα που με τις τεράστιες παρενθετικές προτάσεις και την επιμονή του στις λεπτομέρειες δεν κάνει ποτέ χατίρια στον αναγνώστη, αναγκάζοντάς τον να προσέχει από το κόμμα ως την αλλαγή της παραγράφου. Στην καρδιά της ιστορίας ένας ανεκπλήρωτος έρωτας στα χρόνια της Μεταρρύθμισης: ένας ταλαιπωρημένος γάλλος στρατηγός που μιλάει λίγο και δεν χαμογελάει ποτέ (Γκιγιόμ Ντεπαρντιέ) ανακαλύπτει ύστερα από χρόνια στην Ισπανία (όπου συμμετείχε στην εγκαθίδρυση του Φερδινάνδου Ζ΄) τη γυναίκα που του είχε κλέψει την καρδιά (Ζαν Μπαλιμπάρ ). Στα 137 λεπτά της, η παρακολούθηση της ταινίας ενίοτε βαραίνει, ωστόσο η «Δούκισσα του Λανζέ» δεν χάνει ποτέ ρανίδα από το γοητευτικό στυλ της.
  

ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ

• «Για πάντα μαζί» («Gegenuber», Γερμανία, 2008) του Γιαν Ρόμπι. Οι ισορροπίες της φαινομενικώς αρμονικής ζωής ανάμεσα στον πιο ήπιο αστυνομικό του κόσμου και στη δασκάλα γυναίκα του (Ματίας Μπραντ, Βικτόρια Τράουτμανστορφ) διαταράσσονται όταν ο πρώτος προάγεται. Η γυναίκα ξεσπά με σωματική βία εναντίον του και η ταινία σε προετοιμάζει σταδιακά για την τραγωδία. Η πρώτη μεγάλου μήκους του γερμανού σκηνοθέτη έχει κλιμακωτή αφήγηση, πειστικές ερμηνείες, αλλά όχι το εκτόπισμα που θα την έκανε αξέχαστη. Σίγουρα πάντως, ένας δημιουργός που αξίζει προσοχής.
  

• «Παράλληλοι κόσμοι» («Franklyn», Αγγλία/ Γαλλία, 2007) του Τζέραλντ Μακ Μόροου. Ολα είναι ανοιχτά σε αυτή τη χαοτική ταινία, που εκτυλίσσεται σε δύο παράλληλους κόσμους: το Λονδίνο τού σήμερα και μια μητρόπολη του μέλλοντος η οποία ονομάζεται Προς το Παρόν. Τέσσερις άνθρωποι (Ράιαν Φελίπε, Εύα Γκριν, Μπέρναρντ Χιλ, Σαμ Ράιλι) που ίσως να συνδέονται με κάτι, ίσως και όχι. Τέσσερις μικρού μήκους ταινίες «σπασμένες» σε πολλά κομματάκια προκειμένου να συμπληρωθεί η διάρκεια μιας μεγάλου μήκους ταινίας.
  

• «17 ξανά» («17 again», ΗΠΑ, 2009) του Μπερ Στιρς. Ως εκ θαύματος ένας άνδρας απογοητευμένος από την πορεία που έχει πάρει η ζωή του (χωρίζει, δεν συνεννοείται με τα παιδιά του, δεν κερδίζει προαγωγή) επιστρέφει στο παρελθόν για μια δεύτερη ευκαιρία. Χαζοχαρούμενο αμερικανικό χιούμορ με τους Μάθιου Πέρι και Ζακ Εφρον στους ρόλους του κεντρικού ήρωα.
  

«Αυτό που είδαν τα μάτια μου - Το μυστήριο του Watteau» του Λοράν ντε Μπριγιά (Γαλλία, 2007)

• Η Τέχνη και τα κρυφά μυστήριά της. Ανάσες στη ρουτίνα της καθημερινότητας με κεντρικό πρόσωπο μια φοιτήτρια Ιστορίας της Τέχνης (Σιλβί Τεστούντ ), η οποία όποτε δεν εργάζεται σε μια δουλειά που δεν της προσφέρει καμία απολύτως χαρά, γεμίζει τις ώρες της μέσα από το ανεξάντλητο πάθος: την εμμονή της με τους πίνακες του γάλλου ζωγράφου Βατό. Διεξάγοντας τις έρευνές της για την αποκάλυψη της ταυτότητας μιας γυναικείας φιγούρας κρυμμένης στο φόντο ενός πίνακα του κατ΄ εξοχήν «αινιγματικού» ζωγράφου, η κοπέλα θυμίζει ιδιωτική ντετέκτιβ με πελάτη τον ίδιο τον εαυτό της, την ώρα που ο μόνος σύνδεσμός της τόσο με τον ζωγράφο όσο και με την πραγματικότητα γίνεται μέσω ενός εξίσου μυστηριώδους καθηγητή (Ζαν Πιερ Μαριέλ, με την Τεστούντ στη φωτογραφία). Ενα συναρπαστικό κινηματογραφικό παιχνίδι που σε παρασύρει.

«Ο κύκλος έκλεισε» του Ρίτσαρντ Ατένμπορο (Αγγλία/Καναδάς/Γαλλία, 2007)

• Περίπλοκο, «φορτωμένο» αλλά και βαθύτατα συγκινητικό αισθηματικό- οικογενειακό δράμα, μοιρασμένο ανάμεσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1941) και στην ταραγμένη Βόρεια Ιρλανδία των αρχών της δεκαετίας του 1990. Συνδετικός κρίκος των δύο περιόδων μια γυναίκα (η πάντοτε θαυμάσια Σίρλεϊ Μακ Λέινσε μεγάλη ηλικία και η γλυκιά Μίσα Μπάρτονσε νεαρή). Τρεις άνδρες, ένας χαμένος έρωτας, πόλεμος, τρομοκρατία, θάνατοι, αλλαγές ταυτοτήτων, συντρίμμια αεροπλάνων, με άλλα λόγια πολλά, πάρα πολλά. Ωστόσο οι αρκετοί καλοί ηθοποιοί, ανάμεσά στους οποίους ο Πιτ Ποστλθγουέιτ (στη φωτογραφία με τη Μακ Λέιν), η Νιβ Κάμπελ και ο Κρίστοφερ Πλάμερ, βοηθούν στην ανάπτυξη μιας ταινίας με εντάσεις, φτιαγμένης με ακρίβεια, μεράκι αλλά και πόνο από τον σκηνοθέτη του «Γκάντι».

«Star Τrek» του Τζέι Τζέι Εϊμπρεαμς (ΗΠΑ, 2009)

• Η cult σειρά επιστημονικής φαντασίας του ΄60 επανέρχεται για ενδέκατη(!) φορά στον κινηματογράφο υπό τη σκηνοθετική φροντίδα ενός από τους δημιουργούς του τηλεοπτικού «Lost» και του τρίτου κινηματογραφικού «Μission Ιmpossible». Ο Τζέι Τζέι Εϊμπρεαμς κινήθηκε έξυπνα. Δεν στήριξε την ταινία στα οπτικοακουστικά εφέ και στον θόρυβο, αλλά στα πρόσωπα και στους χαρακτήρες των ηρώων, από τους οποίους το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν ο κυβερνήτης Κερκ (Κρις Πάιν) και ο Βουλκάνιος με τα τεράστια αφτιά Σποκ (Ζάκαρι Κουίντο, στη φωτογραφία). Ρόλοι ζωής για τους πρώτους διδάξαντες, Γουίλιαμ ΣάτνερκαιΛέναρντ Νιμόι- σε έναν μικρό ρόλο. Καλά όλα αυτά, το φιλμ όμως εξακολουθεί να απευθύνεται στους φανατικούς trekkies- και είναι αρκετοί.